Autor Wątek: Koncepcje rozwoju rakiet EELV  (Przeczytany 6048 razy)

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

Offline perian

  • Weteran
  • *****
  • Wiadomości: 1441
  • LOXem i ropą! ;)
Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« dnia: Sierpień 25, 2010, 17:55 »
W dzisiejszym odcinku "Co lata w kosmos" laik rakietowy przedstawia Szanownym Czytelnikom koncepcje rozwoju jednej z najnowocześniejszych, najbardziej niezawodnych i najładniejszych rakiet będących aktualnie w użyciu, mianowicie Atlas 5.

Na początek wypada przyjrzeć się danym odnośnie osiągów aktualnie używanych wariantów rakiety Atlas 5. Może niektórych dziwić mnogość wariantów tejże rakiety nośnej. Te bogactwo wynika z koncepcji jaka przyświecała twórcom programu EELV, mianowicie stworzenia kompleksowego systemu wynoszenia ładunków w kosmos. Rakiety EELV miały zastąpić wszelkie inne rakiety w USA. Aktualnie wiemy, że nic takiego nie nastąpiło, a niektóre warianty jeszcze nigdy nie powstały. Dlaczego tak się stało i czy jest to pozytywne dla przemysłu rakietowego pozostawiam ocenie czytelników i zapraszam do dyskusji, ale może w innym wątku.

Kilka uwag wstępnych dla czytelników. W zestawieniach używałem nazewnictwa producenta, który poszczególne warianty oznacza 3 cyfrowym oznaczeniem. 1 cyfra określa średnicę osłony aerodynamicznej, mamy wersje 4 i 5 metrowe. Druga cyfra to ilość rakiet wspomagających na paliwo stałe, doczepionych do 1 stopnia rakiety. Ostatnia cyfra określa ilość silników zamontowanych w 2 stopniu rakiety (albo 1, albo 2 silniki). Rakieta wyposażona w 2 silniki drugiego stopnia jest zoptymalizowana do lotów na LEO.

Odnośnie orbit, dla których przytaczam dane: LEO - niska orbita okołoziemska, GTO - orbita transferowa do geostacjonarnej, C3=0 - orbita ucieczkowa (międzyplanetarna).

Udźwig (kg)     401     411     421     431     
------------------------------------------------------------------------------------------
LEO             9050*   9050*   9050*   9050*         
GTO             4950    6075    7000    7800
C3=0     

* - limit strukturalny


Udźwig (kg)     501     511     521     531     541     551     HLV
------------------------------------------------------------------------------------------
LEO             8250    10950   13300  15300   17100   18500  25000         
GTO             3970     5370    6485   7425    8240    8700  12650
C3=0            3081     3816    4492   5131    5747    6347   9000


Udźwig (kg)     502     512     522     532     542     552   
------------------------------------------------------------------------------------------
LEO            10300    12590   15080  17250   18955   19050*           
GTO             
C3=0   

* - limit strukturalny                                               


W związku z tym, iż rakieta Atlas 5 jest bardzo rozwojowym produktem została opracowana koncepcja ewolucji tej rakiety. Rozwój został podzielony na etapy (Phase 1, Phase 2 i Phase 3). Omówię w tym miejscu 2 pierwsze fazy, uznając trzecią za dość udziwnioną i mało prawdopodobną.

Faza pierwsza ma polegać na wymianie 2 stopnia rakiety (Centaur) przy pozostawieniu 1 stopnia (tzw. boostera) w niezmienionym kształcie. Nowy 2 stopień zostałby powiększony do 5,4 metra średnicy, czyli takiej jaką ma osłona areodynamiczna. Większy stopień mógłby być napędzany od 1 do 6 silników RL-10A (jedną z zalet byłoby uzyskanie zdolności engine-out). Taka zmiana nie wymagałaby modyfikacji istniejących kompleksów startowych. Koncepcja i potrzeba budowy nowego 2 stopnia rakietowego jest wielu aspektach wspólna dla całej rodziny rakiet EELV, dlatego niewykluczone, iż powstałby wspólny drugi stopień, o czym może w innym odcinku ;). Wracając do naszej rakiety Atlas 5, to przewidywane osiągi takiej rakiety przedstawia poniższe zestawienie:

Ilość SRB         0               2       3       4      5    2LRB**
------------------------------------------------------------------------------------------
LEO             12900           19400  22100   24500   26600  39400         
GTO              5000            8700  10200   11600   12900  20100
C3=0             3300            6400   7600    8900   10100  15700

