Polskie Forum Astronautyczne
Astronautyka => Zewnętrzny Układ Słoneczny => Wątek zaczęty przez: Matias w Lipiec 15, 2010, 14:51
-
Data pierwotnej publikacji - 25/08/2007. Autor - Mateusz Kubica.
(http://voyager.jpl.nasa.gov/images/Voyager_Pin_Small.jpg)
Spis treści:
1. Program Voyager
2. Budowa sond
3. Więcej o sondach Voyager (odnośniki)
----------------------------------------------------
4. Misja: Voyager 1
5. Misja: Voyager 2
Jako, że w ostatni wtorek minęło 30 lat misji sond Voyager postanowiłem, dla upamiętnienia tej okrągłej rocznicy, zapoczątkowac ów wątek, jako że jest to temat ciekawy i wart uwagi.
1. Program Voyager
Na początek kilka słów o założeniach programu Voyager. Był to program mający na celu wysłanie dwóch bezzałogowych sond, które zbadają najbliższe nam gazowe olbrzymy – Jowisza i Saturna. Początkowo statki miały być wysłane w ramach programu Mariner i miały posiadac oznaczenia kolejno 11 i 12. Dopiero później nadano im obecną nazwę. Jak pokazała rzeczywistość sondy te, nie tylko dostarczyły dużej ilości cennych informacji o największych planetach Układu Słonecznego ale i zbadały obiekty dużo dalsze docierając do tzw. szoku końcowego (Voyager 1 jest obecnie najdalszym obiektem wysłanym przez człowieka), zmierząjąc do heliopauzy.
Przy ich wystrzeleniu, wykorzystano dogodny układ planet dzięki któremu (przy wykorzystaniu asysty grawitacyjnej) sondy mogły przebyc spora odległośc niewielkim kosztem - dzięki temu Voyager 1 jest obecnie najszybszym obiektem wysłanym przez człowieka w przestrzeń kosmiczną. Mknie z zawrotną prędkością 17,118 km/s, czyli 61.624 km/h (wysłana "niedawno" sonda New Horizons ma zaledwie ~13 km/s [poprawcie, jesli sie mylę]).
(http://www.zevv.republika.pl/1.jpg)
http://heavens-above.com/solar-escape.asp (http://heavens-above.com/solar-escape.asp)
Ta ciekawa stronka pokazuje odległości w jakich sondy znajduja się obecnie. Ponieważ jest generowana dynamicznie, nie będą przytaczał tu tych wartości.
2. Budowa sond
Masa całkowita: 721.9 kg
Moc generatora RTG: 420 W
(http://voyager.jpl.nasa.gov/spacecraft/images/intrument.gif)
Instrumenty naukowe:
- Plasma Science (PLS): służy do badania właściwości i ewolucji wiatru słonecznego (jony: 10 ev - 6 keV, elektrony 4ev - 6keV)
- Low-Energy Charged Particles(LECP): badanie spektrum energetycznego nisko naładowanych cząstek (elektrony 10-10.000 keV, jony 10-150.000 keV/n)
- Cosmic Ray Sub-system (CRS): badanie spektrum energetycznego dla elektronów o silnych i słabych ładunkach (3-110 MeV) i promieniowania kosmicznego (1-500 MeV/n)
- Magnetometer (MAG): czyli mangetometr :), służący do pomiaru pola magnetycznego,
- Plasma Wave Subsystem (PWS): badanie składowych pola elektrycznego w zakresach częstotliwości od 10 Hz dp 56 kHz,
Całośc utrzymywana jest przy "życiu" za pomoca generatora RTG (Radioizotopowy generator termoelektryczny) o mocy 420 W, wykorzystującego proces rozpadu atomów plutonu-238.
Komunikacja z Ziemią utrzymywana jest poprzez pasma S, za pomoca którego wysyłane są dane do sondy (z zawrotną prędkością 16 bitów/sek :D), z powrotem z prędkością 1,6 kbit/s za pomocą pasma X mkną do nas dane z sondy. Wszystkie dane z/do sondy przesyłane są za pomocą mierzącej 3.7 metra średnicy anteny (high gain-antena).
Na Ziemi zaś sygnały odbierane są przez olbrzymie anteny Deep Space Network (mierzące 70 metrów). Dzięki nim komunikacja z sondami będzie mogła by utrzymana do 2020 roku (kiedy to zasoby energetyczne V1 nie wystarcza na utrzymanie komunikacji z Ziemia). Obecnie sygnał z jedynki dociera do nas po 14 godzinach (z hakiem).
Na każdej z sond Voyager umieszono tzw. złoty dysk (Golden Record)
Mierzącyy 12 cali miedziany krążek zawiera w sobie przekaz - zdjęcia, dźwięki (więcej o złotym nagraniu na stronie http://voyager.jpl.nasa.gov/spacecraft/goldenrec.html (http://voyager.jpl.nasa.gov/spacecraft/goldenrec.html)) - stanowiące komunikat od Ziemian dla obcych cywilizacji. Dwugodzinne nagranie zostało wymyślone przez Franka Drake'a i Carla Sagana.
A tak wygląda sonda w całej okazałości :):
(http://www.zevv.republika.pl/voyager.jpg)
3. Więcej o sondach Voyager:
http://voyager.jpl.nasa.gov/ (http://voyager.jpl.nasa.gov/) - na stronach NASA
http://voyager.jpl.nasa.gov/image/index.html (http://voyager.jpl.nasa.gov/image/index.html) - obszerna galeria zdjęc
http://pl.wikipedia.org/wiki/Voyager_1 (http://pl.wikipedia.org/wiki/Voyager_1)- strona w polskiej Wikipedii
http://en.wikipedia.org/wiki/Voyager_1 (http://en.wikipedia.org/wiki/Voyager_1) - angielska strona Wikipedii, więcej dokładnych informacji
http://www.space-travel.com/reports/Pioneering_NASA_Spacecraft_Mark_Thirty_Years_Of_Flight_999.html (http://www.space-travel.com/reports/Pioneering_NASA_Spacecraft_Mark_Thirty_Years_Of_Flight_999.html) - artykuł z okazji trzydziestolecia misji.
4. Voyager I
Voyager 1 został wystrzelony 5 września 1977 roku, jako druga sonda z serii Voyager (najpierw poleciał Voyager II, a następnie I). Jak nietrudno obliczyc, sonda działa już prawie 30 lat, co czyni ją drugą (po dwójce) najdłużej działającą sondą i najdłuższym programem badawczym. Początkowo misja miała na celu zbadanie Jowisza i Saturna - i faktycznie, cel ten udało się osiągnąc. Voyager dostarczył wielu ciekawych i ważnych informacji, przede wszystkim dokładnych zdjęc księżyców okrązających te planety.
Voyager 1 jak już wspomniano na początku tematu jest najdalszym obiektem wysłanym przez człowieka w przestrzeń kosmiczną. Mimo iż siostrzana sonda - Voyager 2 została wysłana paręnaście dni wcześniej nigdy nie dogoni Voyagera 1, który swą prędkośc zawdzięcza dogodnemu ułożeniu planet i wykorzystaniu asysty grawitacyjnej. Na chwilę obecną sonda znajduje się w odległości 103.728 AU od Słońca. Sygnał wysłany przez sondę dociera do Ziemi po ponad 14 godzinach(!). Trajektoria lotu sondy jest hiperbolą, sam obiekt osiągnął już prędkośc ucieczki niezbędną do opuszczenia Układu Słonecznego, co oznacza że nigdy do niego nie powróci. Za około 40.000 lat sonda minie gwiazdę AC+793888 w gwiazdozbiorze Żyrafy, w odległości 1.4 roku świetlnego.
Obecnie celem sondy jest badanie heliopauzy, składowych wiatru słonecznego i dalsza eksploracja przestrzeni międzygwiezdnej. Ocenia się, że misja sondy potrwa do 2020 roku, kiedy to już zabraknie jej energii, by utrzymywac komunikację z Ziemią.
