Autor Wątek: Chang'e 3 (kompendium)  (Przeczytany 8907 razy)

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

Scorus

  • Gość
Odp: Chang'e 3 (kompendium)
« Odpowiedź #45 dnia: Sierpień 10, 2014, 15:52 »
HISTORIA MISJI
Program rozwojowy na potrzeby drugiego etapu planowanego chińskiego programu księżycowego rozpoczął się w lipcu 2003 r. W jego ramach prowadzono prace badawcze nad podstawowymi systemami umożliwiającymi zrealizowanie misji na powierzchni Księżyca. Opracowano zupełnie nowy silnik główny, dwufazowy system kontroli temperatury oraz system jezdny dla łazika. Zaprojektowano również nowy bus na bazie którego można opracować lądownik i orbiter księżycowy, przeznaczony do wykorzystania zarówno do misji z łazikiem jak i misji pozwalającej na sprowadzenie próbek na Ziemię.

W pracach projektowych na łazikiem uczestniczyło około 100 instytutów naukowych i uniwersytetów. Początkowo rozważano jego różne konfiguracje - z czterema, sześcioma lub ośmioma kołami; z panelami słonecznymi o kształcie prostokątnym, tapezoidalnym i trójkątnym; z panelami słonecznymi nieruchomymi i składanymi; z niezależną anteną HGA i ustawioną na maszcie kamer; oraz  z różnymi kształtami zasadniczej struktury pojazdu. Ostateczna konfiguracja została wybrana pod kątem maksymalnej prostoty i małej masy. Jednym z głównych problemów konstrukcyjnych było zapewnienie jak najmniejszej masy pojazdu, co wiązało się ze ściśle ograniczonym udźwigiem rakiety nośnej. Początkowe założenia mówiły o 120 kg. Wstępna wersja łazika miała jednak masę około 200 kg. Następnie udało się ją zmniejszyć do 136 kg dzięki przeprojektowaniu paneli słonecznych tak aby jednocześnie stanowiły osłonę cieplną i zbudowaniu systemu elektronicznego w oparciu o konfigurację zintegrowanej jednostki elektroniki.

Program CLEP został oficjalnie zatwierdzony do realizacji w styczniu 2004 r. Szczegółowe prace projektowe nad misją Chang'e 3 rozpoczęły się w marcu 2008 r i trwały do grudnia 2009 r. Prace konstrukcyjne prowadzono od stycznia 2010 r do grudnia 2011 r.  Testy sondy rozpoczęto w styczniu 2012 r. Sonda została dostarczona na kosmodrom Xichang 11 września 2013 r. Tam przeszła ostatnie testy przed starem. 25 września rozpoczęto zbieranie propozycji na nazwę na łazika. Posłużył do tego serwis internetowy. Rakieta nośna opuściła zakłady w Pekinie 27 października. Na kosmodrom dotarła 1 listopada. 24 listopada sonda została zintegrowana z rakietą nośną. 26 listopada na konferencji prasowej ogłoszono, że łazik został nazwany Yutu.
« Ostatnia zmiana: Sierpień 10, 2014, 15:54 wysłana przez Scorus »