** - wariant bez rakiet na paliwo stałe, zamiast nich 2 boostery analogiczne jak 1 stopień rakiety



Faza 2 to natomiast zmiana w stopniu 1 rakiety poprzez jego powiększenie do 5,4 metra średnicy (z obecnych 3,81 m) i możliwość zamontowania drugiego silnika RD-180, co w niektórych przypadkach także pozwoliłoby uzyskać zdolność engine-out. Co ciekawe, tak powiększona rakieta mogłaby startować z obecnych wyrzutni, modyfikacje niezbędne by były, dopiero przy starcie rakiety w tzw. wariancie ciężkim, z 2 dodatkowymi rakietami 1 stopnia.

Ilość SRB         0               2       4       6     2LRB**
------------------------------------------------------------------------------------------
LEO             26200           30900  35600   39800   71300         
GTO             12600           15300  17900   20200   35300
C3=0             9600           11800  13800   15600   27500

** - wariant bez rakiet na paliwo stałe, zamiast nich 2 boostery analogiczne jak 1 stopień rakiety

« Ostatnia zmiana: Sierpień 27, 2010, 07:51 wysłana przez perian »

Offline JSz

  • Weteran
  • *****
  • Wiadomości: 6849
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #1 dnia: Sierpień 25, 2010, 21:52 »
Super opracowanie, Perian! Kontynuuj, proszę!

Mnie, jako prawdziwemu laikowi, łatwiej to przyswajać wspomagając się ilustracjami. Zatem podłączam znaleziony obrazek rodzin Atlasa V, łącznie z Fazą 3:


Offline perian

  • Weteran
  • *****
  • Wiadomości: 1441
  • LOXem i ropą! ;)
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #2 dnia: Sierpień 28, 2010, 15:48 »
W dzisiejszym odcinku o rakietach kilka słów o drugiej rakiecie EELV mianowicie o rakiecie Delta 4. Rakieta ta napędzana paliwem kriogenicznym jest także wdzięcznym obiektem do modernizacji. W przeciwieństwie jednak do Atlasa 5 modernizacja może przebiegać wielotorowo, gdyż wiele elementów tej rakiety jest na wczesnym etapie konstrukcji i możliwe są optymalizacje.

Na początek przyjrzyjmy się jednak obecnie stosowanym wariantom Delty serii 4. Jest ich zdecydowanie mniej, niż Atlasa 5, mimo to może brać ona udział w wielu rodzajach misji i zadań. Fakt, iż starty Delty 4 są rzadsze wynika jedynie z czynników ekonomicznych i logistycznych. Przede wszystkim Delta 4 jest droższa od Atlasa 5, ponadto kampania startowa trwa dłużej. Ponadto znaczenie słowa Common w nazwie Common Booster Core, na którym opiera się cała rodzina rakiet, jest żadne, gdyż prawie każdy z wariantów budowany jest w oparciu o różniące się stopnie centralne.  W tym miejscu jednak pominiemy zalety i wady obu rozwiązań i skupimy się na przytoczeniu danych technicznych. Do dyskusji o rakietach EELV zapraszam do innego wątku, jest o czym rozmawiać.

Oznaczeń wariantów Delty 4 jest kilka, na potrzeby tego zestawienia będę używał czterocyfrowego, które jest dość analogiczne do całej rodziny rakiet Delta, w tym rakiety Delta 2, która jeszcze może kiedyś poleci w kosmos. W ramach tego oznaczenia poszczególne cyfry oznaczają:
Pierwsza – seria rakiety – w naszym przypadku 4, jak Delta 4
Druga – liczba dołączanych rakiet GEM-60 na paliwo stałe wspomagających start (0, 2 lub 4 sztuki)
Trzecia – zastosowany 2 stopień rakiety (4 lub 5 metrowej średnicy i analogicznej osłonie areodynamicznej)
Czwarta – zastosowany 3 stopień rakiety (0 jako brak 3 stopnia, 3 - Star 37D, 4 - Star 37E, 5 - Star-48B, 6 - Star 37FM).

Dodatkowo oprócz 4 cyfr można spotkać dodatek literowy H oznaczający wariant Ciężki, gdzie jako odrzucane rakiety wspomagające służą 2 rakiety analogiczne jak 1 stopień rakiety.