Sonda została wystrzelona przy użyciu rakiety nośnej Titan IIIE Centaur. Podczas wynoszenia sondy pojawiły się problemy z drugim stopniem rakiety, przez co sonda weszła na neco niższą orbitę niż zakładano. Inżynierowie NASA obawiali się, że sonda nie osiągnie celu swojej misji - Jowisza - jednak dzięki wystarczającej ilości paliwa w ostatnim stopniu udało się ten błąd nadrobic.
Testy:
(http://voyager.jpl.nasa.gov/image/images/assembly/unknowno.gif)
Wystrzelenie sondy za pomocą rakiety nośnej Titan IIIE Centaur
(http://www.solarviews.com/browse/craft/voyager1.jpg)
Niespełna trzy lata pózniej Voyager I dociera do Jowisza. W styczniu 1979 roku rozpoczyna fotografowanie Jowisza, a 5 marca dochodzi do największego zbliżenia - na odległośc 349000 kilometrów. Tak bliskie podejście umożliwiło zwiększenie jakości i dokładności zdjęc, dlatego tez większośc z nich wykonano podczas 48 godzinnego, najbliższego przelotu. Udało się zebrac ogromną ilośc danych. Voyager przesłał na Ziemie zdjęcia księżyców, pierścieni planety, dokonał obserwacji pola magnetycznego oraz promieniowania. Sonda zakończyła badanie Jowisza w kwietniu tego samego roku. Dokonała wielu zaskakujących odkryc - jak np. sfotografowała Wielką Czerwoną Plamę na Jowiszu, wykonała zdjęcia jego atmosfery, odkryła aktywnośc wulkaniczną na księzycu Jowisza - Io, którego niestety nie udało się zaobserwowac sondom Pioneer 10 i 11.
Wielka Czerwona Plama
(http://voyager.jpl.nasa.gov/image/images/jupiter/redspot.gif)
Zdjęcia Kalisto i Io(poniżej, widoczne oznaki aktywności wulkanicznej), wykonane przez sondę:
(http://voyager.jpl.nasa.gov/image/images/jupiter/callisto.gif)
(http://voyager.jpl.nasa.gov/image/images/jupiter/io.gif)
Po 4-miesięcznym okresie badania pierwszego z gazowych olbrzymów sonda wyruszyła na spotkanie drugiego z nich - Saturna. Dzięki wykorzystaniu przyciągania grawitacyjnego Jowisza sonda mogła dotrzec do Saturna po nieco ponad roku podróży, bo w listopadzie 1980 roku. Największe zbliżenie miało miejsce 12 listopada. Voyager 1 przeleciał w odległości 124000 km od Saturna. Statek odkrył i zbadał zaawansowaną strukturę pierścieni Saturna, zbadał atmosferę gazowego olbrzyma jak i gęstą atmosferę okrywającą jeden z jego księżyców - Tytana. Badania Tytana okazały się tak interesujące, że zdecydowano aby statek dokonał bliskiego przelotu obok księżyca.
Przejście obok Tytana spowodowało, że dzięki grawitacji statek otrzymał jeszcze jednego, porządnego "kopa" i opuścił płaszczyznę ekliptyki rozpoczynając swą podróż do gwiazd. Był to zarazem koniec "planetarnej" części misji.
Zdjęcie Tytana, księzyca Saturna:
(http://voyager.jpl.nasa.gov/image/images/saturn/12bg.jpg)
Znaczne oddalenie od Słońca sprawia, że statek nie może byc zasilany energią promieni słonecznych. Jest utrzymywany przy życiu za pomocą generatora RTG, wykorzystującego pluton-238. Mimo iż energii wystarczy sondzie do 2020 roku, aby ją zaoszczędzic wyłącza się po kolei jej instrumenty badawcze, co jednak nie powstrzymuje je ciagłego spadku. Mimo to sonda dostarcza nadal bardzo ciekawych informacji dotyczących dalekich granic Układu Słonecznego.
Naukowcy z Uniwersytetu Johna Hopkinsa uważają że w 2003 roku Voyager 1 dotarł do tzw. szoku końcowego. Wokół konkretnej daty tego zajścia trwały dośc spore dyskusje. Uważa się ze statek osiągnie heliopauzę w 2015 roku. Jak już wspomniano słabe promienie słoneczne potrzebują okolo 14 godzin by dotrzec do sondy - dla porówania odległośc Ziemii do Księzyca wynosi zaledwie 1.4 sekundy świetlnej. Sonda w ciągu roku pokonuje odległośc 3.6 jednostki astronomicznej.
Wartym wspomnienia i ciekawym faktem jest to, że radioamatorom z Niemiec udało się namierzyc i odebrac dane z sondy, wykorzystując 20-metrową antenę umieszczoną w obserwatorium w Bochum. Dane otrzymane przez Niemców zostały zweryfikowane jako wysłane przez Voyagera przez znajdującą się w Madrycie stację Deep Space Network.
Odsyłam do artykułu: http://www.arrl.org/news/stories/2006/04/25/2/ (http://www.arrl.org/news/stories/2006/04/25/2/). Sygnał nominalny nadawany jest orzez Voyagera na częstotliwości 8415 Mhz.
Antrena w Bochum:
(http://www.amsat-dl.org/p5a/bochum-dish1.jpg)
Deep Space Network:
(http://www.spacetoday.org/images/SolSys/DeepSpaceNetwork/CanberraDSNantennaDouble.jpg)
Ciekawy "przegląd" Voyager'ów można znaleźc na stronie - http://filer.case.edu/sjr16/advanced/20th_far_voyagers.html (http://filer.case.edu/sjr16/advanced/20th_far_voyagers.html)
Jeszcze jedne link o "złapaniu" sygnału Voyagera: http://www.southgatearc.org/news/april2006/voyager1.htm (http://www.southgatearc.org/news/april2006/voyager1.htm)
5. Voyager II
Voyager 2 był pierwszą z sond, (planowaną pierwotnie jako dwunastą misję programu Mariner) programu Voyager wystrzeloną w przestrzeń kosmiczną. Start miał miejsce 20 sierpnia 1977 roku, nieco ponad dwa tygodnie przed startem swojej blizniaczej sondy. W przeciwienstwie do jedynki, sondzie postanowiono nadac prędkośc mniejszą od prędkości ucieczki, przez co mogła ona bezpiecznie zostac i dokonywac badań w płaszczyznie ekliptyki. Niemniej jednak podczas misji wykorzystano asystę grawitacyjną Saturna (miało to miejsce w 1981 roku), przez co statek mógł podążyc dalej - w strone pozostałych gazowych olbrzymów Układu Słonecznego - Urana i Neptuna. To sprawiło, że Voyager 2 nie miał już tak dogodnej mozliwości wykonania zdjęc Tytana jak "jedynka", ale dzięki rzadkiemu ułożeniu ciał niebieskich miał okazje zbadac dalsze planety Układu Słonecznego.
(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Titan_3E_Centaur_launches_Voyager_2.jpg/452px-Titan_3E_Centaur_launches_Voyager_2.jpg)
Jak już wspomniano start sondy miał miejsce 20 sierpnia 1977 roku z przylądka Canaveral na Florydzie. Do wyniesienia statku w przestrzeń kosmiczną również i tym razem wykorzystano rakietę nośną Titan IIE Centaur (Titan IIIE na stronach angielskiej Wikipedii - http://en.wikipedia.org/wiki/Titan_III (http://en.wikipedia.org/wiki/Titan_III)). Również i w początkach tej misji pojawiły się pewne problemy z pracą sondy. Kontrola naziemna nie wysłała w porę sygnału aktywującego sondę, co spowodowało wyłączenie głównej anteny. Na szczęscie dzięki wykorzystaniu drugiej z anten udało się wysłac odpowiedni sygnał i przywrócic komunikacje z sondą na głównym "kanale".