Scorus

  • Gość
Odp: Chang'e 3 (kompendium)
« Odpowiedź #46 dnia: Sierpień 10, 2014, 15:55 »
PRZEBIEG MISJI
 Miejscem startu sondy Chang'3 był kosmodrom Xichang Satellite Launch Center (XSLC), położony na płn-wsch. od miejscowości Xichang w Prefekturze Autonomicznej Liangshan Yi. Użyto stanowiska startowego LC-2. Rakietą nośną był  Long March 3B (CZ-3B), egzemplarz oznaczony jako Y-23. Konstrukcja tej rakiety bazuje na wcześniejszych modelach CZ-2E i 3A. W stosunku do nich posiada dodatkowe silniki pomocnicze. Charakteryzuje się wysokością 54.84 m, największą średnicą 3.35 m i masą startową 425 800 kg. Składa się z trzech stopni oraz czterech silników pomocniczych na paliwo ciekłe ulokowanych wokół stopnia 1. Silniki pomocnicze oraz dwa pierwsze stopnie używają niesymetrycznej hydrazyny monometylowej jako paliwa oraz czterotlenku azotu jako utleniacza. Silniki pomocnicze DaFY-5-1 mają wysokość 15.33 m i średnicę 2.25 m. Nośność na LEO wynosi 12 ton, na GTO - 5 100 ton a na orbitę heliocentryczną - 3 300 kg. Każdy z nich dostarcza ciągu 740.4 kN na poziomie morza. Stopień 1 ma wysokość 23.27 m i średnicę 3.35 m. Zawiera 171 775 kg paliwa. Jego system napędowy, oznaczony jako DaFY-6-2 jest zestawem czterech silników DaFY-5-1. Ciąg na poziomie morza wynosi 2961.6 kN. Sterowanie trajektorią lotu jest wykonywane poprzez przechylanie dysz silników. Stopień 2 ma wysokość 9.94 m. Zawiera 49 605 kg paliwa. Jest wyposażony w silnik główny DaFY-20-1 o ciągu 742 kN, oraz czterokomorowy silnik typu viener DaFY-21-1 o ciągu 1.8 kN. Wychylanie dysz tego silnika pozwala na sterowanie trajektorią lotu. W stopniu 3 stosowane jest paliwo kriogeniczne - ciekły wodór i ciekły tlen. Ma on wysokość 12.38 m i średnicę 3.0 m. Można go wyłączyć i włączyć ponownie. Posiada dwa silniki YF-75 dostarczające ciągu 156.9 kN.

Dla misji Chang'e 3 rakieta została zmodyfikowana. System sterowania lotem został zmodyfikowany tak, że oprócz danych z bezwładnościowej jednostki odniesienia używał też nawigacji satelitarnej. Zastosowano też dodatkowe kamery dokumentujące kluczowe fazy lotu, takie jak oddzielenie sondy. Podczas budowy i testów zastosowano dodatkowe pomiary kontrolne, zwiększające prawdopodobieństwo udanego startu o 0.4%. W adapterze z ładunkiem zastosowano ulepszone systemy oddzielające. Nośność została poprawiona o 30 kg, do 3 780 kg. Ponadto zwiększono możliwości modyfikacji oprogramowania rakiety na platformie startowej, dzięki czemu okna startowe stały się bardziej elastyczne.

Start misji był możliwy przez okres 3  - 4 dni w trakcie każdego miesiąca. W tym czasie podczas każdego dnia występowały dwa okna startowe. Sonda Chang'e 3 wystartowała 1 grudnia 2013 r. Procedura odliczania do startu trwała 7 godzin. W tym czasie wykonano testy jej systemów oraz tankowanie paliwa kriogenicznego. Start odbył się o godzinie 17:30:00.344 UTC. 12 sekund później odrzucono silniki pomocnicze. Wcześniej zużyły one 37 746 kg paliwa. Stopień 1 pracował do 146 sekundy od startu. Następnie jego silniki zostały wyłączone. Po jego odłączeniu pracę rozpoczął stopień 2. Jego silnik główny działał przez 178 sekund. Silnik typu viener pracował 6 sekund dłużej i asystował w trakcie oddzielania tego stopnia. Zostało ono wykonane za pomocą ładunków pirotechnicznych i retrorakiet. Następnie pracę rozpoczął stopień 3. Pozwoliło to na wejście na orbitę parkingową. Następnie silniki tego stopnia zostały wyłączone. W odpowiednim punkcie orbity silniki zostały uruchomione ponownie, co pozwoliło na wejście na trajektorię translunarną (Trans Lunar Insertion - TLI). Manewr ten trwał 3 minuty, poczym silniki zostały wyłączone. Następnie stopień 3 wykonał manewr zmiany orientacji przestrzennej przed uwolnieniem ładunku. Sonda oddzieliła się od górnego stopnia rakiety o godzinie 17:48:59.742 UTC. Tym samym znalazła się na trajektorii translunarnej (Trans Lunar Trajectory - TLT), mającej postać silnie eliptycznej orbity okołoziemskiej. Charakteryzowała się ona perygeum na wysokości 210.3 km, apogeum 389 109.2 km i inklinacją 28.5 stopnia. Start przebiegał bez żadnych problemów. Sonda z powodzeniem rozłożyła panele słoneczne i nawiązała łączność z Ziemią. Za monitorowanie startu odpowiadały chińskie stacje naziemne oraz statek śledzenia na Pacyfiku. Ponadto o godzinie 18:34:20 UTC śledzenie podjęła stacja ESA w Kouru. Trwało to około 3 godzin. Sygnał był przekazywany do centrum kontroli misji w Pekinie.

