Starlink - konstelacja SpaceX - wątek obserwacyjny.

[TomIR]

Celestrak chyba coś pokręcił, bo jak wsadziłem TLE do mojego małego programu własnej roboty, to dla Krakowa wyszło mi górowanie dla dokładnie tej samej godziny, co symulacja w Stellarium, czyli 05:48:35 CET.

[Sokole Oko]

Rozumiem. U mnie jest tak samo w Stellarium. Duży rozjazd z Celestrakiem, chyba pierwszy na taką skalę odkąd pamiętam. Niebawem pewnie Heavens Above doda prognozy przelotów, to będzie kolejny punkt odniesienia, ale raczej Celestrak coś nie trybi.

[suchyy]

    Stellarium jeszcze nigdy mnie nie zawiodło, o ile dane TLEs są świeże i poprawne. TUTAJ podałem linki do moich tematów satelitarnych na Astropolis, w których to wykorzystywałem Stellarium do identyfikacji wielu satelitów i SSO (planetoid/asteroid).

Tak jak pisałem wcześniej (wyżej), jeśli chcemy zrobić wizualizację w Stellarium dla widocznego z naszej miejscówki przelotu satelitów jeszcze przed startem Starlinków, na podstawie TLEs przedstartowego, to ja robię to tak (opis dla osób, które tego jeszcze nie robiły):

     Sprawdzam wizualizację orbitalną na CelesTrak: TUTAJ (klikamy na globusik z prawej strony linku do pliku txt Pre-Launch), żeby oszacować, czy przelot Starlink-train (przez trzy dni po starcie) będzie widoczny z terenu Polski. W uruchomionej wizualizacji orbitalnej on-line musimy załączyć widok terminatora (widoczna na Ziemi granica między półkulą nieoświetloną, a oświetloną przez Słońce). Ponieważ Ziemia to nie Księżyc, więc żeby tak się stało musimy wyłączyć atmosferę i załączyć oświetlenie (jest taka opcja w wizualizacji orbitalnej) - robimy to tak:

- klikamy w lewym, górnym rogu wizualizacji na znaczek "trzech poziomych kresek" i na Viewer Options, a następnie klikamy: ATMOSPHERE OFF (domyślnie jest ON), oraz LIGHTING ON (domyślnie jest OFF)

... no i widzimy teraz Ziemię z półkulami: oświetloną i nieoświetloną przez Słońce, czyli wiemy gdzie jest noc i dzień, oraz gdzie aktualnie nastaje wschód/zachód Słońca. Teraz obracając kulą Ziemi (myszką - dla ustawienia wygodnej pozycji dla przelotu satelitów) sprawdzamy przesuwając pasek czasu (na dole wizualizacji), czy satelity nie będą znajdowały się akurat nad Polską, lub w jej pobliżu, na krótko przed wschodem lub po zachodzie Słońca, nie później jak w przeciągu najbliższych trzech dni po starcie (jeżeli chcemy zaobserwować "gęsty" Starlink-train). Raster czasu możemy zmieniać strzałkami (w lewym, dolnym rogu). Jeśli satelity Starlink będą przelatywać nad Polską w czasie trwającej nocy, lub za dnia, nie ma oczywiście możliwości ich obserwacji, gdyż satelity na niskich orbitach LEO możemy oczywiście obserwować tylko na krótko przed wschodem lub niedługo po zachodzie Słońca. Zrzuty, które zrobiłem z takich wizualizacji możecie zobaczyć wyżej (we wcześniejszych postach). Należy pamiętać, że wizualizacja orbitalna z linku na CelesTrak jest wg. czasu: UTC (nasz czas zimowy: CET=UTC+1, letni: CEST=UTC+2)

     Wiedząc już, że Starlink-train może być potencjalnie obserwowany z terenu Polski (jeszcze musi zaistnieć w czasie obserwacji stosowna pogoda, co można sprawdzić na: IMGW), robimy symulację FPV w Stellarium dla ustalonego w wizualizacji orbitalnej on-line orientacyjnego czasu przelotu. Najprościej możemy dodać w Stellarium, we wtyczce satelity nowy adres źródłowy dla TLEs Pre-Launch, który dla zbliżającego się przelotu Starlink-train G4-10, wygląda tak:

 https://celestrak.com/NORAD/elements/supplemental/starlink-g4-10.txt

... a robimy to w Stellarium w następujący sposób:

     W uruchomionym programie wchodzimy w Okno konfiguracji [F2] -> Wtyczki -> Satelity -> konfiguruj, w oknie: Konfiguracja Satelitów -> Źródła -> klikamy "znaczek kartki z plusikiem" (w prawym dolnym rogu), po czym w miejscu, gdzie pojawi się napis [nowe źródło] wklepujemy/wklejamy (jak kto woli) powyższy adres i naciskamy "znaczek dyskietki" (w prawym, dolnym rogu). W głównym oknie: Źródła pojawi się nasz nowy adres, przy którym (z lewej strony) stawiamy "fistaszka".

     Wracamy do Konfiguracja Satelitów -> Ustawienia -> Zaktualizuj teraz. Czekamy chwilę, aż dane orbitalne dla satelitów zaktualizują się, o czym nas program poinformuje, ... i już możemy robić symulacje z przelotów.

     Wracamy do Konfiguracja Satelitów -> Satelity, szukamy na spisie satelitów:

STARLINK-G4-10 SINGLE

... klikamy na nazwę i stawiamy "fistaszki" w kwadracikach (z prawej strony): Wyświetlane i Orbita

... dla lepszej widoczności obiektu i jego orbity zmieniamy kolory dla znaczka satelity, orbity i ewentualnie dla info o satelicie (trzy kwadraciki widoczne na dole).

... uruchamiamy zegarek w oddzielnym okienku: F5. Przesuwając czas w okienku zegarka w okolice ustalonego wcześniej w wizualizacji orbitalnej on-line (jw. - pamiętając o różnicach czasu w różnych strefach czasowych) możemy zobaczyć przelot przez nasz nieboskłon wybranego obiektu, pod warunkiem, że mamy poprawnie skonfigurowaną [F6] strefę czasową, oraz dane, dotyczące współrzędnych geograficznych i wysokości n.p.m. dla naszej miejscówki obserwacyjnej (co powinniśmy zrobić po zainstalowaniu Stellarium na naszym kompie). Takie dane można sprawdzić np. tutaj: wysokosciomierz.pl


Opis dotyczy wersji Stellarium 0.21.3 (w wersji polskiej) ... w razie wątpliwości, pytać.

PS
Należy pamiętać, żeby świeżo dodany adres źródłowy dla danych orbitalnych Pre-Launch, usunąć później (po kilku dniach od startu) ze źródeł, jak już pod adresem dedykowanym dla wszystkich starlinków (znajduje się on domyślnie w źródłach po zainstalowaniu Stellarium), czyli:

 https://celestrak.com/NORAD/elements/starlink.txt

... pojawią się dane orbitalne dla każdego satelity z nowej paczki.

[Sokole Oko]

Dziś wgrałem wreszcie TLE u siebie w Stellarium i wychodziłoby z czasem przelotów tak jak podał Suchyy - 05:45 to już nawet Wenus zaczyna zanikać, więc nie ma co się na to nastawiać Celestrak dalej widzi 04:14 UTC według listy jaką dodałem w poprzednim poście w załączniku, muszą mieć jakiś błąd.

Ale!

Według Stellarium paczka G4-10 będzie już widoczna nad Polską o godz. 04:14 CET! Mało tego, przy bardzo ciemnym niebie i wysokich elewacjach, gdzieniegdzie około zenitu. W załączniku przykłady dla Lublina, Krakowa, Białegostoku i Gdańska z naniesioną orbitą od momentu wyłonienia się z cienia. O ile pogoda dopisze, może być ciekawie! 13 i pół godziny od startu.

Sytuacja dobra (z widocznością, niekoniecznie jasnością satelitów) utrzyma się w piątek 11.03 - przelot o 04:26 CET, w sobotę (04:38 CET) i niedzielę (04:50 CET).

[suchyy]

    No patrz Tomek, nawet mi nie przyszło do głowy żeby sprawdzić wcześniejszy przelot. Byłem przekonany, że przez większość czasu będzie on jeszcze w cieniu Ziemi (nie mam z mojej miejscówki balkonowej dobrego widoku na północno-wschodni nieboskłon), a tu niespodzianka! Prognozy pogody u mnie co prawda w kratkę, ale już nastawiam budzik i szykuję mój aparacik z obiektywem F1.8 do pierwszej próby zrobienia filmu 4K z przelotu Starlink-train (o ile rzecz jasna pogoda nie zrobi psikusa). Satelity na pół doby po starcie pewnie będą jasne, więc mam nadzieję, że mój kompakcik z obiektywem o takiej światłosile powinien styknąć?   