*
Po dwóch latach podróży sonda dotarła w okolice Jowisza, przelatując obok niego w odległości zaledwie 570 000 km(9 lipiec 1979 roku). Odkryła słabo widoczne pierscienie tej planety i zarejestrowała również aktywnośc wulkaniczną na jej księzycu - Io. Fakt ten był doniosły dlatego, że była to pierwsza taka obserwacja: nikt wczesniej nie zaobserwował aktywności wulkanicznej na innym ciele niebieskim poza Ziemią.
Jowisz mógł się wydawac planetą dobrze znana i zbadaną przez astronomów, jednak mimo to sonda pozwoliła na dokonanie wielu interesujących odkryc, o których wczesniej nie miano pojęcia. Odkryto np. że Wielka Czerwona Plama w atmosferze Jowisza, to w rzeczywistości bardzo skomplikowany sztorm wirujący w kierunku wskazówek zegara - przybliżone wymiary tego potworka to ok. 24–40,000 km × 12–14,000 km. Odnaleziono także dużo innych, mniejszych i podobnych struktur w atmosferze planety.
Jednak największym odkryciem dokonanym przez Voyagera, było odkrycie aktywności wulkanicznej na Io. Obie sondy zaobserwowały łącznie 9 erupcji na powierzchni tego ciała niebieskiego - niektóre z nich siegały ponad 300 km ponad powierzchnie księżyca, mknąc z prędkością bliską 1 km/s. Erupcję te mają miejsce głownie z powodu bliskiej obecności Jowisza, jak i dwóch księzyców - Europy i Ganimedesa, które zakłócają orbitę Io.
Badania drugiego księzyca - Europy - pozwoliły odkryc zadziwiającą strukturę tego ciała, które pod swoją powierzchnią (18 kilometrową pokrywą lodową) skrywa ocean wody, głeboki na paredziesiąt kilometrów. Trzeci z księzyców - Ganimedes - okazał się największym z ciał z tego typu w Układzie Słonecznym ze średnicą sięgającą 5276 kilometrów. Kalisto ma zaś powierzchnie pokrytą siatką bardzo wielu kraterów uderzeniowych.
Jak już wspomniano, wokól Jowisza odkryto system bardzo słabych pierscieni, ich zewnętrzny brzeg sięga 124000 km od środka planety, szerokośc pierścieni wynosi natomiast 30,000 km. Kolejnym z odkryc było wykrycie kolejnych dwóch satelitów Jowisza - Adrastei i Metisa. Trzeciego z asatelitów - Thebe odkryto pomiędzy orbitami Amalthei i Io.
Zarówno pierścienie, jak i księzyce Jowisza znajdują się w zasiegu oddziaływania pola magnetycznego Jowisza, które więzi zarówno elektrony i jony i rozciąga się na odlęgłośc blisko 7 milionów kilometrów w stronę Słońca i prawie do orbity Saturna na odległośc 750 milinów kilometrów. Razem z obrotem Jowisza "obraca się" także strumień cząstek wyrzucanych przez pole magnetyczne w przestrzeń - ilośc ta dochodzi do 1000 kg w ciągu sekundy i sięga poza orbitę Io.
Ilośc odkryc dokonananych przez Voyagera może wydac się zaskakująca, gdyż sonda opuściła okolice Jowisza po bardzo róytkich obserwacjach.
*
Japetus sfotografowany przez Voyagera 2
(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/Iapetus_by_Voyager_2.jpg)
I Saturn w całej okazałości:
(http://voyager.jpl.nasa.gov/image/images/saturn/saturn.gif)
Najwieksze zbliżenie sondy do Saturna miało miejsce dwa lata pózniej - 25 sierpnia 1981 roku. Sonda dokonała obserwacji radarowych atmosfery niewidocznej z Ziemi strony Saturna - miały one na celu zmierzenie jej temperatury i gęstości. Voyager 2 odkrył, że w wyższych partiach atmosfery przy największym ciśnieniu wynoszącym 7 kilopaskali temperatura gazów wynosi okolo 70 stopni Kelwina (-203°C), zaś głebiej - gdzie cisnienie sięga 120 kilopaskali podnosi się do 143 K(-130°C). Północny biegun planety okazał się o 10°K chłodniejszy - jest to zjawisko sezonowe.
Po przelocie obok Saturna pojawiły się pewne problemy z kamera pokładową Voyagera, jednak udało się je szybko rozwiązac i statek mógł kontynuowac misję w kierunku Urana i Neptuna.
*
Uran
(http://voyager.jpl.nasa.gov/image/images/uranus/2bg.jpg)
Miranda, satelita Urana
(http://voyager.jpl.nasa.gov/image/images/uranus/18bg.jpg)
24 stycznia 1986 roku sonda zbliżyła się na odległośc 81500 km do Urana, po drodze odkrywając 10 wcześniej nieznanych księzycy. Zbadała atmosferę planety, nieco zwichrowaną przez nachylenie płaszczyzny równika do płaszczyny orbity wynoszące 97.77° (planeta "toczy się" orbitując wokół Słońca).
Długośc dnia na Uranie, zbadana przez Voyagera wynosi 17 godzin i 14 minut. Statek odkrył także wcześniej nieznane, pole magnetyczne wokół planety. Odkrył pasy radiacyjne planety, które wyglądały niemal identycznie jak te, które posiadał Saturn.
Miranda okazała się jednym z najdziwniejszych księżyców, zaobserwowano na niej szczeliny sięgające 20 kilometrów, tereny zarówno bardzo młode jak i stare. Jedna z teorii mówi, że Miranda mogła byc ciałem powstałym z resztek materii pozostałej po zderzeniu ze sporych rozmiarów ciałem niebieskim.
Voyager zbadał także dokładnie wszystkie 9 pierścieni Urana pokazując, że mają one znacznie odmienną budowę od tych, które posiada Jowisz czy Saturn. Sugeruje to, że mogą byc znacznie od nich młodsze i są pozostałościa po dawnym, zniszczonym księzycu planety.
*
Neptun sfotografowany przez Voyagera 2
(http://voyager.jpl.nasa.gov/image/images/neptune/neptune.gif)
Najbliższy przelot obok Neptuna miał miejsce 25 sierpnia 1989 roku. Zdecydowano , że sonda wykona także bliski przelot obok Trytona. Voyager nie dotarł do Plutona, wobec tego został on jedynym ciałem niebieskim, którego nie odwiedziła żadna ziemska sonda.
Voyager 2 rozpoczął swoją misję "miedzygwiezdną". Sonda bada strukturę granic Układu Słonecznego. W przeciwieństwie do Voyagera 1, który dotarł i przekroczył tzw. szok końcowy, uważa się, że Voyager 2 nie opuscił jeszcze heliosfery.
Voyager 2, podobnie jak Voyager 1 na swoim pokładzie niesie złoty dysk, z pozdrowieniami dla obcych cywilizacji od mieszkańców Ziemii.
Sonda porusza się z prędkością 3.3 jednostki astronomicznej na rok. Znajduje się ponad 2 razy dalej od Słońca niż Pluton, ale mimo to nie poza orbitą Eris. Szacuje się, że komunikacja z sondą powinna byc utrzymana do 2020 roku (43 lata!). W zeszłym roku z powodu przegrzania został uszkodzony magnetometr sondy.
Aby śledzic prace sond na bieżaco, proponuje zaopatrzyc się w link:
Voyager Weekly Reports (http://voyager.jpl.nasa.gov/mission/weekly-reports/ (http://voyager.jpl.nasa.gov/mission/weekly-reports/))
Wyniki badań Saturna: http://voyager.jpl.nasa.gov/science/saturn.html (http://voyager.jpl.nasa.gov/science/saturn.html)
Wyniki badań Urana: http://voyager.jpl.nasa.gov/science/uranus.html (http://voyager.jpl.nasa.gov/science/uranus.html)
-
Data publikacji - 30/08/2007 - Scorus
Sonda dokonała obserwacji radarowych atmosfery niewidocznej z Ziemi strony Saturna - miały one na celu zmierzenie jej temperatury i gęstości.