Scorus

  • Gość
Odp: Chang'e 3 (kompendium)
« Odpowiedź #47 dnia: Sierpień 10, 2014, 15:56 »
 W trackie lotu do Księżyca sonda była obsługiwana głównie przez dwie stacje naziemne - w Jiamusi na północnym wschodzi Chin (z anteną o średnicy 65 m) i w Kashgar na północnym wschodzie Chin (z anteną o średnicy 35 m). Okresowo używano też stacji ESA w Kouru.

Pierwsza korekta trajektorii (Trajectory Correction Maneuver 1 - TCM-1) została wykonana 2 grudnia 2013 r. Rozpoczęła się o godzinie 07:50 UTC. Trwała 25.1 sekundy. W jej ramach użyto 8 silników o ciągu 150 N uruchamianych w sposób skoordynowany. W trakcie manewru przeprowadzono również kalibrację przyspieszeniomierza używanego podczas lądowania. W jej ramach jeden z silników osiągnął ciąg 155 N, bliski planowanemu 154 N.

Po pierwszym manewrze możliwe było wykonanie niewielkiego manewru usuwającego powstałe błędy. Nie było jednak takiej potrzeby.

Druga korekta trajektorii (TCM-2) odbyła się 3 grudnia o godzinie 08:20 UTC. Trwała 20 minut. Zastosowano w niej silnik główny o ciągu 7500 N. Procedura zapłonu trwała przez 10.4 sekundy, poczym silnik osiągnął ciąg 7492.4 N, bardzo bliski maksymalnemu. Tym samym pozytywnie zweryfikowano pracę silnika przed manewrami wejścia na orbitę okołoksiężycową i lądowania. Skalibrowano też regulację ciągu silnika głównego.

4 grudnia sonda była ponownie śledzona przez stację ESA w Kouru. Odbiór sygnału rozpoczął się o 13:00:19 UTC.

Po dotarciu do Księżyca, 6 grudnia 2013 r wykonany został manewr wejścia na orbitę okołoksiężycową (Lunar Orbit Insertion - LOI). W jego ramach uruchomiony został silnik główny, który pozwolił na zmniejszenie szybkości względem Księżyca na tyle, że sonda została przechwycona przez jego pole grawitacyjne. Manewr rozpoczął się o godzinie 09:41 UTC. Trwał 360.6 sekundy. Został zakończony o 09:47 UTC. Średni ciąg silnika wynosił 7522.8 N. Po manewrze pojazd znalazł się na kołowej orbicie okołoksiężycowej przebiegającej na wysokości 100 km. Inklinacja wynosiła 90 stopni.

10 grudnia wykonana została pierwsza korekta orbity okołoksiężycowej, pozwalającą na usunięcie błędów powstałych podczas LOI. Rozpoczął się o 13:20 UTC. Trwała 39.7 s i została zakończona o 21:37 UTC. W jej trakcie użyto 8 silników o ciągu 150 N. Średni ciąg wyniósł 157.4 N.