[Sokole Oko]

Mnie przyznam ten Celestrak jakoś zmotywował, bo nadal nie wiem jakim trafem wyświetla on na liście przelotów widoczność o 04:14 UTC skoro na drugiej wizualizacji z widokiem z orbity podaje on dobre dane i ukazuje, że paczka G4-10 będzie nad nami o 03:14 i 04:45 UTC. Pomyślałem, że może sprawdzę co o tej samej godzinie UTC z Celestraka widzi Stellarium w CET i proszę jakie śliczności się szykują

(...)już nastawiam budzik i szykuję mój aparacik z obiektywem F1.8 do pierwszej próby zrobienia filmu 4K z przelotu Starlink-train (o ile rzecz jasna pogoda nie zrobi psikusa). Satelity na pół doby po starcie pewnie będą jasne, więc mam nadzieję, że mój kompakcik z obiektywem o takiej światłosile powinien styknąć?   

Raczej bez problemu. Jak przed rokiem mój leciwy kompakcik z matryczką 1/2,3 i kitowym szkiełkiem na F4,4 dał radę dwa dni po starcie i większych odległościach między satelitami, to w Twoim wypadku pół doby od startu i z tak jasnym szkłem tym bardziej powinno być git.

[suchyy]

     Zrobiłem wizualizację dla wcześniejszego przelotu z mojej miejscówki, tak jak to przedstawiłeś wyżej, tylko trochę w innym ujęciu (1 załącznik). Jak widać, początkowa 1/3 część przelotu jeszcze w cieniu Ziemi, ale reszta już widoczna. Czas (CET) dla górowania u mnie w Lublinie.       

     Niżej zrobiłem zrzuty (2, 3 załącznik) z wizualizacji orbitalnej on-line z linku na CelesTrak, dla porównania, pokazujące w jakim zakresie odległości od terminatora (przed wschodem Słońca) powinny znajdować się satelity na niskiej LEO (o tej porze roku), żeby możliwa była w miarę dobra ich obserwacja.

2- załacznik. Trochę za wcześnie (jw.) do obserwacji możliwe, końcowe 2/3 przelotu (więc jeszcze całkiem OK). Czas dla górowania (UTC) u mnie w Lublinie (pierwszy przelot w dniu 10 marca)
3- załacznik. Stanowczo za późno na obserwacje. Niebo już jest mocno rozjaśnione. Czas dla górowania (UTC) u mnie w Lublinie (drugi przelot w dniu 10 marca).

    Z tych wizualizacji orbitalnych można zrozumieć jak trudno jest trafić na dobre warunki obserwacji Starlink-train, a często jeszcze pogoda dokłada swoje "trzy grosze"  .

[Sokole Oko]

To prawda, wstrzelić się niełatwo. Wszak dzisiejszy start był 40-tym, a ilość lotów, gdzie była u nas realna szansa na najbardziej widowiskowy Starlink-train dobę, czy najdalej dwie doby po starcie przy współpracy wszystkich czynników z pogodą włącznie, jest marginalna. Częściej już się łapaliśmy na przeloty pewien czas po wystrzeleniu jak widoczność z godzin dziennych się nieco przesuwała na poranek. Ale ten rok na razie okazuje się chyba najkorzystniejszy, bo mamy szansę na przeloty od następnego dnia po starcie już chyba trzecią czy czwartą paczkę z rzędu (choć jak dotąd niestety wyłącznie przed świtem).

P.S. Zrobiłem zestawienie przewidywanego zachmurzenia z meteorogramów UM i meteoblue na jutro, piątek i sobotę dla paru miast. Może coś się sprawdzi, może ktoś skorzysta... Tabelka po prawej z meteoblue to prognoza wyłącznie na jutro w godz. 3-5 dot. procentowego pokrycia nieba chmurami niskimi, średnimi i wysokimi. U mnie w tej chwili jest kaszana, ale za parę godzin ma się oczyścić.