Nie do końca, bo Voyager nie miał radaru. To był eksperyment radiowy (Radio Science - RS). Wykorzystywano tu system telemetryczny pojazdu. Sygnał radiowy przechodził przez atmosferę, i był rejestrowany na Ziemi. Analiza zmian właściwości sygnału pozwalała na opracowanie profili temperatury i ciśnienia w atmosferze. Do innych celów eksperymentu należały: poznanie właściwości jonosfer planet oraz ich księżyców poprzez badania sygnału sondy przy zakryciu próbnika przez obiekt; zbadanie mas obiektów, ich pola grawitacyjnego oraz gęstości poprzez dokładne śledzenie sygnału w trakcie przelotu; zbadanie wielkości i rozmieszczenia cząstek w pierścieni Saturna oraz poznanie ich dokładnych rozmiarów przez badania propagacji sygnału radiowego przechodzącego przez kolejne pierścionki i przestrzeń między pierścieniami i atmosferą.
Radar Cassiniego jest stosowany do badań atmosfery, ale w trybie biernym, w którym działa jako radiometr odbierający mikrofale. Pozwala to na mapowanie temperatury atmosfery. Zastosowano to także w misji Magellan na Wenus (a wcześniej w radzieckich misjach Wenera 15 i 16, ale mapy termiczne miały znacznie mniejszą rozdzielczość).
Data publikacji - 26/08/2007 - Scorus
Czas na wklejenie tu moich starych notatek.
INSTRUMENTY NAUKOWE SOND VOYAGER
Większość instrumentów naukowych sond Voyager jest usytuowana na obrotowej platformie, na końcu składanego wysięgnika w postaci kratownicy o długości 2.5 m. Należą do nich: system obrazujący (Imaging Science Subsystem - ISS); fotopolarymetr (Photopolarimeter System - PPS), interferometryczny spektrometr podczerwieni (Infrared Interferometer Spectrometer - IRIS); spektrometr ultrafioletu (Ultraviolet Spectrometer - UVS); spektrometr plazmy (Plasma Spectrometer - PLS), detektor promieniowania kosmicznego (Cosmic Ray System - CRS) oraz detektor niskoenergetycznych cząstek naładowanych (Low-Energy Charged Particles - LECP). Na korpusie umieszczono dwie 10 metrowe anteny planetarnego systemu radioastronomicznego (Planetary Radio Astronomy - PRA). Tych samych anten używa także system fal plazmowych (Plasma Wave System - PWS). Pojazd posiada także magnetometr (Magnetometer - MAG) złożony z dwóch czujników pól silnych umieszczonych na korpusie sondy i dwóch czujników pól słabych zainstalowanych na 13 metrowym wysięgniku.
System ISS zawiera dwie kamery typu Vinicon: o szerokim i wąskim polu widzenia. Urządzenie jest oparte na kamerach Marinera 10. Rozdzielczość zależała do odległości od mijanego obiektu. Dla niektórych ciał w układach Jowisza i Saturna wynosiła 0.5 - 1 km. Kamery fotografowały ruch chmur na mijanych planetach, ich strefową strukturę, deformacje w obrębie stref, położenie osi obrotu planet, ruchy składników atmosfer w przestrzeni i czasie. Do dodatkowych celów należało badanie procesów uwalniania ciepła z wnętrza planet (lokalizacja komórek konwekcyjnych i określanie nich ilości); badania powstawania, rozpadu i pionowej struktury kompleksów obłoków; określenie optycznych właściwości chmur; oraz obrazowanie Wielkiej Czerwonej Plamy na Jowiszu w wysokiej rozdzielczości. Podstawowymi celami obserwacji satelitów planet były: poznanie ich podstawowych cech (wielkości, kształtu, rotacji, lokalizacji osi obrotu, kartografii); badania geologiczne (określenie głównych regionów fizjograficznych, określenie cech uderzeniowych i wulkanicznych, poznanie rzeźby powierzchni, rozpoznanie czap polarnych - znaleziono takową tylko na Trytonie, obserwacje procesów erozyjnych, porównanie cech satelitów o dużej i małej gęstości); oraz badania cech zewnętrznych (kolor, natura obszarów o różnej jasności); oraz poszukiwania nowych księżyców. Obserwacje pierścieni miały na celu: rozdzielenie indywidualnych pierścieni lub skupisk materii; określenie pionowej i radialnego rozkładu materii w bardzo dużej (jak na tamte czasy) rozdzielczości; określenie ich optycznej głębokości; oraz rozróżnienie różnych rodzajów materii w pierścieniach. Do innych celów należały poszukiwania nowych komet i planetoid. Kamery mogły uzyskiwać obrazy przez kilka filtrów: czerwony, niebieski, zielony, pomarańczowy, fioletowy i ultrafioletowy. Po nałożeniu obrazów zarejestrowanych przez kilka filtrów uzyskiwano obrazy barwne. Aby zapobiec rozmyciu obrazu podczas obserwacji kamery były prowadzone za fotografowanym obiektem. Ponieważ okazało się, że platforma kamer nie działa płynnie musiano zastosować silniki układu kontroli położenia. Kontrolerzy naziemni spowodowali ten manewr wysyłając polecenie by pojazd skompensował fikcyjny błąd kursu i spowodował odpowiedni obrót podczas wykonywania zdjęć. Konieczne było nawet skompensowanie wstrząsów za każdym razem gdy zatrzymywał się i wznawiał pracę rejestrator zapisujący dane na taśmie magnetycznej.Podobny do ISS system obrazowania zastosowano później w sondzie Galileo.
Instrument PPS składa się z 20 cm teleskopu z f/1.1. Mógł wykonywać obserwacje przez polaryzator i filtr dla jednego z 8 kanałów z zakresu widmowego 2200 - 7300 A. Dzięki tym danym otrzymano informacje na temat intensywności promieniowania; tekstury powierzchni; składu, właściwości rozpraszających i gęstości atmosfer mijanych planet; oraz rozkładu materii w pierścieniach Saturna.
Urządzenie IRIS składa się z interferometru Michelosna i jednokanałowego radiometru podobnego do analogicznego instrumentu Marinera 9. Celem prowadzenia obserwacji były badania globalnego i lokalnego bilansu energii. Badano także skład atmosfer - określono stosunek H2/He oraz zawartość CH2 i NH3. Na planetach i satelitach z atmosferami otrzymano pionowe profile temperatury. W układzie pierścieni Saturna przeprowadzono również pomiary właściwości cieplnych i wielkości tworzących je cząstek. Interferometr miał zakres widmowy ok. 4 - 55 mikrometrów. Oba czujniki dzieliły się półmetrowym teleskopem Cassegraina z polem widzenia 0.25 stopnia. Instrument mierzył widmową jasność odbitego i wypromieniowanego promieniowania podczerwonego i dużej ilości odbitego światła widzialnego. Interferometr został skalibrowany poprzez obserwacje przestrzeni kosmicznej (przyjęto, że jest ciałem doskonale czarnym o temperaturze 0 K) oraz przez wewnętrzną temperaturę urządzenia przyjętą jako wartość odniesienia.
Spektrometr UVS został zaprojektowany w celu zmierzenia właściwości atmosfer planet i promieniowania w zakresie długości fal 0.04 - 0.16 mikrometra (400 - 1600 A). Przyrząd działał w dwóch trybach: poświaty nieba i zakrycia. W trybie poświaty nieba mierzono poświatę atmosfery. Była ona w większości promieniowaniem słonecznym rozproszonym na składnikach atmosfery takich jak wodór (1216 A) lub hel (584 A). W trybie zakrycia obserwowano cechy absorpcji atmosfery poprzez rejestrację odpowiednich obszarów widmowych. Z uzyskanych danych wyprowadzono także strukturę cieplną atmosfer. Unowocześniony, zapasowy egzemplarz tego instrumentu, oznaczony jako EUVS (Extreme Ultrviolet Spectrometer) wszedł później w skład systemu UVS/EUVS sondy Galileo.
Spektrometr plazmy PLS składa się z detektora rejestrującego właściwości jonów plazmy i detektora rejestrującego elektrony w zakresie 5 eV - 1 keV.