Scorus

  • Gość
Odp: Chang'e 3 (kompendium)
« Odpowiedź #48 dnia: Sierpień 10, 2014, 15:58 »
 Lądowanie odbyło się 14 grudnia 2013 r. Było śledzone przez stacje chińskie oraz dodatkowo przez stacje ESA w New Norcia w Australii i Cebreros w Hiszpanii. Procedura lądowania składała się z 7 etapów.

Etap 1 obejmował przygotowania do lądowania. W jego ramach pojazd złożył panele słoneczne. Następnie wykonany został manewr korekty orbity, po którym perycentrum orbity znalazło się na wysokości 15 km nad zaplanowanym miejscem lądowania a apocentrum - na wysokości 100 km. Inklinacja wynosiła 45 stopni.

Etap 2 obejmował hamowanie główne, wykonane na wysokości 15 - 3 km. Silnik główny został uruchomiony o godzinie  12:59:52 UTC. W tym czasie sonda znajdowała się nad punktem o współrzędnych 28.9989°N, 19.0464°W, na wysokości 14.8 km. Poruszała się z szybkością 1695.7 m/s. Masa lądownika wynosiła wtedy 2822 kg. Manewr ten pozwolił na uzyskanie większej części wymaganej zmiany szybkości. W jego trakcie używany był silnik główny pracujący w trybie ciągu stałego. Początkowy ciąg wynosił 7523 N. Trajektoria sondy powoli opadała na przestrzeni około 430 km. Lądownik leciał w pozycji poziomej względem powierzchni. Oś Y tworzyła kąt 85° z linią łączącą środek ciężkości sondy ze środkiem Księżyca. Faza ta trwała 487 sekund. W tym czasie szybkość względem powierzchni została zmniejszona z 1.7 km/s do 70 m/s.

Etap 3 przebiegał na wysokości 3 - 2.4 km. Polegał na wykonaniu szybkiej zmiany orientacji przestrzennej za pomocą silników o małym ciągu. Silnik główny pracował w tym czasie w trybie ciągu regulowanego. Po zakończeniu tego manewru lądownik leciał nachylony pod kątem 45 stopni względem powierzchni. Powoli zmniejszył wysokość o 600 m na przestrzeni około 1 km. Faza ta trwała 16 sekundy.

Etap 4, czyli zbliżanie się do powierzchni odbył się na wysokości 2.4 km - 100 m. Lądownik nawigował tutaj autonomicznie, automatycznie analizując obrazy z kamery lądowania. Pozwoliło to na ominięcie dużych przeszkód, takich jak nierówności i zbocza większe od 1 km. Etap ten przebiegał na przestrzeni około 3 km. Po jego zakończeniu  szybkość lądownika względem powierzchni spadła do wartości bliskiej zeru. Trwał on 125 sekund.

Etap 5, polegał na precyzyjnym wyborze bezpiecznego miejsca lądowania, pozbawionego małych przeszkód i zboczy. Służył do tego system laserowy uzyskujący trójwymiarowy model powierzchni. Lądownik unosił się nad powierzchnią na wysokości około 100 m dzięki regulacji ciągu silnika głównego i skoordynowanym uruchamianiu silników o ciągu średnim i małym, a następnie zmniejszył wysokość do 30 metrów. Względem powierzchni znajdował się w pozycji pionowej. Faza ta trwała 16 sekund.