Osiągi rakiety Delta 4 są pokazane w poniższym zestawieniu:

Udźwig (kg)     4040     4240     4250     4450     4050H   
------------------------------------------------------------------------------------------
LEO             8120    10430     7980    11475     23040   
GTO             4210     5845     4640     6555     13130   
C3=0            2722     4291     3679     4871      9000   


Koncepcji rozwojowych Delty 4 jest kilka, są one wieloetapowe. Pochylimy się jednak jedynie na pierwszej rodzinie modyfikacji zakładającej modyfikacje i bazowanie na tym co najlepsze w konstrukcji Delty 4, czyli 1 stopniu rakiety, tzw. CBC (Common Booster Core) i rozwoju najcięższego obecnie stosowanego wariantu, czyli Delty 4H (4050H). Możliwe modyfikacje są na tyle różne i wielomiejscowe, iż nie istnieje jedna ścieżka rozwoju rakiety, tylko może ona iść wielowątkowo. Wspólnym dla wszystkich jest zastosowanie osłony aerodynamicznej o zwiększonej do 6,5 m średnicy. Konieczne także są pewne modyfikacje platform startowych. Zatem, aby zachować przejrzystość będzie w tym miejscu przytoczone kilka konstrukcji rozwojowych, korzystających z różnych udoskonaleń.

1.   Dodanie 4 rakiet na paliwo stałe (GEM-60) do Delty 4H.
Osiągi: LEO: 27000 kg, C3=0: 10000 kg.

2.   Zmiana drugiego stopnia rakiety na dwusilnikowy AUS-60 (Advanced Upper Stage), wymiana silników w 1 stopniu na RS-68B.
Osiągi: LEO: 32000 kg, C3=0: 12500 kg.

3.   Dodanie 4 rakiet na paliwo stałe (GEM-60), zagęszczenie paliwa kriogenicznego, zastosowanie regeneracyjnie chłodzonego silnika RS-68 w CBC.
Osiągi: LEO: 36000 kg, C3=0: 14000 kg

4.   Zastosowanie nowego silnika pierwszego stopnia (RS-800), nowy drugi stopień (AUS-60), zastosowanie stopu aluminiowo-litowego jako budulca struktur rakiety.
Osiągi: LEO: 38000 kg, C3=0: 14000 kg.

5.   Podobna do wersji 3 rakieta, czyli dodanie 4 rakiet na paliwo stałe (GEM-60), zagęszczenie paliwa kriogenicznego, zastosowanie regeneracyjnie chłodzonego silnika RS-68 w CBC, ponadto zastosowanie AUS-60 jako 2 stopień.
Osiągi: LEO: 39000 kg, C3=0: 14500 kg.

6.   Zmiana drugiego stopnia rakiety na AUS-60, wymiana silników w 1 stopniu na RS-68B, dodanie 6 rakiet na paliwo stałe (GEM-60).
Osiągi: LEO: 41000 kg, C3=0: 15000 kg.

7.   Najciekawsza, najbardziej innowacyjna modyfikacja polegająca na dodaniu 4 rakiet na paliwo stałe (GEM-60), zagęszczenie paliwa kriogenicznego, zastosowanie regeneracyjnie chłodzonego silnika RS-68 w CBC i wprowadzenie transferu kriogenicznego paliwa oraz utleniacza z bocznych CBC do centralnego CBC podczas wspólnego lotu.
Osiągi: LEO: 43000 kg, C3=0: 15800 kg.

Jeśli będzie zainteresowanie, w kolejnym odcinku dalszy ciąg opowieści o proponowanych wersjach rozwojowych Delty 4, skupiających się tym razem na zebraniu CBC w grupy po 5 lub 7 członów. Wymaga to jednak zupełnie nowych stanowisk startowych.

« Ostatnia zmiana: Sierpień 28, 2010, 15:54 wysłana przez perian »

Offline JSz

  • Weteran
  • *****
  • Wiadomości: 6849
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #3 dnia: Sierpień 28, 2010, 18:32 »
Dzięki za opracowania, Perian!

(1) Czy istnieją jakieś wersje rozwojowe Atlasa 5 Heavy, ale nie wchodzące w Phase 1?

(2) Czy mógłbyś umiejscowić to wszystko w czasie, tzn. czy wiadomo cokolwiek, kiedy poszczególne wersje mogą się pojawić?

(3) Pytanie kompletnego laika: czym różnią się rakiety Atlas 5 i Delta 4 w zakresie ich funkcjonalności? Inaczej: po co rozwijane są obydwie rakiety, a nie jedna z nich?