Detektor promieniowania kosmicznego CRS został zaprojektowany w celu zbadania następujących problemów: początki pierwotnego promieniowania kosmicznego; procesy przyspieszania jego cząstek; ewolucję promieniowania; syntezę cząstek promieniowania kosmicznego w źródłach; zachowanie promieni w przestrzeni międzyplanetarnej; oraz energetyczne cząstki uwięzione w polach magnetycznych. W skład przyrządu wchodzą: teleskop wysokich energii (High-Energy Telescope System - HETS); teleskop niskich energii (Low-Energy Telescope System - LETS); oraz teleskop elektronów (Electron Telescope System). HETS pokrywa obszar energii 6 - 500 MeV na nukleon dla jąder o liczbie atomowej 1 - 30. Wraz z teleskopem elektronów mierzy także elektrony w zakresie 3 - 100 MeV. LETS mierzy energie i identyfikuje jądra w zakresie 0.15 - 30 MeV z liczbami atomowymi 1 - 30. Teleskop elektronów mierzy dodatkowo elektrony w zakresie energetycznym 3 - 100 MeV. Unowocześniona wersja CRS weszła później w skład instrumentu HIC (Heavy Ion Counter) sondy Galileo.
Instrument LECP został zaprojektowany w celu badań energetycznych cząstek w środowisku planetarnym i międzyplanetarnym. W trybie planetarnym urządzenie wykrywało oddziaływania cząstek z 6 detektorami SSD. Pomiary były wykonywane w środowiskach, w którym strumień cząstek był na tyle durzy aby nasycić detektory. W trybie międzyplanetarnym stosuje się teleskop cząstek z detektorami SSD grubości 2 - 2450 mikrometrów. Teleskop pozwala na identyfikację protonów, cząstek alfa i ciężkich jąder ( z Z 3 - 26) w zakresie energetycznym 0.05 - 30 MeV. W połączeniu wszystkich detektorów zasięg energetyczny instrumentu wynosi od 10 keV do ponad 11 MeV dla elektronów, oraz od ok. 15 keV do ponad 150 MeV dla protonów i ciężkich jonów. Silnik pozwala na obracanie instrumentu przez 8 sektorów o długości 45 stopni tak, że obserwacje można przeprowadzić dla całych 360 stopni.
Urządzenie PRA składa się z radioodbiornika działającego w zakresie częstotliwości 20 kHz - 40.5 MHz. Sygnały z kosmosu są odbierana przez dwie 10 metrowe, prostopadłe do siebie anteny na korpusie pojazdu. System odbierał głownie fale radiowe produkowane przez Jowisza i Saturna. Zebrane dane dostarczyły informacji na temat fizyki rezonansów plazmy w magnetosferze oraz nietermalnej emisji radiowej z magnetosfer.
System PWS dostarczył ciągłych pomiarów gęstości elektronów wokół mijanych planet. Dostarczył także podstawowych informacji na temat lokalnych oddziaływań pomiędzy cząstkami a falami plazmowymi. To umożliwiło porównanie magnetosfer planet. Instrument składa się z odbiornika fal oraz modułu elektroniki. Zasięg częstotliwości wynosi 10 Hz - 56 kHz. Instrument używa anten przyrządu PRA.
Magnetometr MAG został zaprojektowany do badań magnetosfer mijanych planet, oddziaływania wiatru słonecznego z magnetosferami, międzyplanetarnego pola magnetycznego do granicy heliopauzy oraz pola magnetycznego w strefie przejściowej. Instrument składa się z czterech magnetometrów - dwóch magnetometrów silnego pola magnetycznego i dwóch magnetometrów pola słabego. Magnetometry silnego pola umieszczono na korpusie pojazdu. Magnetometry pola słabego znalazły się na długim wysięgniku. Jeden z nich umieszczono na jego końcu. Drugi jest ulokowany w połowie wysięgnika. Pomiary wykonywane przez magnetometr bliżej statku umożliwiają wzięcie poprawki na pole magnetyczne produkowane przez systemy pojazdu. Technikę tą stosowano wielokrotnie podczas późniejszych misji (np. Galileo, Mars Observer, czy Mars Global Surveyor).
Data publikacji - 25/08/2007 - Maquis
wg stronki z linku NH ma prędkość równą 20.173 km/s
Data publikacji - 26/08/2007 - Scorus
Zdjęcia z Voyagerów są ogólnie znane. Dodam jeszcze to:
- kawał dobrej roboty ze zdjęciami księżyców Urana i Neptuna
http://www.strykfoto.org/outericymoons/icymoons.htm
http://www.strykfoto.org/proteus.htm
- atlas księżyców Saturna
http://history.nasa.gov/SP-474/sp474.htm
- modele księżyców
http://ksiezyce.republika.pl/mapy/hyperion-mapa.html
Jutro wyciągnę płytę z notatkami i dodam jeszcze trochę informacji na temat instrumentów.
Data publikacji - 26/08/2007 - kanarkusmaximus
wg stronki z linku NH ma prędkość równą 20.173 km/s
Prędkość NH będzie wciąż spadać - i to znacznie szybciej niż w przypadku Voyagerów. Obecnie wynosi to nieco ponad 20 km/s - po minięciu Plutona będzie to około 13 km/s. Wszystko się dzieje dlatego, że NH dostał tylko jednego kopa grawitacyjnego..
Mateuszu! Gratuluje! :) Świetny wstęp do wątku, który powinniśmy my wszyscy rozwinąć odpowiednio! :)
Data publikacji - 08/11/2009 - Maquis
Ile właściwie sond badało gazowe olbrzymy? Z tego, co się orientuję, to 6- Voyager 1/2, Pionieer 11/12, Cassini i New Horizons. Coś pominąłem?
Galileo i Huygens. W sumie chyba Ulysses też, ale nie jestem pewny.
Data publikacji - 08/11/2009 - kanarkusmaximus
Huygens
Ten to chyba nie za bardzo, bo był jedynie lądownikiem dla jednego celu i nie badał Saturna w ogóle.
Data publikacji - 08/11/2009 - Maquis
Bosz, nie Huygens ;P
Myślałem o tej kapsule co Galileo miał na pokładzie.
Data publikacji - 09/11/2009 - Hermes
Witam,
Ile właściwie sond badało gazowe olbrzymy? Z tego, co się orientuję, to 6- Voyager 1/2, Pionieer 11/12, Cassini i New Horizons. Coś pominąłem?
czy nie były to przypadkiem Pioneer 10 i 11 ? (a nie Pioneer 12)
Hermes
Data publikacji - 09/11/2009 - Matias
czy nie były to przypadkiem Pioneer 10 i 11 ?
Zgadza się.
Bosz, nie Huygens ;P
Myślałem o tej kapsule co Galileo miał na pokładzie.
A to ciekawa sprawa, bo sama kapsuła chyba nie miała jakiejś chwytliwej nazwy, będąc po prostu "próbnikiem" :) Niczego takiego przynajmniej nie znalazłem tutaj. (http://en.wikipedia.org/wiki/Galileo_(spacecraft)#Galileo.E2.80.B2s_atmospheric_entry_probe)
Data publikacji - 09/11/2009 - Maquis
Chyba nie miała własnej nazwy, ale ciężko nie uznawać jej za odrębny pojazd ;)
-
Data publikacji - 13/11/2007 - Scorus
Genialnie obrobione zdjęcia księżyców Neptuna - na górze od lewej jest Larissa i Nereid, a dalej różne ujęcia Protheusa:
(http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=12481)
Data publikacji - 30/03/2009 - Scorus
Historia obrazowania Trytona oraz analiza terenu na zdjęciach sierpa uzyskanych po przelocie:
http://planetary.org/blog/article/00001891/
http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2009/pdf/1710.pdf
Data publikacji - 25/11/2009 - Scorus
Bardzo fajne obrazy perspektywiczne powierzchni księżyców - Voyager, Galileo, Cassini. Jest nawet Miranda i Tryton.
http://stereomoons.blogspot.com/
Pan Ted Stryk przedstawił kolejną próbę obróbki dwóch znanych obrazów Proteusa - zdjęcia o największej rozdzielczości oraz jedynej sekwencji multispektralnej. Zdjęcia teraz wyglądają wyjątkowo czysto.
http://planetimages.blogspot.com/
-
Niezłe fotki jak na Voyagera :)
Spory ten kraterek na Proteusie, ile może mieć średnicy?