Etap 6 polegał na ominięciu zidentyfikowanych wcześniej przeszkód. Trwał 22 sekundy. Następnie rozpoczął się ostatni, 7 etap lądowania. Lądownik rozpoczął zniżanie do wysokości 2 metrów ponad powierzchnią. Jej osiągnięcie zostało wykryte przez wysokościomierz gamma. Spowodowało to automatyczne wyłączenie silników, poczym pojazd samoczynnie opadł na powierzchnię Księżyca. Etap ten trwał 19 sekund. Lądowanie nastąpiło o godzinie 13:11:18.695 UTC. Szybkość sondy względem powierzchni w czasie lądowania wzdłuż osi Z wynosiła -1.96875 m/s, wzdłuż osi Y -0.01611 m/s, a wzdłuż osi Z 0.032959 m/s. Pojazd wylądował w punkcie o współrzędnych 44.1214°N, 19.5116°W, 480 metrów od planowanego miejsca. Dokładność lądowania była zgodna z przewidywaniami, mówiącymi o minięciu celu o wartość mniejszą od 1 km. Miejsce lądowania znajdowało się w Mare Imbrium, około ok. 50 km na południe od gór Montes Recti i 40 km na południe od krateru Laplace F. Po lądowaniu nachylenie lądownika w osi X wyniosło -1.225 stopnia, w osi Y 1.501 stopnia,  a w osi Z 1.479 stopnia. Cała procedura lądowania przebiegała bez żądnych problemów. W jej trakcie kamera lądowania uzyskała 4666 obrazów.

Po około 4  minutach od osiągnięcia powierzchni lądownik rozłożył panele słoneczne. Następnie wykonano testy funkcjonowania systemów lądownika. Po lądowaniu wykonano również procedurę dezaktywacji systemu napędowego. W jej trakcie cztery silniki o ciągu 150 N zostały uruchomione na okres 16 minut. Pracowały w sposób ciągły aż do osiągnięcia ciśnienia bliskiego zeru (0.4 MPa) w układzie napędowym.
« Ostatnia zmiana: Sierpień 10, 2014, 16:00 wysłana przez Scorus »

Polskie Forum Astronautyczne

Odp: Chang'e 3 (kompendium)
« Odpowiedź #48 dnia: Sierpień 10, 2014, 15:58 »

Scorus

  • Gość
Odp: Chang'e 3 (kompendium)
« Odpowiedź #49 dnia: Sierpień 10, 2014, 15:59 »
 Wkrótce po lądowaniu przystąpiono do uwalniania łazika Yutu. Cała procedura, zaplanowana na 2 godziny rozpoczęła się o godzinie 17:30 UTC. Na początku zwolniono blokady ramp zjazdowych oraz uruchomiono kamerę monitorującą na lądowniku. Łazik rozłożył natomiast panele słoneczne i maszt kamer. Kontrola misji przeprowadziła test funkcjonowania jego systemów. Następnie wysłano komendę zwalniającą klamry mocujące. W dalszej kolejności przecięto dwa kable zasilania i wymiany danych łączące lądownik i łazik. Potem dalsza sekcja ramp zjazdowych została wyprostowana tak, że tworzyła kąt prosty z panelem bocznym. Następnie łazik najechał na nią. Pierwszy ruch nastąpił o 19:10 UTC. W dalszej kolejności od panelu bocznego konstrukcji mechanicznej lądownika odchylono część bliższą ramp, dzięki czemu część dalsza z łazikiem została opuszczana w dół, a jej lekko zagięte końce opierają się na gruncie. Ostatecznie łazik zjechał na powierzchnię i zajął zaprogramowaną pozycję przed lądownikiem. Procedura została zakończona o godzinie 20:35 UTC. W trakcie zjazdu rozłożono wysięgnik kamery lądownika. Oba próbniki wykonały następnie wzajemne zdjęcia. Cała procedura była monitorowana w czasie rzeczywistym i w razie powstawania problemów mogła być zatrzymana.

Udane lądowanie, uwolnienie łazika i wykonanie wzajemnych zdjęć oznaczało osiągnięcie pełnego sukcesu misji, będącej w istocie testem inżynieryjnym. Wszystkie inne działania były już zadaniami dodatkowymi.

