STS-125

[kanarkusmaximus]

Miejsce na spis treści i podsumowania.

[kanarkusmaximus]

(napisano w czerwcu 2008)

2. Wstęp do misji STS-125

Zbliża się jedna z najciekawszych załogowych misji kosmicznych tej dekady. W planie lotów wahadłowców od czasu STS-107 istniał tylko jeden cel - Stacja Kosmiczna. Wszystkie inne misje były i będą realizowane w tym kierunku. Jest to podyktowane przede wszystkim względami bezpieczeństwa - w przypadku poważnej usterki wahadłowca załoga może poczekać na Stacji na misję ratunkową. W innych przypadkach misja ratunkowa może być bardzo utrudniona.

Tym razem celem misji nie jest ISS lecz teleskop Hubble. Po raz szósty wahadłowiec uda się na orbitę w celach związanych z tym teleskopem astronomicznym. Wcześniejsze misje to:
- STS-31 (24-29 kwietnia 1990). Wahadłowiec Discovery wyniósł teleskop na orbitę.
- STS-61 (2-13 grudnia 1993). Wahadłowiec Endeavour wybrał się na Misję Serwisową 1 do teleskopu Hubble'a.
- STS-82 (11-21 lutego 1997). Wahadłowiec Discovery odwiedził HST (Hubble Space Telescope) w celu Misji Serwisowej 2.
- STS-103 (19-27 grudnia 1999). Ponownie wahadłowiec Discovery odwiedził HST w Misji Serwisowej 3A.
- STS-109 (1-12 marca 2002). Wahadłowiec Columbia w swej ostatniej udanej wyprawie w kosmos po raz ostatni odwiedził teleskop Hubble w ramach Misji Serwisowej 3B.
(Jak można się domyśleć, obecna misja nazywa się również Misją Serwisową 4).

Od czasu ostatniej misji serwisowej upłynęło już ponad 6 lat. Wiele urządzeń na HST przestało działać. Obecnie nie działają:
- Space Telescope Imaging Spectrograph - urządzenie to przestało działać w sierpniu 2004 roku
http://en.wikipedia.org/wiki/Space_Telescope_Imaging_Spectrograph
- Advanced Camera for Surveys - urządzenie to częściowo przestało działać na przestrzeni kilku miesięcy od 2006 roku
http://en.wikipedia.org/wiki/Advanced_Camera_for_Surveys
- Dwa z sześciu żyroskopów. W latach 90. i na początku obecnej dekady HST wykonywał normalne operacje na trzech żyroskopach. W 2005 roku zadecydowano użyć tylko dwóch - a dwa pozostałe sprawne żyroskopy trzymać jako rezerwa.

Przestają powoli spełniać swoje zadanie baterie - ich pojemność jest już bardzo mała i wymagają częstego ładowania.

Warto tu dodać, że przed tragicznym końcem misji STS-107 planowano kolejną misję serwisową do teleskopu w roku 2005 (znów miał polecieć prom Columbia). Planowano również sprowadzenie HST na Ziemię w 2009 roku po zakończeniu programu (misja STS-144) badawczego teleskopu i umieszczenie w muzeum.
http://en.wikipedia.org/wiki/STS-144
Po STS-107 wpierw anulowano wszystkie misje serwisowe do HST. Po akcji środowisk naukowych przez pewien czas planowano misję robotyczną do teleskopu. Po zmianie administratora NASA z Sean'a O'Keffe na dr Michael'a Griffin'a oraz po roku prac zadecydowano w 2006 roku, że ostatnia misja serwisowa się odbędzie. Otrzymała ona oznaczenie STS-125.

[kanarkusmaximus]

Ostatnia wyprawa serwisowa do teleskopu Hubble'a to wyjątkowo interesująca misja, pełna ciekawych i niespotykanych wydarzeń. Po raz pierwszy w kierunku HST wybiera się wahadłowiec Atlantis. Będzie to pierwsza misja tego wahadłowca od czasu STS-122 i pierwsza w kierunku innym niż stacja kosmiczna (Mir albo ISS) od czasu misji STS-66 z 1994 roku.*

Załogę STS-125 stanowią:

- Scott Douglas Altman, dowódca wyprawy, wybierający się po raz czwarty w kosmos. Poprzednie wyprawy to STS-90 (Columbia, 1998 rok, pilot), STS-106 (Atlantis, 2000 rok, pilot) oraz STS-109 (Columbia, 2002 rok, dowódca). Jak widać, Pan ten latał w kosmos tylko dwoma wahadłowcami - i raz już odwiedził HST. Czyżby jakaś logika się za tym ukrywała?
- Gregory Carl Johnson, pilot, pierwszy lot w kosmos.
- Dr John Mace Grunsfeld, specjalista misji, wybierający się po raz piąty w kosmos. Poprzednie wyprawy tego Pana to STS-67 (Endeavour, 1995 rok, misja astronomiczna), STS-81 (Atlantis, 1997 rok, wyprawa na stację Mir), STS-103 (Discovery, 1999 rok, misja serwisowa 3A) oraz STS-109 (Columbia, 2002 rok, misja serwisowa 3B). Bez wątpienia Panowie Altman i Grunsfeld nieprzypadkowo lecą razem w tej misji.
- Katherine Megan McArthur, specjalistka misji, pierwszy lot w kosmos.
- Dr Michael James Massimino, specjalista misji, wybierający się po raz drugi w kosmos. Poprzenia wyprawa tego Pana - nie zgadniecie tego pewnie Wink - to STS-109 w 2002 roku. Jak widać, HST ma swych dedykowanych specjalistów w NASA.
- Andrew J. Feustel, specjalista misji, pierwszy lot w kosmos.
- Michael Timothy Good, specjalista misji, pierwszy lot w kosmos.

Jak widać, załoga prócz nowicjuszy, złożona jest z doświadczonych astronautów szczególnego rodzaju - związanych z teleskopem Hubble. Można wnioskować, że NASA postanowiła wysłać swoich najlepszych specjalistów od tego teleskopu tak, aby misja się powiodła zgodnie z planem.

Start, po wielu opóźnieniach, związanych między innymi z problemami w dostarczeniu zbiorników paliwa ET, planowany jest obecnie na NET - nie wcześniej niż - 8 października 2008. Godzina startu - 5.34 UT. Okienko startowe - 60 minut (znacznie więcej niż ISS - pewnie z uwagi na inne parametry orbity teleskopu).

Cel misji - teleskop Hubble'a leży na zupełnie innej orbicie niż ISS. Przede wszystkim jest wyżej (około 570 km vs 320 - 350 km dla Stacji) - a orbita ma znacznie mniejsze nachylenie (28.47 stopni vs. 51.64 stopnie). Masa HST to obecnie nieco ponad 11 ton.

 * Wyobraźcie to sobie! Ten wahadłowiec przez ostatnie 14 lat latał tylko do stacji kosmicznych! Cool Brzmi to jak z filmów s-f.

[kanarkusmaximus]

4. Naprawa Hubble Space Telescope

W ramach misji STS-125, zwanej też misją serwisową 4, planowane są następujące wymiany, instalacje i naprawy:
- Wszystkie żyroskopy - dzięki HST będzie w stanie wycelować i podążać za wskazanym obiektem przynajmniej do 2013 roku. Obecne żyroskopy zostały zainstalowane w 1999 roku.
- Sześć zestawów baterii w dwóch modułach to oryginalny sprzęt. Po kilkunastu latach ciągłej pracy, ich zasoby są na wyczerpaniu - mają niską pojemność i szybko się rozładowują. Wymiana baterii pozwoli na prawidłowe prace systemów teleskopu - bez potrzeby szczegółowego planowana obserwacji (pod względem energetycznym).
- Nowa osłona termiczna - poprzednia jest ponoć bardzo leciwa.
- Cosmic Origins Spectrograph (COS) - spektrograf ten pracować będzie w ultrafiolecie (1150 - 3200 Angstremów). Znajdzie się w miejscu obecnie okupowanym przez COSTAR
http://en.wikipedia.org/wiki/Cosmic_Origins_Spectrograph
- Wide Field Camera 3 (WFC3) - to trzecia generacja kamery dla teleskopu Hubble'a pracująca w zakresie widzialnym. Główny zakres - 380 do 780 nm, aczkolwiek rejestrowane będą fotony od 200 nm aż do 1700 nm.
http://en.wikipedia.org/wiki/Wide_Field_Camera_3
- Naprawa Space Telescope Imaging Spectrograph (STIS) - spektrograf ten zepsuł się w 2004 roku. Naprawa polegać będzie na wymianie jednej z płytek elektroniki spektrografu.
- Wymiana Fine Guidance Sensor (FCS) 3 - sensor służy do orientacji teleskopu. Dwa pozostałe sensory dobrze pracują i nie ma potrzeby ich wymiany.
- Instalacja Soft Capture Mechanism - czyli mechanizmu do ewentualnego przyszłego dokowania automatycznej misji deorbitującej.