-
Z obrazowaniem w układach Urana i Neptuna było kilka problemów. Po pierwsze system kamer był przystosowany do pracy na Jowiszu i Saturnie, a dalej jest dużo ciemniej. Zwłaszcza zdjęcia Proteusa są niedoświetlone. Po drugie duża odległość od Ziemi wymusiła zastosowanie odpowiedniej kompresji. Po trzecie w przypadku Urana płaszczyzna orbit księżyców była z grubsza prostopadła do trajektorii sondy i okazje do fotografowania księżyców nadarzyły się prawie w jednakowym czasie. Dlatego też uzyskano niewiele zdjęć poszczególnych księżyców.
-
Wracając do Proteusa, Atlas Układu Słonecznego podaje, że ta kolista struktura może być kraterem, strukturą utworzoną przez procesy tektoniczne, albo deformacją skorupy powstałą na skutek dużego zderzenia.
Na Proteusu nazwany został tylko jeden krater - Pharos - http://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/4684?__fsk=-707950071
Wielkość niestety jest nie podana.
Nie wiem jednak czy to ten, ponieważ nie mam żadnej opisanej mapy tego księżyca. USGS w 1995r wydało mapę I-2410 Voyager Images of Irregularly Shaped Satellites of the Outer Planets (http://astrogeology.usgs.gov/Projects/MapBook/maps/866), ale brak jest jej wersji elektronicznej.
Szkice tego księżyca wykonał Phill Stooke, ale bez nazwy niestety.
-
Doby papier The surfaces of Larissa and Proteus:
http://adsabs.harvard.edu/abs/1994EM%26P...65...31S
Ten duży krater to rzeczywiście Pharos, ma średnicę około 230 km.
-
Super risercz i materiały Scorus - dzięki! :)
-
Kilka nowo obrobionych zdjęć księżyców Urana:
- Oberon
http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=22347
- Titania
http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=22334
http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=22367
- Ariel
http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=22317
- Umbriel
http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=22328
Te zdjęcia wyglądają coraz bardziej współcześnie :)
-
Niesamowite odległe światy :) Zdjęcia wykonane 24 lata temu wciąż są obrabiane heh :)
Najbardziej mi się chyba podoba Ariel, wspaniałe są te spękania, to widoczne u góry rozciąga się chyba na pół tarczy tego księżyca (kilkaset km długości).
Z kolei na Umbriel znajduje się jaki utwór krateropodobny o jasnym zabarwieniu, to zdjęcie bez przekłamania kolorystycznego?
-
Z kolei na Umbriel znajduje się jaki utwór krateropodobny o jasnym zabarwieniu, to zdjęcie bez przekłamania kolorystycznego?
Ten utwór nazywa się Wunda i może być to świeży lód na ścianach krateru.
-
Data publikacji - 20/04/2008 - Scorus
Pan Ted Stryk opracował obrazy nieoświetlonych części powierzchni księżyców Urana:
http://planetary.org/blog/article/00001362/
http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=13861
Data publikacji - 26/01/2009 - Scorus
A tymczasem, infoirmacje o obserwacjach księżyców Urana z Voyagera 2, dosyć dobre opracowanie:
http://planetary.org/blog/article/00001815/
Data publikacji - 03/01/2010 - Scorus
Pięknie zrobiona mozaika Urana z pierścieniami. Wcześniej widziałem inną wersję z uwidocznioymi księżycami, ale struktura pierścieni była słabiej widoczna:
http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=19999
Ted Stryk obrobił ostatnio kilka ciekawych zdjęć z Voyagerów i Galileo. Jest wśród nich porównanie Saturna z Pioneera 11, Voyagera 1 i Voyagera 2.
http://planetimages.blogspot.com/
Data publikacji - 03/01/2010 - Matias
Pięknie zrobiona mozaika Urana z pierścieniami. Wcześniej widziałem inną wersję z uwidocznioymi księżycami, ale struktura pierścieni była słabiej widoczna:
http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=19999
Super fotka, aż chciałoby się zobaczyć jakąś misję pokroju Cassini co by poleciała do przedostatniej planety naszego układu słonecznego :) Na powierzchni widać małą strukturę chmurkową..
Z kolei mozaika Saturnów też fajna - kamera z Pioneera 11 chyba o klasę gorsza od tej co się znajduje na Voyagerach ;)
Data publikacji - 03/01/2010 - Matias
Z kolei mozaika Saturnów też fajna - kamera z Pioneera 11 chyba o klasę gorsza od tej co się znajduje na Voyagerach ;)
To nawet nie była kamera, ale fotometr obrazujący, budujący obraz linia po linii w trakcie rotacji sondy.
O przepraszam, zamiast wstawić cytat zmodyfikowałem post, napisz jeszcze raz.
Data publikacji - 04/01/2010 - KEP
A ktoś pamięta okładkę National Geographic z Saturnem i pierścieniami zrobioną przez Voyagera ?! Tamtymi czasy zrobiło to na mnie wrażenie. Teraz zdjęcia robione przez Galileo to bajka ;).
-
Data pierwotnej publikacji - 18/01/2010
Na bezzałogowym forum znajduje się grupka maniaków, którzy przerabiają i wyciągają fajne rzeczy ze starych zdjęć, które wykonał np Voyager. Zaserwuję dzisiaj dwie fotki - pierwsza (http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=20251) - uwypuklająca dobre struktury, które najprawdopodobniej są chmurkami. Druga ukazuje (http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=20263) nam widoczek na południowy biegun planety, gdzie widać ciekawe struktury koliste, które tworzą najprawdopodobniej jakieś formacje chmur. Podobne rzeczy można zaobserwować na biegunach Saturna, z tym że tam mamy jeszcze ciekawszy układ - heksagonalny.
Fotki obrobione przez D.Machacka.
-
Data publikacji - 11/03/2009 - Scorus
Ukazała się nowa mozaika Io z Voyagera 1 (jakiś czas temu autor obróbki pokazywał wstępną wersję):
http://planetary.org/blog/article/00001871/
Data publikacji - 08/12/2009 - zbignieww
Swieża, poskładana mozaika Jowisza z Voyager'a 2
http://planetary.org/blog/article/00002242/
:)
-
Wracając do najbardziej rzeczywistej rzeczywistości ;)
Biuletyny z czasów misji Voyager (1977-1990)
W internecie ukazały się biuletyny informacyjne misji Voyager 1 i 2, które były publikowane w latach 1977-1990. Dzięki nim zainteresowane osoby miały szansę śledzić postępy tych wypraw. Dziś te biuletyny stanowią dużą wartość historyczną.
Sondy Voyager 1 i 2 zostały wystrzelone w kierunku zewnętrznego Układu Słonecznego w 1977 roku. Następnie, sondy wspólnie badały układy Jowisza i Saturna, po czym skierowały się różnych kierunkach. Voyager 1, po dość bliskim przelocie koło księżyca Saturna, Tytana, poleciał po trajektorii, która nie przebiegała obok żadnego większego obiektu a Voyager 2 dokonał przelotów obok Urana i Neptuna. Sondy działają do dziś, będąc najdalszymi wysłanymi przez człowieka obiektami w kosmosie.
Pomiędzy 1977 a 1990 rokiem Jet Propulsion Laboratory wydawał biuletyny informacyjne, dzięki którym postępy obu misji Voyager mogły być śledzone przez zainteresowane osoby. Łącznie wydano 99 numerów biuletynu. Każdy z numerów zawierał informacje dotyczące postępów misji, wyniki naukowe, uzyskane fotografie oraz nieco informacji na temat nadchodzących wydarzeń.