Polskie Forum Astronautyczne

Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #3 dnia: Sierpień 28, 2010, 18:32 »

Offline perian

  • Weteran
  • *****
  • Wiadomości: 1441
  • LOXem i ropą! ;)
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #4 dnia: Sierpień 28, 2010, 21:17 »
Dzięki za opracowania, Perian!

(1) Czy istnieją jakieś wersje rozwojowe Atlasa 5 Heavy, ale nie wchodzące w Phase 1?

Nie spotkałem takowej w żadnych opracowaniach. Poza tym byłoby to bezcelowe, skoro Phase 1 to po prostu zmiana 2 stopnia rakiety, czyli dość prosta modyfikacja Atlasa 5, bez zmian w infrze. A poza tym Atlas HLV jest obecnie wersją rozwojową, gdyż nie istnieje i nie wydaje się, żeby miał powstać. Zatem rozwój Atlasa 5, to na dziś: etap 0 -> Atlas HLV, etap 1 -> modyfikacje 2 stopnia.

(2) Czy mógłbyś umiejscowić to wszystko w czasie, tzn. czy wiadomo cokolwiek, kiedy poszczególne wersje mogą się pojawić?

To już jest śliski grunt. Skoro nikt nie chce dyskutować oddzielnie o EELV, to będziemy tutaj :P. Na chwilę obecną wszelkie możliwe modyfikacje EELV to przygotowywanie rakiet do lotów załogowych. Najbardziej prawdopodobne staje się powstanie Atlasa 5 z nowym 2 stopniem. Kilka opracowań ULA o możliwości wynoszenia (choćby Oriona) zawierają nowy stopień (5-metrowy). Dat nie ma, bo nie ma finansowania.

(3) Pytanie kompletnego laika: czym różnią się rakiety Atlas 5 i Delta 4 w zakresie ich funkcjonalności? Inaczej: po co rozwijane są obydwie rakiety, a nie jedna z nich?

To już temat na dużą dyskusję. Postaram się przygotować zestawienie plusów minusów poszczególnych rakiet. Na tą chwilę różnicę w funkcjonalności widzę 2: Atlas 5 jest certyfikowany do lotów "nuklearnych", Delta 4 nie. Druga to fakt, iż awionika Centaura jest o klasę lepsza od tej z 2 stopnia Delty 4, zatem Atlasem można robić bardziej wyrafinowane manewry, co jest istotne choćby przy lotach międzyplanetarnych (albo nietypowym wynoszeniu ładunków na GTO).

Pytanie po co rozwijane są obie rakiety jest podstawowym pytaniem nurtującym miłośników rakiet, rzetelna odpowiedź nie jest prosta. Może przy okazji walet i zad obu rakiet postaram się odpowiedzieć, oby z pomocą innych.
« Ostatnia zmiana: Sierpień 28, 2010, 21:20 wysłana przez perian »

Offline JSz

  • Weteran
  • *****
  • Wiadomości: 6849
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #5 dnia: Sierpień 28, 2010, 21:54 »
Pytałem o warianty rozwojowe Atlasa 5 Heavy bo zdawało mi się, że coś takiego gdzieś czytałem, ale widocznie pomyliło mi się. Natomiast ciekaw jestem, o co idzie w utrzymywaniu dwóch dość podobnych (na moim poziomie znajomości tematu) systemów rakietowych w ramach jednego konsorcjum.

Mam jeszcze pytanie o oznaczenia. Otóż ja akurat spotykałem się z innym schematem oznaczania wariantów rakiety Delta 4, który pokazany jest na poniższym rysunku (np. Delta IV Medium + 5.2). Takie symbole np. stosuje FAA w swoich raportach. Czy da się sporządzić prosty słowniczek tłumaczący wzajemnie te dwa sposoby notacji? Czy dobrze kombinuję, że np.: +4.2 = 4240, zaś +5.4 = 4450 ?