Scorus

  • Gość
Odp: Chang'e 3 (kompendium)
« Odpowiedź #50 dnia: Sierpień 10, 2014, 16:01 »
W trakcie lądowania pomiary prowadziła amerykańska sonda LADEE (Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer) wystrzelona 7 września 2013 r. Miały one pozwolić na stwierdzenie, czy lądowanie zaburzy egzosferę Księżyca. Tym samym lądowanie Chang'e 3 stwarzało szanse na zebranie informacji na temat dynamiki egzosfery Księżyca i procesów odpowiedzialnych za utratę gazów i pyłu. Komendy do sondy zostały wysłane 13 grudnia. Obserwacje w dniu lądowania były prowadzone zarówno przed jak i po nim. Instrument NSM (Neutral Mass Spectrometer) pracował w zmodyfikowanym trybie pozwalającym na wykrycie zarówno naturalnych gazów jak i tych pochodzących z silników sondy (tlen cząsteczkowy, woda, wodór cząsteczkowy i in.). Instrumenty LDEX (Lunar Dust Experiment) i UVS (Ultraviolet/Visible Spectrometer) działaby w sposób standardowy. Razem pozwalały na wykrycie pyłu i gazów uwolnionych podczas lądowania. Orbita sondy nigdy nie oddalała się od równika o więcej niż  22.5 stopnia. Tak więc miejsce lądowania znajdowało się daleko od niej. W chwili lądowania LADEE znajdowała się w odległości ponad 3 400 km od jego lokalizacji, nad punktem o współrzędnych 21.77ºS, 82.17ºE. NMS rozpoczął pomiary o 13:22 UTC. Prowadził je przez 55 minut, w okresie gdy sonda przelatywała nad terminatorem w czasie wschodu Słońca. O 13:41 UTC, po 30 minutach od lądowania sonda LADEE przeleciała nad szerokością 19.51ºW, w najmniejszej odległości od miejsca lądowania (1 300 km). Obserwacje powtórzono o 12:15 UTC. Tym samym sonda dostarczyła pomiarów przed, w trakcie i po lądowaniu. Wstępna analiza danych nie pokazała jednak żadnych efektów związanych z lądowaniem. LDEX nie zaobserwował wzrostu gęstości pyłu, UVS nie zarejestrował zmian w spektrum egzosfery, a NMS nie zarejestrował produktów spalania. Tak więc lądowanie dużego lądownika nie powinno zaburzać egzosfery a wyrzucony pył oraz wyemitowane produkty spalania nie migrują na duże odległości.

Scorus

  • Gość
Odp: Chang'e 3 (kompendium)
« Odpowiedź #51 dnia: Sierpień 10, 2014, 16:01 »
 Tymczasem po osiągnięciu wszystkich zaplanowanych celów misji, co oficjalnie ogłoszono 15 grudnia  rozpoczęła się faza testów sterowalności łazika i użytkowania instrumentów naukowych na obu pojazdach.

Kamera Terrain Camera na lądowniku uzyskała pełne panoramy otocznia. Obserwowała też działania łazika, takie jak przejazdy, fotografowanie wybranych celów i rozkładanie anten radaru GPR. Teleskop LUT z powodzeniem rozpoczął obserwacje astronomiczne. Pierwsze z nich objęły gwiazdozbiór Smoka. Na pierwszych uzyskanych obrazach zidentyfikowano 23 obiekty. Instrument UVS dostarczył szerokokątnych obrazów plazmosfery Ziemi, obejmujących całość tej struktury. Ich jakość była zgodna z oczekiwaniami. Pokazały one granice występowania plazmy w plazmosferze, różnice w intensywności rozpraszania słonecznego promieniowania UV,  krawędzie tarczy Ziemi i cień Ziemi. Dane te były w pełni przydatne do badań struktury plazmosfery i dynamiki plazmy w jej obrębie.