W tej chwili nie ma żadnych zatwierdzonych planów wysłania sondy w kierunku Urana czy Neptuna, dlatego też biuletyny misji Voyager stanowią wspaniałe źródło informacji dotyczące jedynych w swoim rodzaju wypraw do gazowych gigantów naszego Układu Słonecznego.
Biuletyny są dostępne pod tym adresem: LINK (http://planetary.org/explore/topics/voyager/msb.html)
Źródło. (http://www.kosmonauta.net/index.php/Misje-bezzalogowe/Uklad-Sloneczny/2010-09-21-voyager.html)
-
W późnych latach 70. (nie pamiętam czy przypadkiem nie na samym początku lat 80.) ubiegłego wieku, w wydawanym ówcześnie piśmie dla dzieci "Kalejdoskop Techniki" był artykuł o tych sondach. Pamiętam jak go czytałem i pamiętam, że wzbudził wtedy we mnie ogromne zainteresowanie tematem.
Postaram się go odszukać (mam go ma pewno! :) ) i zeskanować. Może to być ciekawe porównanie tego co ówcześnie pisano (językiem prostym, dla dzieci*) i tego co dziś wiemy.
* - język prosty dla dzieci w latach 70. oznaczał zupełnie co innego niż dziś. Wtedy czytelnika traktowano poważnie, odpowiednio do wieku oczywiście, ale nie głupkowato.
Jak znajdę i zeskanuję to będzie jasne o czym piszę.
-
Na bezzałogowym forum user machi odświeża nam z deka pamięć co do wyglądu ostatniej planety w naszym Układzie Słonecznym. Bazą są oczywiście fotki wykonane przez sondę Voyager 2 w latach 80-tych :) W drugim załączniku dodatkowe opisy prawdopodobnych 'właścicieli' cieni na tarczy planety ;)
Najbardziej polecam jednak ten (LINK (http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=22745)) filmik, który w świetnej dynamice pokazuje ruch cienkich chmur (jakby cirrusów) na południowej półkuli Neptuna. Na biegunie południowym widoczny jest także pewien twór, podobny do 'diabelskiego oka' znajdującego się na biegunie Saturna.
Miłego oglądania :)
-
W późnych latach 70. (nie pamiętam czy przypadkiem nie na samym początku lat 80.) ubiegłego wieku, w wydawanym ówcześnie piśmie dla dzieci "Kalejdoskop Techniki" był artykuł o tych sondach. Pamiętam jak go czytałem i pamiętam, że wzbudził wtedy we mnie ogromne zainteresowanie tematem.
Postaram się go odszukać (mam go ma pewno! :) ) i zeskanować. Może to być ciekawe porównanie tego co ówcześnie pisano (językiem prostym, dla dzieci*) i tego co dziś wiemy.
* - język prosty dla dzieci w latach 70. oznaczał zupełnie co innego niż dziś. Wtedy czytelnika traktowano poważnie, odpowiednio do wieku oczywiście, ale nie głupkowato.
Jak znajdę i zeskanuję to będzie jasne o czym piszę.
Oto zatem ponad 30 letni artykuł o sondach, które do tej pory działają... :)
-
Oto zatem ponad 30 letni artykuł o sondach, które do tej pory działają... :)
heh, fajnie się to czyta po tylu latach:) dzięki za wstawienie
-
Dziękuje za zeskanowanie artykułów! Rzeczywiście język którym pisano był wartościowy i jest wart uwagi.
Tak się składa, że jestem zainteresowany jak wyglądała popularyzacja, nauka, technika w dawniejszych czasach. Szczególnie interesują mnie relacje pomiędzy panującym wówczas ustrojem. Nie mam prawa pamiętać tych czasów, z racji mojego wieku. Pomimo tego, zauważam ciekawe prawidłowości - warto zajrzeć do np. dawnych podręczników i właśnie czasopism, które miały specyficzny charakter oraz reprezentowały zupełnie inny poziom niż obecnie. Posiadam gdzieś w zbiorach jeszcze m.in. bardzo stare numery "Młodego Technika" i chyba nawet czasopisma "Astronautyka". Jeśli coś odnajdę to również postaram się niezwłocznie umieścić na forum, aby ocalić je przed zapomnieniem. Taka mała dygresja. Przepraszam za off-top.
-
Dziękuje za zeskanowanie artykułów! Rzeczywiście język którym pisano był wartościowy i jest wart uwagi.
Tak się składa, że jestem zainteresowany jak wyglądała popularyzacja, nauka, technika w dawniejszych czasach. Szczególnie interesują mnie relacje pomiędzy panującym wówczas ustrojem. Nie mam prawa pamiętać tych czasów, z racji mojego wieku. Pomimo tego, zauważam ciekawe prawidłowości - warto zajrzeć do np. dawnych podręczników i właśnie czasopism, które miały specyficzny charakter oraz reprezentowały zupełnie inny poziom niż obecnie. Posiadam gdzieś w zbiorach jeszcze m.in. bardzo stare numery "Młodego Technika" i chyba nawet czasopisma "Astronautyka". Jeśli coś odnajdę to również postaram się niezwłocznie umieścić na forum, aby ocalić je przed zapomnieniem. Taka mała dygresja. Przepraszam za off-top.
To bardzo fajny pomysł. Myślę, że godny osobnego tematu w OT. Każdy będzie mógł podzielić się jakimiś artykułami lub innymi starymi i wartościowymi papierami z poprzedniego wieku :). Czekam więc z niecierpliwością na taki wątek :).
-
Świetne materiały Radek :)
-
Świetne materiały Radek :)
Najlepsze jest to, że do dziś pamiętam, jak czytałem to w tamtych latach...
Gazeta pachniała jeszcze farbą drukarską.
Teraz zdjęcia Jowisza, Saturna czy głębokiego kosmosu nie są już niczym niezwykłym, ba - wystarczy kilka "kliknięć" i mamy w HI-RES powierzchnię innych planet, zdjęcia innych galaktyk.
Wtedy to były zupełnie pierwsze, pionierskie zdjęcia i badania. A dostęp do zdjęć był praktycznie żaden. Być może na uniwersytetach coś tam było, jakieś publikacje, ale u mnie w domu?
Było to moje pierwsze zetknięcie się sondami Voyager, pierwsza informacja o Jowiszu, jego czterech dużych księżycach, pierścieniu i informacja o tym, że misje trwają nadal i że kiedyś tam, za wiele wiele lat być może dowiemy się dzięki tym sondom czegoś więcej.
Te sondy są jak stare drzewa. Są i należy o nie dbać. Dlatego kilka lat temu tak przeraziła mnie informacja, że NASA rozważa rezygnację z nich. Na szczęście ponoć były to tylko luźne rozważania.
Na ich miejsce (jak przestaną działać) można wysłać nowe, ale na podobne efekty trzeba będzie czekać 40 lat.
W pięknej i jedynej w swoim rodzaju bezzałogowej eksploracji kosmosu najbardziej irytujące jest to wieloletnie czekanie...
Tu czasy stają się porównywalne z czasem życiem człowieka. Ileż ludzi zaangażowanych w projekt sond VOYAGER zwyczajnie nie doczekało efektów...
-
W pięknej i jedynej w swoim rodzaju bezzałogowej eksploracji kosmosu najbardziej irytujące jest to wieloletnie czekanie...
Tu czasy stają się porównywalne z czasem życiem człowieka. Ileż ludzi zaangażowanych w projekt sond VOYAGER zwyczajnie nie doczekało efektów...
Niestety to domena wczesnej eksploracji. Europejczycy na statkach też płynęli miesiące czy nawet lata do odległych miejsc na Ziemi. Pozostaje mieć nadzieję, że jeszcze za naszego życia ten rozwój ulegnie konkretnemu przyspieszeniu. Ciekawa kwestią jakiego czasu będzie taka zmiana?
