Chińska Stacja Kosmiczna (CSS) - budowa 2021-2022

[Mikkael]

Moduł Mengtian już w drodze do Tiangonga. Start transmitowany na żywo zakończył się sukcesem. Cumowanie także w dniu dzisiejszym 

I rozumiem kilkanaście dni "paniki" na świecie co do stopnia rakiety nośnej?

Chyba tym razem obyło się bez straszenia

[kanarkusmaximus]

Chyba tym razem obyło się bez straszenia

Jutro będzie straszenie, gdy rakieta zejdzie z orbity!

[gszczepa]

Tak w ogóle po raz chyba po raz pierwszy w historii istnienia tego serwisu informacyjnego spaceflightnow.com (bo o nim mowa) kompletnie zbojkotował fakt wystrzelenia i przycumowania tego chińskiego modułu do Tiangong.

Przecież pisali:
https://spaceflightnow.com/2022/11/01/construction-of-chinese-space-station-enters-final-phase-with-successful-module-launch/

[Lion97]

Towarowy statek Tianzhou-4 został odłączony od Chińskiej Stacji Kosmicznej. Kolejny towarowy pojazd Tianzhou 5 ma wystartować 12 listopada. CASC projektuje osłonę termiczną dla statku kosmicznego Tianzhou, aby umożliwić jego ponowne użycie.

https://twitter.com/CNSpaceflight/status/1590188685471145984

[kanarkusmaximus]

Ewolucja widoczków CSS - wykonane przez amatora Philipa Smitha z Nowego Jorku. Teraz to ma podobną konfigurację paneli co ISS.

[Slavin]

Chiny wysyłają towar do stacji Tiangong w udanej misji Tianzhou 5

Na zdjęciu tytułowym: Rakieta Długi Marsz 7 startująca ze statkiem towarowym Tianzhou 5 z kosmodromu Wenchang. Źródło: Xinhua/Yang Guanyu.



Chiny wysłały do swojej stacji Tiangong misję towarową Tianzhou 5. Dokowanie zaopatrzeniowego statku z kompleksem po raz pierwszy obserwowali z jego pokładu astronauci.

Kolejna misja zaopatrzeniowa do chińskiej stacji Tiangong została przeprowadzona 12 listopada 2022 r. z kosmodromu Wenchang na południowym-wschodnim krańcu Chin. Rakieta Długi Marsz 7 wystartowała o 3:03 w nocy czasu polskiego.

W lot w kierunku stacji wysłano towarowy bezzałogowy statek Tianzhou 5. Jest to już 4. misja tego typu wysłana do nowego chińskiego kompleksu orbitalnego. Statki Tianzhou mogą przywieźć ponad 6 ton ładunku do stacji.

Oprócz zaopatrzenia statki zapewniają możliwość wykonywania manewrów orbitalnych stacji i transfer paliwa do systemów napędowych na jej pokładzie - podobnie jak na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej robią rosyjskie statki Progress MS.


Relacja z misji
Lot rakiety Długi Marsz 7 przebiegł pomyślnie. Już po około 10 minutach górny stopień rakiety odłączył statek na wstępnej orbicie. Krótko po tym Tianzhou 5 rozłożył parę paneli słonecznych i rozpoczął serię manewrów, które miały zbliżyć go do dokowania ze stacją.

Lot do stacji odbywał się po bardzo szybkiej trajektorii. Automatyczne zbliżenie do stacji zakończyło się udanym dokowaniem w tylnym porcie modułu Tianhe już o 5:10 czasu polskiego - nieco ponad 2 godziny od startu rakiety.

Mimo, że to już 4. misja towarowa do stacji Tiangong, to po raz pierwszy dokowanie statku towarowego było obserwowane przez załogę na jej pokładzie. Pierwsza misja odbyła się jeszcze przed pierwszym lotem załogowym do stacji. Kolejne misje były przeprowadzane z kolei między rotacjami załóg, czyli w czasie, kiedy stację opuściła ekspedycja, a nie przyleciała jeszcze następna.


Astronauci w module Tianhe, kontrolujący dokowanie statku Tianzhou 5 z kompleksem. Źródło: Sun Fengxiao/Xinhua.