Kamera PanCam na łaziku z powodzeniem uzyskała wysokorozdzielcze zdjęcia otoczenia, w tym niewielkich kraterów i dużych skał. Wielokrotnie fotografowała też lądownik. Pierwsze pomiary wykonane za pomocą radaru GPR ujawniły występowanie wyraźnego uwarstwienia skał podpowierzchniowych do głębokości 140 metrów. W przypadku regolitu zaobserwowano wyraźne warstwowanie do głębokości 10 metrów. Spektrometr VNIR dostarczył obrazów spektralnych gleby w pobliżu łazika. Jakość obrazów i spektrogramów była zgodna z oczekiwaniami. Spektrometr APXS został uruchomiony pierwszy raz 23 grudnia. Następnie instrument ten wykonał kilkominutowe pomiary na celu kalibracyjnym. Ich rezultaty były zgodne z oczekiwaniami. Pierwsze pomiary naukowe za pomocą APXS wykonano 25 grudnia. Pozwoliły one na zidentyfikowanie takich głównych pierwiastków skałotwórczych jak Mg, Al, Si, K, Ca, Ti, Cr i Fe oraz trzech pierwiastków występujących w małych ilościach (Sr, Y i Zr). Rozdzielczość pomiarów energii wynosiła 135 keV przy 5.9 keV, była nieco lepsza niż szacowano. Znajdowała się na poziomie porównywalnym z osiągniętym na łazikach marsjańskich NASA.

Normalne działania lądownika i łazika były prowadzone w trakcie dnia księżycowego, trwającego 14.3 dnia ziemskiego. Lądowanie odbyło się niedługo po wschodzie słońca, w związku z czym możliwe było pełne wykorzystanie pierwszego dnia. Gdy wysokość Słońca nad horyzontem spadała nominalnie do 10 - 15 stopni lądownik był wprowadzany w stan hibernacji. System kontroli temperatury był przełączany na użycie jednostek RHU. W tym celu otwierano zawory w pętlach kapilarnych VCHP, pozwalających na ogrzewanie wnętrza przedziałów elektroniki za pomocą ciepła produkowanego przez RHU. Następnie wyłączano większość systemów elektronicznych.

Łazik był wprowadzany w stan hibernacji gdy wysokość Słońca nad horyzontem spadała nominalnie do 5 stopni. Był on ustawiany w odpowiedniej pozycji względem Słońca w czasie wschodu. Jego baterie były w pełni ładowane a wnętrze maksymalne nagrzewane. Następnie składano maszt kamer i panele słoneczne, zapewniające osłonię termiczną dla powierzchni górnej łazika, stanowiącej radiator.

Po wschodzie Słońca, gdy jego wysokość nad horyzontem wynosiła 15 - 20 stopni  lądownik włączał się automatycznie dzięki danym z sensora Słońca. Następnie ładował baterie i dezaktywował system grzewczy oparty na RHU. Potem nawiązywał łączność z Ziemią i powracał do normalnej aktywności. Łazik również włączał się na podstawie danych z sensorów Słońca, gdy jego wysokość na horyzontem była większa od 5 stopni. Rozkładał panele słoneczne i maszt kamer, ładował baterie i nawiązywał łączność.

Pierwsza noc księżycowa rozpoczęła się pod koniec grudnia. Lądownik został wprowadzony w stan hibernacji 25 grudnia o godzinie 07:00 UTC. Łazik został wyłączony 25 grudnia o godzinie 23:00 UTC.

Wschód słońca rozpoczynający drugi dzień księżycowy nastąpił 10 stycznia o godzinie 05:30 UTC. Wznowienie pracy przez lądownik nastąpiło tego samego dnia o godzinie 23:09 UTC. Yutu został uruchomiony o 00:21 UTC, już 11 stycznia. W trakcie nocy na lądowniku awarii uległa kamera Terrain Camera. Poza tym oba pojazdy pozostawały w dobrym stanie.

W trakcie drugiego dnia księżycowego lądownik wykonywał bardziej systematyczne obserwacje astronomiczne za pomocą teleskopu LUT oraz obrazowanie plazmosfery Ziemi z użyciem instrumentu EUV. Łazik natomiast kontynuował badania terenu za pomocą swoich instrumentów naukowych.