[suchyy]

Dzięki za prognozy! Sprawdzałem również na IMGW (wg. różnych modeli) i jeśli chodzi o zachmurzenie, to u mnie wygląda całkiem obiecująco, choć tak naprawdę wiadomo będzie dopiero w czasie obserwacji, bo dwa z modeli: ALARO 4km (72h) i COSMO 7km (84h) pokazują zachmurzenie z dziurami. Co do temperatury, to już trochę mniej ciekawie (-5°C).    Na szczęście to jeszcze nie tragedia, choć sprzęt trzeba będzie trochę wcześniej wynosić na zewnątrz. 

[suchyy]

     No więc pogoda dopisała! Czyste niebo umożliwiło mi sprawdzenie jak się spisze kompakcik PEN E-PL9 przy filmowaniu Starlink-train na niecałą dobę po starcie paczki G4-10 (obiektyw stałka 50mm dla FF, ISO: 6400, F1.8 film 4K, 25 kl./sek). Jednak ten niewielki mróz (ok -6°C) przeszkadzał. Śmieszna sprawa, bo po 5-ciu minutach zmarzły mi czubki palców i przez popaprane w nich czucie nie zdążyłem na czas włączyć REC.  Wiadomo przycisk od nagrywania video jest zawsze w sprzęcie prawie na płasko z obudową i ciężko się nim operuje, szczególnie zgrabiałymi rękami. "Pociąg" satelitów wyskoczył mi zza dachu, a ja dopiero macałem w poszukiwaniu przycisku. Zanim załączyłem REC Starlink-train zdążył już kawałek odlecieć i najlepsze ujęcie z profilu straciłem! Gdzieś tak ze 30 sekund filmu da się obejrzeć, do momentu, kiedy satelity dolatując do gwiazdy Deneb z Łabędzia, chowają się u mnie za drzewami. Na razie zrobiłem dwa zrzuty z klatek filmu (w załączniku). Żadna rewelacja, przy tak małej matrycy m4/3 (nie większej jak paznokieć), ale już coś da się zobaczyć. Przelot był szybki, jak to na pół doby po starcie, a Starlink-train bardzo gęsty. Za satelitami, mniej więcej w odległości równej szerokości "pociągu" leciał taką sama trajektorią śmieć, który powoli rozjaśniał się i przygasał (aż do zniknięcia i ponownego pojawienia). Zaznaczyłem go na drugim zrzucie w chwili gdy był najjaśniejszy.

Załacznik 1 - przelot przez Małą Niedźwiedzicę i Smoka
Załącznik 2 - przelot przez Łabędzia

[kanarkusmaximus]

Bardzo ciekawe! Jak z przelotami w najbliższych dniach?

[suchyy]

     11 marca, na drugą dobę po starcie, będziemy mieli bardzo ładny przelot Starlink-train z paczki G4-10, widoczny praktycznie z każdego miejsca Polski, choć będzie to przelot niepełny. Zobacz pierwszy załącznik, poniżej, który pokazuje wizualizację orbitalną w czasie górowania u mnie w Lublinie (terminator jest jeszcze daleko na wschodzie, czyli trochę za wcześnie przed wschodem Słońca - stąd przeloty niepełne). W zależności od miejsca obserwacji będzie to wyglądało różnie. Na południowym-wschodzie (np. u mnie w Lublinie) Starlink-train będzie wychodził z cienia Ziemi po osiągnięciu ok. 1/3 trajektorii na nieboskłonie, a na północnym-zachodzie (np. Szczecin) będzie widoczny krótszy przelot - satelity wyjdą z cienia Ziemi po osiągnięciu na nieboskłonie ok. 2/3 trajektorii (wyjdą z cienia już po górowaniu), co zobrazowałem na poniższych symulacjach. Ponieważ ma być rano ładna pogoda, zamieszczam zrzuty dla wielu miejsc w Polsce.

załacznik 1 (opis jw.)

załacznik 2, 3, 4 wizualizacja dla Lublina (po wyjściu z cienia, w czasie górowania, przelot przez Delfina - nisko już nad wschodnim horyzontem)

cdn.