Teraz kiedy stacja składa się już z trzech modułów, możliwa będzie rotacja załogi na orbicie. Jeszcze w tym roku, prawdopodobnie pod koniec listopada, do stacji poleci kolejna załoga Shenzhou 15. Na stacji powitają ich obecni astronauci misji Shenzhou 14. W rezultacie przez krótki czas na pokładzie chińskiej stacji znajdować się będzie 6 astronautów.


Tianzhou 5 zapakowany został około 5 tonami zaopatrzenia dla załogi, eksperymentami i sprzętem na potrzeby działania stacji. Dodatkowo w zbiornikach do dotankowania stacji znalazło się 1,4 t paliwa.

Wśród eksperymentów jakie poleciały na stację chińska agencja kosmicznych lotów załogowych CMSA wymienia: satelitę do popularyzacji nauki, wodorowo-tlenowe ogniwa paliwowe do eksperymentu zasilania oraz sprzęt dla wielospektralnego detektora cząstek wysokich energii.

Poprzednia misja Tianzhou 4 była przeprowadzona 10 maja 2022 r. Statek 9 listopada oddokował od modułu Tianhe, robiąc miejsce dla następcy.

Chińska stacja kosmiczna Tiangong działa od 2021 r. Składa się już z trzech modułów. W 2021 r. wysłany został pierwszy główny moduł Tianhe, a w ostatnich miesiącach kolejne dwa moduły: Wentian i Mengtian. Obecnie stację zamieszkuje 3. Ekspedycja - załoga misji Shenzhou 14: Chen Dong, Liu Yang, Cai Xuzhe.



Grafika przedstawiająca obecną konfigurację stacji Tiangong. Z lewej widać nowy statek Tianzhou 5 zadokowany do tylnego portu modułu Tianhe. Po lewej i prawej stronie modułu Tianhe znajdują się dwa moduły badawcze: Mengtian i Wentian. Na dole, w nadirowym porcie Tianhe widać załogowy statek Shenzhou 14. Źródło: Sun Fengxiao/Xinhua.

To druga półroczna ekspedycja w historii działania obiektu. Astronauci zanim opuszczą stację w grudniu, przekażą ją kolejną załodze, a przed tym przeprowadzą jeszcze jeden spacer kosmiczny, poświęcony rozbudowie stacji.


Podsumowanie
Chiny wykonały właśnie 10. misję poświęconą stacji Tiangong. W 2023 roku Państwo Środka będzie mogło skupić się już bardziej na naukowym aspekcie działania stacji.

Lot Tianzhou 5 był 152. udanym lotem orbitalnym na świecie w 2022 r. Zaledwie kilka godzin wcześniej uprzedził go również chiński start rakiety Długi Marsz 6A z kosmodromu Taiyuan z satelitą środowiskowym Yunhai 3. Więcej o tej misji napiszemy w przyszłym zbiorczym artykule podsumowującym ostatnie chińskie starty rakiet.

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/chiny-wysylaja-towar-do-stacji-tiangong-w-udanej-misji-tianzhou-5

https://english.news.cn/20221112/9357d57431564d9c8674e1229ed47ec3/c.html
 

[ekoplaneta]

Ci Chińczycy są niesamowici w astronautyce 

[station]

Typowa dla nich cisza przed burzą, wyjątkowo skromne informacje o budowie modułów, faktu ich ukończenia, wreszcie wysłanie i zbudowanie stacji w kilkanaście miesięcy. Za 10 lat raptem zapowiedzą załogowy lot na Księżyc, też się absolutnie nie zdziwię. U Amerykanów jest za to gigantyczne dmuchanie balonika, ale co się z tego rzeczywiście narodzi...nie wiadomo.

[kanarkusmaximus]

Mieliśmy trzeci spacer kosmiczny misji Shenzhou-14:

[NewMan]

Ci Chińczycy są niesamowici w astronautyce 

Rozumiem, że rekordowo szybki dolot statku towarowego do Stacji może robić wrażenie, tylko zaniepokoiło mnie to co potem przeczytałem na NASASpaceflight, że załoga chińskiej stacji otworzyła tego dostawczaka 26 godzin później.