Offline Maquis

  • Bóg-Imperator ;)
  • Administrator
  • *****
  • Wiadomości: 2241
  • Muhahahahaha
    • Kosmonauta.net
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #6 dnia: Sierpień 28, 2010, 23:39 »
Nomenklatura oznaczeń wygląda tak:

Delta 7925-10

1 cyfra - określa rodzaj konfiguracji rakiety (typ pierwszego stopnia, rodzaj silnika, rodzaj boosterów):

0: długi zbiornik, silnik MB-3, Castor II
1: wydłużony długi zbiornik (extended long tank), MB-3, Castor II
2: wydłużony długi zbiornik (extended long tank), silnik RS-27, Castor II
3: wydłużony długi zbiornik (extended long tank), silnik RS-27, Castor IV
4: wydłużony długi zbiornik (extended long tank), MB-3, Castor IVA
5: wydłużony długi zbiornik (extended long tank), RS-27, Castor IVA
6: bardzo wydłużony długi zbiornik (extra extended long tank), RS-27, Castor IVA
7: bardzo wydłużony długi zbiornik (extra extended long tank), RS-27A, GEM-40
8: skrócony pierwszy stopień Delty III, RS-27A, GEM-46

2 cyfra - ilość rakiet pomocniczych SRB (3,4,6,9)
3 cyfra - typ silnika drugiego stopnia:

0: AJ-10-118
1: TR-201
2: AJ-10-118K
3: RL10B-2

4 cyfra - rodzaj silnika 3 stopnia:

0: brak lub nieokreślony
3: TE-364-3
4: TE-364-4
5: PAM-D derivative Star 46B
6: Star 37FM

cyfry po myślniku:
-8 : osłona o średnicy 8 stóp
-10: osłona kompozytowa o średnicy 10 stóp
-10L: osłona kompozytowa o średnicy 10 stóp, przedłużona

Drugi sposób oznaczania:

Delta IV M+(5,4)

pierwsza cyfra oznacza średnicę osłony ładunku w metrach, druga cyfra określa ilość silników GEM.

Offline JSz

  • Weteran
  • *****
  • Wiadomości: 6849
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #7 dnia: Sierpień 29, 2010, 11:37 »
Dzięki Maquis, Twoje wyjaśnienie chyba wszystko tłumaczy (mam małą satysfakcję, że poprawnie rozkodowałem sobie oznaczenia Medium+  :D)!

Ale wracam do pytania o sens rozwoju równocześnie Delty IV i Atlasa V w ramach jednego konsorcjum ULA. Argumenty, które podałeś Perian mają jakąś wagę, ale tylko w odniesieniu do obecnych modeli. Jeśli idzie o linie rozwojowe, to przecież można je w szczegółach projektować jak się chce.

Jedyny tłumaczenie, jakie przychodzi mi na myśl, jest pozatechniczne. Otóż ULA (United Launch Alliance) tworzą dwaj giganci: Boeing i Lockheed Martin. Obie te firmy stanowiły i stanowią podporę NASA, a obecnie to Boeing robi Delty (właściwie robił je McDonnell Douglas, ale został wchłonięty przez Boeinga), zaś Lockheed Martin Atlasy. Czy głównym zamiarem objęcia przez program EELV (Evolved Expendable Launch Vehicle) obydwóch tych wielkich firm nie było wsparcie finansowe ich obu celem utrzymania pewnej równowagi? Nie chodzi tylko o rakiety, program EELV jest finansowany przez siły powietrzne USA.

Offline perian

  • Weteran
  • *****
  • Wiadomości: 1441
  • LOXem i ropą! ;)
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #8 dnia: Sierpień 29, 2010, 12:09 »
Dzięki Maquis, Twoje wyjaśnienie chyba wszystko tłumaczy (mam małą satysfakcję, że poprawnie rozkodowałem sobie oznaczenia Medium+  :D)!

Ale wracam do pytania o sens rozwoju równocześnie Delty IV i Atlasa V w ramach jednego konsorcjum ULA. Argumenty, które podałeś Perian mają jakąś wagę, ale tylko w odniesieniu do obecnych modeli. Jeśli idzie o linie rozwojowe, to przecież można je w szczegółach projektować jak się chce.

Jedyny tłumaczenie, jakie przychodzi mi na myśl, jest pozatechniczne. Otóż ULA (United Launch Alliance) tworzą dwaj giganci: Boeing i Lockheed Martin. Obie te firmy stanowiły i stanowią podporę NASA, a obecnie to Boeing robi Delty (właściwie robił je McDonnell Douglas, ale został wchłonięty przez Boeinga), zaś Lockheed Martin Atlasy. Czy głównym zamiarem objęcia przez program EELV (Evolved Expendable Launch Vehicle) obydwóch tych wielkich firm nie było wsparcie finansowe ich obu celem utrzymania pewnej równowagi? Nie chodzi tylko o rakiety, program EELV jest finansowany przez siły powietrzne USA.