[suchyy]

... przeloty z czasem dla górowania (podany gwiazdozbiór) widziane z:

załącznik 5 - Białystok (Korona Północna) - przelot przez nieboskłon południowy

załącznik 6 - Gdańsk (Wąż) - przelot przez nieboskłon południowy

załącznik 7 - Łódź (Smok) - przelot przez nieboskłon północny

załącznik 8 - Kraków (Smok/Centaur) - przelot nieboskłon północny

Cdn.

[suchyy]

... przeloty z podanym czasem dla górowania lub wyjścia z cienia Ziemi, jeśli następuje to po górowaniu (podany gwiazdozbiór) widziane z:

załącznik 09 - Jelenia Góra (Smok/Cefeusz/Łabędź) - przelot przez nieboskłon północny, wyjście z cienia już po górowaniu,

Załącznik 10 - Poznań (Herkules) - wysoki przelot (prawie przez zenit)  przez nieboskłon północny, wyjście z cienia po górowaniu,

Załącznik 11 - Szczecin (Herkules) - krótki przelot przez nieboskłon południowy, wyjście z cienia Ziemi w Herkulesie.

[Sokole Oko]

Dzięki za wizualizacje Jurek! Widać, że jutro już wyraźnie dłuższy czas widoczności, ciekawe czy będzie powtórka z marnym blaskiem jak przy paczce G4-9 w drugą dobę od startu 5 marca. Trochę nie do wiary, że tuż po starcie paczki suchy wyż i tyle pogodnego nieba, chyba dużo więcej niż przy dwóch poprzednich lotach

Jeśli chodzi o mnie, to dzisiejszy przelot wskoczył na tip-top-1 z dotychczasowych obserwacji tych satelitów. Na oko z 1 mag. jasności całego Starlink-train przez cały czas od wyjścia z cienia do końca obserwacji. Bardzo zwarty na jakichś najwyżej 10 stopniach rozpiętości, tzn. na tyle, że pierwszy raz gołym okiem nie byłem w stanie rozdzielić pociągu na poszczególne obiekty poza tymi bardziej odseparowanymi. No i to tempo ruchu na tle gwiazd. Starlink-train zasuwał jak nigdy Wychodząc z cienia były na elewacji 63 stopni i w azymucie 140 stopni. W dwie i pół minuty przecięły ten jedyny kwadrant nieboskłonu i do widzenia, do jutra. Przelot zdecydowanie wart pobudki!



Wideo z przelotu trwało w stanie surowym prawie 5 minut, ale wyciąłem drugą połowę odkąd Starlinki uciekły na linię strzału w okolice sodówki na podwórzu, stąd ostatnie kilkanaście sekund nagrania jest po "drobnej" zabawie krzywymi żeby wyciąć ile się da z lokalnego zaświetlenia czyniącego cały kadr ultra-pomarańczowym.

     No więc pogoda dopisała! Czyste niebo umożliwiło mi sprawdzenie jak się spisze kompakcik PEN E-PL9 przy filmowaniu Starlink-train na niecałą dobę po starcie paczki G4-10 (obiektyw stałka 50mm dla FF, ISO: 6400, F1.8 film 4K, 25 kl./sek). Jednak ten niewielki mróz (ok -6°C) przeszkadzał. (...). Przelot był szybki, jak to na pół doby po starcie, a Starlink-train bardzo gęsty. Za satelitami, mniej więcej w odległości równej szerokości "pociągu" leciał taką sama trajektorią śmieć, który powoli rozjaśniał się i przygasał (aż do zniknięcia i ponownego pojawienia).

Super, że obserwacja się powiodła! Jak na stop-klatce z filmu tyle widać to nagranie musiało wypaść O.K! Szkoda, że ten niepozorny mrozik tak namieszał nieco w planach. Czy ten Olympus nie ma może opcji ustawienia jakiegoś z wygodniejszych przycisków pod kątem wskazanej funkcji, np. nagrywania? Znam ten ból szukania po omacku guzika, i to nawet bez mrozu. Jakby się dało tak ustawić guzik do własnego użytku to może warto sprawdzić czy są jakieś przyciski programowalne żeby wybrać jakiś wygodniejszy dla rozpoczynania/stopowania filmu.

Starlink-train rzeczywiście był bardzo gęsty, nigdy jeszcze nie trafiłem na tak zwarty a jednocześnie tak jasny.

Bardzo mnie ciekawi czy i na ile jutro satelity będą już przygaszone.