NewMan

[Adam.Przybyla]

.. testuje sie wszyttko po kolei. Jak udalo sie dostarczyc ladunek szybko, to lepiej potem mniej wazne kwestie posprawdzac.
Inna sprawa, ze ich tam jest dosc malo, pewnie maja kupe roboty. A zreszta, moze akurat podlewali kwiatki?;-)
... albo sprawdzali ogolnie jak im ten jonowy 100-tonowy T-fighter dziala;-) To jedyna taka jednostka w tym zapylonym i nudnym kawalku
galaktyki;-)  Z powazaniem
                           Adam Przybyla
Zrodla:
https://twitter.com/SegerYu/status/1580793761680220162
https://twitter.com/SegerYu/status/1588945758023483393

[mss]

Start Shenzhou-15:



Połączenie z Tiangong:



Cała załoga CSS w komplecie:

[mss]

Aktualny schemat CSS:

https://twitter.com/wakka44/status/1597834005382332417

[Adam.Przybyla]

O nastepcy Miedzynarodowej Stacji Kosmicznej jakos na onecie nie pisza, warto wiec moze przyjrzec sie tej budowanej
przez chinczykow konstrukcji i temu co tam sie aktualnie dzieje. nalezy zaznaczyc ze mamy to do czynienia z zupelnie nowa
jakoscia, ktira trudno porownac ze stworzona prawie przed cwiercwieczem poprzedniczka. Mala ale o wiele bardziej
manewrowa, wykorzystujaca naped jonowy a co za tym idzie nie wymagajaca czestych lotow pojazdow z klasycznym paliwem,
wieksza automatyzacja umozliwia odejscie od sytuacji, gdzie w ISS 2.5 zaloganta musialo sie zajmowac caly czas utrzymaniem
stacji w dzialaniu, reszta mogla sie skupic na badaniach. Wiekszosc wspolczesnych konstrukcji satelitarnych jest obliczonych na
dzialanie w kosmosie w okresie do 15 lat, proba uzywania stacji przez lat 30 to bardzo duze przekroczenie limitow.
Juz teraz CSS wykazuje duze mozliwosci manewrowe, chocby wymijajac nie potrafiace manewrowac starlinki.

W starzejacej sie stacji wiele systemow bylo niepotzrenie zdublowanych, kazdy mial wlasny system podtrzymania zycia i np,
wlasne rozwiazanie na toalete.  Czy jednak udalo sie juz teraz przeroowadzic jakies eksperymenty na pokjadzie stacji?
Pomimo tego, ze dokonczene stacji nastapilo niedawno, juz teraz udaleo sie przeprowadzic eksperymenty z przeksztalceniem
komorek macierzystych powstalych z komorek nerkowych. Juz teraz kontynuowane sa eksperymenty, jakie
chinczycy prowadzili od lat z nasionami roslinami uprawianymi w kosmosie, teraz sa to sałata i pszenica.

W przyszlym roku na stacji pojawi sie Survey Optical Telescope (CSST) dzieki czemu bedzie mozliwa synergia tych dwoch rozwiazan,
odwiedziny i obserwacja teleskopu bedzie mozliiwa o wiele czesciej, a nie tak jak z HST, raz na kilka lat. Mam nadzieje, ze wezma sie
tez za .. rybki (w zrodlach eksperyment, ktiry nie polecial na teraz na CSS ale moze w przyszlosci tez poleci;-)
Zapowiadane se pierwsze loty zalog z czlonkami innych narodowosci, przymierzali sie do tego i europejczycy ale takze afrykanie,
na teraz stacja jest juz dostepna dla radioamatorow. Zapowiadamny jest tez nowy statek do transportu zalogu bazujacy na LM-5.

Oczywiscie, ktos moglby zadac pytanie, czy na pewno mozna mowic o nastepcy? Przeciez jest wiele projekto alternatywnych stacji
a sama ISS, tez co rusz jest rozwijana np. przez nowe panele slonecze i troche jeszcze podziala. Obserrwujac aktualny stan alternatywnych stacji mozna jednka stwierdzic, ze nie za bardzo mozna liczyc
na ich szybkie ukonczenie. ISS znaczaco jest zalezne od strony rosyjskiej a ona sie do kolejnych rozwiazan jakos nie garnie.
Komercja jest za slaba aby zaplacic za wszystko co nalezaloby kupic na potrzeby takich konstrukcj, sama kasa i dostep do bazy
gotowych rozwiazan od NASA tu nie wystarcza. Dotyczy to wszystkich planowanych stacji na LEO, takze Indie, ktore sa chyba
najblizej wlasnej stacji poczekaja na nia jeszcze bardzo dlugo. 