Wytłumaczenie oczywiście jest pozatechniczne, a wręcz polityczne. Swego czasu władze USA ogłosiły konkurs na rakietę EELV, wystartowało kilka firm, wybrano 2 do ścisłego finału, w międzyczasie wybuchła wojna podjazdowa, wzajemne oskarżenia (w tym o kradzież dokumentacji technicznej). Rozwiązaniem tego konfliktu stało się powołanie firmy ULA.
Obecnie przeważa opinia, że lepiej mieć 2 systemy, bo jak któryś zaliczy padakę, to można drugim coś wysłać. No i aspekt niepełnej amerykańskości Atlasa5.

Offline kanarkusmaximus

  • Administrator
  • *****
  • Wiadomości: 23205
  • Ja z tym nie mam nic wspólnego!
    • Kosmonauta.net
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #9 dnia: Sierpień 29, 2010, 18:49 »
No i aspekt niepełnej amerykańskości Atlasa5.

Ten aspekt był często podnoszony na początku Vision for Space Exploration, gdy jeszcze Aresy nie były wybrane. Dość ciekawe zagadnienie, co by się z Atlasem V stało w momencie ochłodzenia stosunków politycznych na linii USA - Rosja, gdzie duża ilość sankcji z obu stron by została wprowadzona.

(Ale to temat na oddzielny wątek moim zdaniem - polityczny ;) ).

Offline Matias

  • Moderator Globalny
  • *****
  • Wiadomości: 8007
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #10 dnia: Wrzesień 03, 2010, 12:59 »
Świetne opracowanie Perian, dopiero teraz znalazłem czas, aby dokładnie je przejrzeć. Myślę, że wątek wiele razy się przyda (i będą w nim miały miejsce dalsze dyskusje) :)

Offline JSz

  • Weteran
  • *****
  • Wiadomości: 6849
Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #11 dnia: Październik 12, 2018, 20:22 »
Ha, znalazłem ten wątek, mimo że jest martwy od ponad 8 lat! Po prostu szukałem już istniejącego wątku o EELV (Evolved Expendable Launch Vehicle) by nie zakładać nowego. No i jest.

Powodem jest bardzo ważna moim zdaniem informacja, która pojawiła się kilka dni temu. Otóż Siły Powietrzne (USAF) znacząco dofinansowały trzy firmy, które pracują nad nowymi systemami rakietowymi, które zastąpią odchodzące powoli, ale nieubłaganie na emeryturę Delty i Atlasy. Są to następujące firmy:

ULA - 967 mln USD na rakietę Vulcan. Jest to często omawiany u nas następca obecnych rakiet ULA. Co ważne: będzie korzystał nie z rosyjskich silników, ale BE-4 Blue Origin. Pierwszy start do 2025.

Northrop Grumman - 792 mln USD na rakietę OmegA. Cel: certyfikacja średniego wariantu do 2022 i ciężkiego do 2024. Rakieta ma być oparta w dwóch dolnych stopniach, zgodnie z tradycjami dawnego Orbitala, na silnikach na paliwo stałe. Możliwości: zależnie od wariantu 5,2 i 7,7 t na GEO.

Blue Origin - 500 mln USD na rakietę New Glenn. Też często wspominana u nas rakieta, traktowana jako odpowiedź Jeffa Bezosa na Muskowego Falcona Heavy. Oczywiście będzie latać także na BE-4. Udział Blue w EELV będzie wiązał się ze startami z Vandenbergu - firma będzie musiała zabrać się do budowy kolejnej wyrzutni...

Dotacje te, wcale niemałe, dają tym firmom szanse na uzyskanie później bardzo intratnych kontraktów na wynoszenie ładunków wojskowych, oraz - co chyba jeszcze bardziej korzystne - utrzymywania stałej gotowości do startu.

Blue Origin otrzymał najmniej, mniej więcej połowę tego co ULA, ale przyznanie końcowego kontraktu ULA oznacza ogromne profity także dla Blue Origin, który będzie dostarczał silniki dla Vulcana.

Źródła są liczne, ale przede wszystkim komunikat USAF: https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/1658765/air-force-awards-three-launch-service-agreements/
« Ostatnia zmiana: Październik 12, 2018, 20:38 wysłana przez JSz »

Polskie Forum Astronautyczne

Odp: Koncepcje rozwoju rakiet EELV
« Odpowiedź #11 dnia: Październik 12, 2018, 20:22 »