Naprawy i wymiany zostaną wykonane w czasie pięciu spacerów kosmicznych:
- EVA-1: Wymiana wszystkich żyroskopów i jednego modułu baterii (John Grunsfeld i Andrew Feustel).
- EVA-2: Instalacja spektrografu Cosmic Origins Spectrograph (COS) i wymiana drugiego modułu baterii (Michael Massimino i Michael Good).
- EVA-3: Instalacja kamery Wide Field Camera 3 (WFC3) i naprawy izolacji termicznej (John Grunsfeld i Andrew Feustel).
- EVA-4: Naprawa spektrografu Space Telescope Imaging Spectrograph (STIS) i instalacja systemu chłodzenia (Michael Massimino i Michael Good).
- EVA-5: Instalacja sensoru orientacji numer 3 oraz naprawa kamery Advanced Camera for Surveys (John Grunsfeld i Andrew Feustel).

Czeka nas zatem pięć emocjonujących spacerów kosmicznych przy teleskopie Hubble'a! Nie mogę się doczekać... Smiley

5. Przygotowania do misji STS-125

Po opóźnieniach związanych z budową zbiorników ET dla misji STS-125 i STS-126 (następny wahadłowiec, Endeavour musi być gotowy do startu na wypadek misji ratunkowej dla tego lotu serwisowego), przygotowania idą całkiem sprawnie. W kwietniu zainstalowano kilka zdjętych paneli osłony termicznej i pracowano nad rurkami chłodzenia (pamiętacie zapewne te problemy z tymi 'omega bends'). 5 czerwca zakończono składanie rakiet SRB dla tego lotu. W czerwcu również zainstalowano silniki główne wahadłowca SSME na Atlantisie (po każdym locie silniki są wyciągane, przeglądane i 'konserwowane').
Zbiornik paliwa ET nie dotarł jeszcze na Florydę. Wahadłowiec nie wybrał się jeszcze do VAB. Stanie się to pewnie w ciągu miesięcy letnich. Równolegle trwać będą prace przygotowawcze nad STS-126 - ale to już temat na inny wątek. Wink


6. Garść linków

http://www.nasa.gov/mission_pages/hubble/servicing/SM4/main/index.html ---> Strona NASA o Misji Serwisowej
http://en.wikipedia.org/wiki/STS-125 ---> Wipedya
http://www.frassanito2.com/HSM0608/intro_movie.html ---> Świetny film opisujący spacery kosmiczne tej misji.
http://www.nasa.gov/pdf/161640main_SM4-Mission_Fact%20Sheet%203.pdf ---> Dokument o misji.

[Mikkael]

Małe przypomnienie: 17 września 2010 w polskich IMAXach mają rozpocząć się seanse Hubble 3D - niedawno miałem przyjemność zobaczyć reklamę tego filmu. Wgniotło mnie w fotel! Teleskop na wyciągnięcie ręki...

[Matias]

Może być nieźle Mam nadzieję, że go trochę potrzymają w tym kinie - ktoś wie jak długo filmy się wyświetlane w IMAXie? Razem z paroma osobami z PFA i kosmonauty będziemy na początku października na Dniach Technik Satelitarnych w Wawie w Złotych Tarasach, można by wtedy zgrać się na seansik

[wini]

Małe przypomnienie: 17 września 2010 w polskich IMAXach mają rozpocząć się seanse Hubble 3D - niedawno miałem przyjemność zobaczyć reklamę tego filmu. Wgniotło mnie w fotel! Teleskop na wyciągnięcie ręki...

ja już się szykuje na wyjazd do Katowic na ten film;)

[Mikkael]

Może być nieźle Mam nadzieję, że go trochę potrzymają w tym kinie - ktoś wie jak długo filmy się wyświetlane w IMAXie? Razem z paroma osobami z PFA i kosmonauty będziemy na początku października na Dniach Technik Satelitarnych w Wawie w Złotych Tarasach, można by wtedy zgrać się na seansik

No myślę, że przynajmniej miesiąc-dwa. Natomiast nie wiem czy wytrzymam do października - pewnie wyciągnę małżonkę na seansik do Manufaktury (to tam mieści się łódzki IMAX) końcem września

[Air Q]

No myślę, że przynajmniej miesiąc-dwa.

Nadal wyświetlane są "Stacja Kosmiczna 3D" czy "Dinozaury 3D", więc myślę, że Hubble też będzie długo puszczany. Już nie mogę się doczekać. Ciekawe w jakiej wersji językowej będzie lektor.

[wini]

No myślę, że przynajmniej miesiąc-dwa.

Nadal wyświetlane są "Stacja Kosmiczna 3D" czy "Dinozaury 3D", więc myślę, że Hubble też będzie długo puszczany. Już nie mogę się doczekać. Ciekawe w jakiej wersji językowej będzie lektor.