Na sieci mozna spotkac informacje, ze np. japonczycy czy rosjanie przymierzaja sie do stacji bezzalogowych, odwiedzanych
z rzdaka lu w ogole przez astronautow w 100% zautmatyzowanych, tazke amerykanei przystosowyja swoj statek Cygnus
do wielomiesiecznego lotu bez potrzeby wizyty w ISS. Tak samo wyglada sytuacja z nowym japonskim transportowcem HTV-X.
Oba powyzsze rozwiaznia maja miec takze mozliwosc wypuszczania malych satelitow. Nie byloby to nic dziwnego,
gdyby ISS zniknela, amerykanbie juz kiedys odpuscili sobie stacje po utracie stacji SKYLAB, ktora zreszta byli w stanie
samodzielnie obsluzyc tylko przez 6 lat.

Pozostaje kwestia stacji przyksiezycowej, na ile mamy szanse na jej powstanie? Amerykanie sami nei sa w stanie
tego zrobic, skoro stacja na LEO jets problem, to co dopiero podjecie sie wyzwania ktore jest o wiele razy trudniejsze.
Ale od czego sa koledzy?;-) Ameryka ma wielu kolegow, ktorzy juz powoli komponenty na potrzeby stacji robia, oczywiscie sa
oni bardzo interesowni, a Amerykane proboja tu zaplacic za calosc oferujac wyniesienei tego w kosmos, Podobnie bylo w przpadku ISS.
Na teraz do zaoferownia sa dwie opcje FH i SLS. Pierwszy wydaje sie jednak nie byc az tak popularny, zapowiadane loty
maja na teraz dosc duze opoznienie, ale USA-44 juz w koncu polecial i moze sie to zmieni. Nie pofdano jednak dobrze przebiegla ta misja,
zreszta byla to misja mala, nie potrzebujaca tak duzej rakiety, bardziej demo. Misja, ktora idelanie pokazywala by mozliwosci
potrzebne dla dostarczania ladunkow do BEO akurat dziwnie coraz bardziej staje sie odlegla w czasie - misja Psyche.
Planowany na potrzeby takich misji Dragon XL chyba jest juz totalnei martwy, SpaceX nie udzielilo w tym roku, po dwoch latach
ciszy, znacacej odpowiedzi w tej kwesti ze strona NASA. A alternatywny Starship na teraz ma mozliwosci lotne przycisku do papieru
i raczej nie liczylbym aby sie to szybko zmienilo. A SLS, a SLS jest takie jak kazdy widzi ... juz teraz zniak powoli ze slajdow
w kolejnych prezentacjach o projekcie Artemis. Amerykanie zwykla kasuja programy i tworza  nowe przy okazji zmiany
prezydentow, mysle, ze rok 2024 nie bedzie pod tym wzgledem zaskoczeniem;-) Na szczesie mamy juz teraz CSS
Z powazaniem
                        Adam Przybyla
Zrodla:
https://www.space.com/china-tiangong-space-station-tourism-plans
https://amsat-uk.org/2022/03/17/amateur-radio-payload-for-the-tiangong-space-station/
https://www.teslarati.com/nasa-spacex-dragon-xl-lunar-cargo-spacecraft-rfi/
https://twitter.com/zheng_yibing/status/1598635180478144513
https://twitter.com/SegerYu/status/1508968889103036416
https://twitter.com/SegerYu/status/1572539664216784901
https://twitter.com/SegerYu/status/1532584184300318720
https://twitter.com/SegerYu/status/1515609818429820929
https://twitter.com/ClosertoSpace/status/1501912164319252481
https://twitter.com/Benjami18883001/status/1582489129966743553
https://twitter.com/SegerYu/status/1584763135113965569
https://twitter.com/SegerYu/status/1585677559563694080
https://twitter.com/SegerYu/status/1580793761680220162
https://twitter.com/planet4589/status/1475621964538650633
https://twitter.com/AJ_FI/status/1597726054738956288
https://twitter.com/TripInChina/status/1591132399269707785

[mss]

Załogi Shenzhou-14 i Shenzhou-15:

https://twitter.com/CNSpaceflight/status/1598829361280749568