23 stycznia z powodzeniem przeprowadzono test łączności między łazikiem i lądownikiem za pomocą systemu UHF. Został on uruchomiony o godzinie 3:50 UTC. Łazik z powodzeniem przetransmitował zdjęcia z kamer NavCam, HazCam i PanCam, z szybkością 800 kbps. Moc odbieranego sygnału wynosiła -40.71 dBm. W tym czasie łazik znajdował się w odległości 17.59 m od lądownika i był ustawiony pod kątem 40.32° względem jego osi -Y-Z. Test przebiegł pomyślnie.

Pod koniec drugiego dnia księżycowego nastąpiła awaria elektroniki obsługującej silniki i mechanizmy łazika. W związku z tym został on trwale unieruchomiony. Poza brakiem możliwości wykonywania przejazdów, pozycjonowania kamer i anteny HGA oraz użytkowania ramienia oznaczało to również niemożność złożenia masztu kamer i zamknięcia paneli słonecznych przed nocą. Wystawiało to elektronikę łazika na niebezpieczeństwo przechłodzenia w trakcie nocy i stwarzało duże zagrożenie jego trwałą awarią. Łazik pozostał w punkcie osiągniętym 17 stycznia. Przejechał łączny dystans około 100 metrów. Został zahibernowany 24 stycznia, podobnie jak lądownik.

Trzeci dzień księżycowy rozpoczął się uruchomieniem lądownika 9 lutego. Łazik włączył się 12 lutego. Pozostawał zdolny do komunikacji, jednak zgodnie z oczekiwaniami zaobserwowano degradację jego elektroniki. Wyłączenie łazika i lądownika nastąpiło 22 lutego.

Czwarty dzień księżycowy rozpoczął się włączeniem lądownika 12 marca o godzinie 07:21 UTC i łazika 13 marca o 22:42 UTC. Poinformowano wtedy, że stan systemów łazika ulega systematycznemu pogorszeniu. Do końca tego dnia łazik dostarczył 32 Gb surowych danych z instrumentów naukowych. Lądownik dostarczył natomiast 118.5 Gb takich danych. Obejmowały one między innymi ponad 32 000 obrazów z obserwacji astronomicznych prowadzących za pomocą teleskopu LUT. Oba pojazdy zostały wyłączone 24 marca.

W trakcie kolejnych dni księżycowych nie raportowano o stanie misji. Lądownik i łazik przeprowadzały transmisje sygnałów nośnych i danych na Ziemię. Były one wykrywane przez radioamatorów.

Piąty dzień księżycowy rozpoczął się uruchomieniem lądownika i łazika 11 kwietnia. Oba obiekty zostały ponownie wyłączone 21 kwietnia. Aktywność w trackie szóstego dnia księżycowego występowała między 11 maja a 21 maja. Podczas siódmego dnia księżycowego lądownik i łazik były włączone między 9 czerwca a 19 czerwca. Ósmy dzień księżycowy rozpoczął się włączeniem sond 9 lipca. Ponownie wyłączono je 19 lipca.

Trwałość łazika była oceniana na 3 miesiące, tak więc jego misja nominalna zakończyła się w marcu 2014. Trwałość lądownika oceniano na 1 rok. Jego misja nominalna powinna zakończyć się w grudniu 2014 r.
« Ostatnia zmiana: Sierpień 10, 2014, 16:03 wysłana przez Scorus »

Scorus

  • Gość
Odp: Chang'e 3 (kompendium)
« Odpowiedź #52 dnia: Sierpień 10, 2014, 16:06 »
Opis jest oparty prawie w całości na publikacjach chińskich, w 99% po chińsku więc nie zawiera masy nieścisłości spotykanych w "źródłach" anglojęzycznych. Jest całkowicie unikalny, nigdzie nie ma nic bardziej kompletnego czy nawet w 1/10 tak rozbudowanego. Była to zdecydowanie jedna z najtrudniejszych rzeczy do napisania. Ponadto praktycznie każda ilustracja wymagała tłumaczenia i/lub edycji.

Polskie Forum Astronautyczne

Odp: Chang'e 3 (kompendium)
« Odpowiedź #52 dnia: Sierpień 10, 2014, 16:06 »