Instytut Oceanologii PAN: Zrozumieć ocean, to pojąć istotę życia na ziemi
21.11.2008
Instytut jest współorganizatorem wszystkich Bałtyckich Festiwali Nauki, a od 9 lat głównym organizatorem i uczestnikiem Pikników Naukowych w Gdyni. W 2008 roku do szczególnie udanych przedsięwzięć należał Sopocki Dzień Nauki i Szkoła Letnia we Wdzydzach, gdzie od 5 lat o nauce rozmawia się nad brzegiem jeziora, przy świetle księżyca. Prężnie działające Sopockie Towarzystwo Naukowe, dni otwarte, zaproszenia na statek badawczy pływający po Arktyce, wystawy, prezentacje i wykłady na piknikach i festiwalach oraz liczne indywidualne inicjatywy popularyzatorskie oceanologów sprawiły, że Instytut Oceanologii PAN, utworzony w roku 1983 jako kontynuacja Morskiej Stacji PAN, istniejącej w Sopocie już 30 lat wcześniej, jest kandydatem w konkursie "Popularyzator Nauki" organizowanym przez serwis Nauka w Polsce PAP przy współpracy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
W opinii dyrektora IO PAN prof. dr. hab. Stanisława Massela "zabawa" w popularyzację nauki to w istocie bardzo poważna część pracy naukowej. "Badania morza, badania przyrodnicze o charakterze podstawowym, bezpośrednio nie przynoszą wymiernych korzyści. Nie projektujemy nowego statku czy falochronu, zatem musimy wykazać społeczeństwu, że nasza praca jest inwestycją w przyszłość i ważnym wkładem w kulturę" – uzasadnia prof. Massel.
Jak podkreśla, badania oceanologów są istotne i obejmują szerokie spektrum zagadnień. Kraj taki jak Polska, z dostępem do morza, ma – zdaniem dyrektora – duże pole do popisu w zakresie badań oceanologicznych. Jednocześnie Massel zauważa brak rozsądnej polityki morskiej – zanik floty, upadek rybactwa. Jest jednak przekonany, że badania posłużą przyszłym pokoleniom. IO PAN od 2001 r. działa w konsorcjum państw bałtyckich – Bonus, współfinansowane przez UE. Instytut współpracuje też z USA, badaczy widać w BBC i w NASA. Niedawno przyrządy badawcze IO PAN były na rosyjskim lodołamaczu na Syberii, w Morzu Łaptiewa. Tak intensywne badania uzupełnia działalność popularyzatorska, prowadzona z wyróżniającym rozmachem... (...)
Jak wyjaśnia, propozycje tematów powstają na zamówienie społeczne. Organizatorzy obserwują zmieniające się trendy. Oceniają, że publiczność chętnie wysłucha wykładu o zdrowym żywieniu, podyskutuje o kwestiach kontrowersyjnych, na przykład organizmach modyfikowanych genetycznie, o których "bardzo dużo się mówi, a mało wie".
Tak powstaje seria imprez, rozgrywających się przy księżycu. Doc. Kulczykowska nie kryje satysfakcji z popularności Letnich Spotkań z Nauką. "Trafiamy pod strzechy" – cieszy się, kiedy na zaimprowizowanej "widowni", obok inżynierów z pobliskiego ośrodka Politechniki Gdańskiej, siadają dzieci i ludzie ze wsi, dla których jest to pierwsze od lat spotkanie z nauką. Spotkania są cenne dla obydwu stron – o tym organizatorka jest przekonana. Fotoreportaże z wykładów można obejrzeć na stronie
http://www.ibwpan.gda.pl/spotkania (...)
Wyśmienitym "narzędziem popularyzatorskim" jest statek badawczy "Oceania", udostępniany zwiedzającym w Polsce i za granicą przy każdej możliwej okazji. Kilkaset osób odwiedziło ją na tegorocznym pikniku w Sopocie. Okręt zawija do portu rzadko, a jego załoga ma pełne ręce pracy...
Od lat 80. Polacy prowadzą na Spitsbergenie badania związane z biologią i ekologią Arktyki. Każdego lata, od 1987 roku, Instytut Oceanologii PAN organizuje badawczy rejs statku RV Oceania na wody Morza Barentsa i Morza Norweskiego. Na "Oceanii" naukowcy mierzą temperaturę i zasolenie, badają prądy morskie i organizmy. Ostatnio IO PAN prowadzi badania wzdłuż prądu zachodniospitsbergeńskiego w ramach europejskiego programu Damocles. Polskę reprezentuje prof. Piechura, natomiast dr hab. Piskozub odpowiedzialny jest za część atmosferyczną. W chwilach, kiedy prof. Piechura nie opracowuje wyników badań, wygłasza liczne wykłady. (...)
Badacze IO PAN wielokrotnie zabierali głos na łamach serwisu Nauka w Polsce. O topnieniu Arktyki i odkrywaniu w oceanie największych tajemnic Wszechświata mówił doc. dr hab. Jacek Piskozub. Naukowcy IO PAN popularyzują też badania prowadzone przez naukowców z innych ośrodków, z którymi współpracują. Dr Lech Kotwicki na naszych łamach "Nauki w Polsce" mówił o prowadzonych w Tajlandii przez dra Witoldem Szczucińskim z Instytutu Geologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu badaniach dotyczących skutków tsunami. Niedawno pisaliśmy o sukcesie inżynierów IO PAN – "Podwodnym Jeżu", czyli instrumencie do pomiarów optycznych fluktuacji światła. Polscy oceanolodzy skonstruowali ten przyrząd w ramach międzynarodowego programu badawczego Biura Badań Naukowych Marynarki Wojennej USA. Szczegóły zdradził czytelnikom prof. Dariusza Stramski.
Instytut organizuje wiele wystaw – m.in. Glony na Sopockiej Plaży" (prof. Kowalewska, która prowadzi projekt dotyczący glonów na sopockiej plaży pod kątem ich przyszłego wykorzystania, otrzymała nagrodę Sopockiej Muzy; badaczka zaprezentuje fotografie w galerii serwisu "Nauka w Polsce"), "Co kwitnie w morzu", "Udział Polaków w badaniach Arktyki", "Sopoccy rybacy". Chętnie partneruje w podobnych inicjatywach polskim i międzynarodowym instytucjom. W 2008 roku, ogłoszonym przez Organizację Narodów Zjednoczonych jako Światowy Rok Planety Ziemia, IO PAN miał swoją odsłonę na wystawie "10 pytań o Ziemię".
PAP - Nauka w Polsce, Karolina Olszewska
http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,331404,instytut-oceanologii-pan-zrozumiec-ocean-to-pojac-istote-zycia-na-ziemi.html
Wątek: Wykłady popularnonaukowe (Przeczytany 82400 razy)