Premiera Hubble 3D ma być 17 września (nie jestem pewien czy we wszystkich kinach IMAX naraz ale zakładam, że tak:) a lecieć pewnie będzie kilka miesięcy. ja będę 18 albo 25 w Katowicach na tym:P

[Air Q]

Premiera Hubble 3D ma być 17 września (nie jestem pewien czy we wszystkich kinach IMAX naraz ale zakładam, że tak:) a lecieć pewnie będzie kilka miesięcy. ja będę 18 albo 25 w Katowicach na tym:P

Na stronie kina jest takie info:

W Orange IMAX
Warszawa, Poznań, Katowice, Łódź, Kraków
od 17 września!

http://www.kinoimax.pl/

Przy okazji, całkiem sympatyczny wywiad z Massimino o tym filmie i misji STS-125. Podczas wywiadu pokazuje oryginalną poręcz, która została wyrwana podczas spaceru kosmicznego. Na tym samym kanale dostępne są też wywiady z innymi astronautami STS-125.
http://www.youtube.com/user/TributeMovies#p/u/87/HJH6sY0hJiU

[olasek]

Wlasnie wrocilem z tego filmu. Moglem go zobaczyc wczesniej ale kwestia byla taka ze albo grali gdzies bardzo daleko albo byl to sam IMAX bez 3D albo samo kino mialo marne opinie. Wiec jak moj syn wyweszyl ze graja w naszym lokalnym kinie tutaj w Emeryville, Ca (USA) i ze jest to IMAX z 3D w bardzo nowoczesnym, nowym kinie natychmiast poszedlem. Genialna sprawa choc szkoda ze nie ma zadnych zdjec z ladowania. Jest moze lekko przyduzo zdjec zrobionych przez samego Hubbla ale sa swietne, 3-wymiarowe zdjecie glebokiego kosmosu wiec nie zaluje. W pewnym momencie jak pokazuja ci jakies sekwencje galaktyk przesuwajace sie wokol ciebie jakbys lecial jakims statkiem kosmicznym z szybkoscia trylionow mil na sekunde to nie bardzo dowierzasz ze to zdjecia z Hubbla a nie jakas sztuczna sekwencja zrobiona w studiu Pixara. Swoja droga nie jestem do tej pory 100% pewny ze wszystko bylo absolutnie 'real' - jesli tak to tylko mozna chylic czola przed dorobkiem tego teleskopu. No i sam moment startu STS-125 jest uchwycony fenomenalnie, nigdy z takiego kata, z takiej bliskosci nie ogladalismy tego, sam ten jeden moment jest wedlug mnie warty ceny biletu. Film jest skladanka z 3 misji STS ale najwiecej oczywiscie samego STS-125. Dobrze ze pokazano sekwencje z cwiczen z basenu w Hosuton. Jak na moj gust to oczywiscie film byl krotkawy i chcialbym duzo wiecej ujec z samego flight-deku shuttle a nie jakies 5 sekund. Film byl na tyl dobry ze obejrze go ponownie za 3 dni razem z synem ktory dzis nie mogl ze mna pojsc.

[Matias]

Świetna recenzja Aż mnie skręca kiedy będę też mógł zobaczyć na własne gałki to cudo.

[Radek68]

Świetna recenzja Aż mnie skręca kiedy będę też mógł zobaczyć na własne gałki to cudo.

Tak, też z wielką przyjemnością bym go obejrzał... ale...
Nie rozumiem tylko, czemu najbliższe kino mam 345 km od domu To w obie strony nie dość, że 690 km, to na dodatek ponad 12 godzin najszybszym w polsce Expresem Inter City, do tego 228 zł za bilety plus jeszcze miejscówki...
No i sam bilet do kina... To byłby najdroższy seans na jakim bym był.

[wini]

Świetna recenzja Aż mnie skręca kiedy będę też mógł zobaczyć na własne gałki to cudo.

Tak, też z wielką przyjemnością bym go obejrzał... ale...
Nie rozumiem tylko, czemu najbliższe kino mam 345 km od domu To w obie strony nie dość, że 690 km, to na dodatek ponad 12 godzin najszybszym w polsce Expresem Inter City, do tego 228 zł za bilety plus jeszcze miejscówki...
No i sam bilet do kina... To byłby najdroższy seans na jakim bym był.

super recenzja;)

Radek, masz ten sam problem co ja widzę, daleko do cywilizacji. Tez mam 300km do IMAX'a:) ja na szczęście pod koniec września i tak wybierałem się do teściów, a od nich to 20minut drogi do kina.