-
Język jakim pisano, aż mnie zadziwił. W piśmie dla dzieci gęstości, pojęcia fizyczne... Teraz to prędzej napisali by, że Saturn to piłka, którą zgubił Kubuś Puchatek.... 8)
-
Pod koniec stycznia minęło 25 lat od wizyty Voyagera II w pobliżu Urana. Fotki i wspominki tutaj -
http://www.jpl.nasa.gov/news/news.cfm?release=2011-023&cid=release_2011-023#5
-
Jestem nowy na forum także Witam Wszystkich Serdecznie. Czytam to forum od dłuższego czasu ale dopiero teraz zdecydowałem się na bardziej aktywny udział ;)
Ostatnio wydziałem na BBC krótki film na temat Voyager-ów, myślę, że jest ciekawy dlatego pozwolę sobie umieścić linka na początek :)
http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-13720438
Pozdrawiam.
-
Witamy na forum Malin! :) Dzięki za zapodanie filmiku, wieczorem sobie obejrzę ;)
Tymczasem na onecie (http://wiadomosci.onet.pl/nauka/zaskakujace-odkrycie-w-ukladzie-slonecznym,1,4416702,wiadomosc.html) dzisiaj pojawiła się ciekawa informacja, otóż Voyagery wykryły, iż krańce naszego Układu Słonecznego wypełnione są bąbelkami magnetycznymi:
"Teraz przesłały informacje, które zaskoczyły naukowców – na końcach naszego układu słonecznego są bąbelki. Według stworzonych modeli komputerowych, pęcherzyki mają około 100 mln mil szerokości, więc jednej sondzie zajęłoby tygodnie, aby przebyć jeden pęcherzyk.
- Pole magnetyczne Słońca rozciąga się aż do skraju Układu Słonecznego – powiedział naukowiec NASA Merav Opher. - Ponieważ Słońce obraca się, jego pole magnetyczne jest poskręcane i pomarszczone, trochę jak spódnica baletnicy. Tam, gdzie teraz są Voyagery znajdują się falbanki spódnicy – wyjaśnił."
-
Minęły 34 lata od startu misji Voyager 2. Sonda - oczywiście - nadal działa. :)
PS. Czytając na wiki o Voyagerze 2 znalazłem taki oto artykuł:
http://en.wikipedia.org/wiki/Voyager:_Sounds_of_the_Cosmos
26 sierpnia nastąpi publikacja Voyager: Sounds of the Cosmos, będącego zbiorem zapisów emisji radiowych Ziemi, Jowisza, Saturna, Urana i Neptuna, zapisanych przez sondy Voyager 1 i 2.
Brzmi Ciekawie! Część zapisów można znaleźć tutaj:
http://www.youtube.com/user/RazorEyeYTC#p/c/2DF928D5598B31F3/0/ygtaC_ng4Ac
-
Jowisz widziany z Voyagera 1:
http://planetary.org/blog/article/00003417/
-
Europa i Jowisz, zdjęcie z Voyagera 2:
http://planetary.org/blog/article/00003400/
-
Nowo obrobione zdjęcia sierpa Urana uzyskane przez Voyagera 2:
http://www.planetary.org/blogs/emily-lakdawalla/2012/09052241-voyager-uranus-crescents.html
-
Tak sobie myślę. Chyba tylko misja do innego układu planetarnego pobije osiągnięcia Voyagerów..... Tyle planet i innych ciał zbadanych przez dwa statki. A w deserze możliwość badania zewnętrznych części heliopauzy 8)
-
Film prezentujący obrazowanie układu Neptuna:
http://www.youtube.com/watch?v=WWzEI4gacZc&list=UUrcIBRQ7I66IuzeAzJKgSkg&index=29&feature=plcp
Kiedyś widziałem nagrania ruchów chmur i strefy polarnej w filmie dokumentalnym w telewizji. Szkoda, że do tej pory nikt nie obrabiał ich współczesnymi technikami. Z pokazanych tu sekwencji obrabiany był tylko model DEM powierzchni Trytona.
Jak dla mnie bardzo pouczające są sekwencje przedstawiające dwa aktywne gejzery na Trytonie. Jak do tej pory trudno było mi je sobie wyobrazić na podstawie pojedynczego zdjęcia z Photojournala.
-
Nowo obrobione zdjęcie Umbriela - najlepszy obraz skorygowany pod kątem rozmycia z kolorem nałożonym ze zdjęć odleglejszych. Jak dla mnie jest to najbardziej naturalnie wyglądający obraz tego księżyca.
http://4.bp.blogspot.com/-2SMXA1mLQOs/UO44iSobfrI/AAAAAAAAAfw/asX_Rejhf58/s1600/umbrielcolorfinalcf.jpg
http://planetimages.blogspot.com/
-
Nowo obrobiony obraz sierpów Neptuna i Trytona:
http://www.planetary.org/blogs/emily-lakdawalla/2013/01312216-neptune-triton.html
-
Nowo obrobione zdjęcie Trytona o największej rozdzielczości:
http://planetimages.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
-
Nowo obroniony obraz Trytona widzianego po przelocie, 25 sierpnia 1989 r. Widziałem już kilka wersji tego zdjęcia, ale ta wygląda szczególnie realistycznie.
http://www.flickr.com/photos/ugordan/8942810022/
-
Faktycznie zdjęcie pierwsza klasa.
Tu trochę lepsza rozdzielczość:
-
Nowo obrobiona mozaika Jowisza z Voyagera 1, 05.07.1979:
http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?act=attach&type=post&id=30525
-
Nowo obrobione mozaiki Neptuna z okazji 25 rocznicy przelotu Voyagera 2:
http://www.planetary.org/blogs/emily-lakdawalla/2014/08250839-best-ever-neptune-mosaics.html
-
Nowe wersje mozaik Trytona:
http://planetimages.blogspot.com/2014/07/another-crescent-view-of-triton.html
-
Globalny obraz Tytanii:
http://planetimages.blogspot.com/2014/08/a-full-titania.html
Globalny obraz Europy z Voyagera 2:
http://planetimages.blogspot.com/2014/07/a-voyager-2-view-of-europa.html
-
Piękne efekty wyszły z nowych obróbek. Moim zdaniem lepsze niż w tych z lat 80-tych XX. 8)
Teraz czekam na obróbki zdjęć z Vikingów i Pathfindera, zwłaszcza w kolorze ::)
-
Poszukaj na
http://www.astrosurf.com/nunes/explor/
http://planetimages.blogspot.com/
http://www.strykfoto.org/
-
Słynne złote płyty z Voyagera pełne błędów
W 1977 roku wraz w wystrzelonymi przez NASA sondami Voyager, w odmęty kosmosu poleciały słynne złote płyty, które zawierały dźwięki i obrazy charakteryzujące naszą planetę. Są one przeznaczone dla istot pozaziemskich. Problem w tym, że zawierają kardynalne błędy, które zamiast pomóc, mogą utrudnić komunikację z obcymi.
O złotych płytach Voyagera (Voyager Golden Record) było głośno pod koniec ubiegłego stulecia. Wielu miało nadzieję, że koniec pewnej epoki będzie sprzyjać nawiązaniu pierwszego oficjalnego kontaktu z obcą cywilizacją. Dziś wiemy, że tak się nie stało, jednak wtedy myślano zupełnie inaczej, nie do końca poprawnie.
Gdybyśmy dzisiaj otrzymali identyczne płyty od obcych, to większość z nas nie potrafiłaby ich odtworzyć, ponieważ są to typowe płyty do fonografu, poprzednika gramofonu, które bardzo dawno wyszły z użytku. Także dane zapisane na płytach dla wielu byłyby całkowicie niezrozumiałe.
Pomysłodawcami dwugodzinnego nagrania byli Frank Drake (założyciel SETI) i Carl Sagan (popularyzator astronomii). Ten drugi stwierdził niegdyś, że "te statki kosmiczne zostaną odszukane i znajdujące się na nich nagrania odtworzone, tylko jeśli we wszechświecie żyją zaawansowane i podróżujące przez kosmos cywilizacje. Jednakże wrzucenie tych butelek z wiadomością do kosmicznego oceanu, mówi coś optymistycznego o życiu na tej planecie."
Na płytach zapisano 116 zdjęć i dźwięków zwierząt, ludzi i świata roślinnego. Znalazły się tam również pozdrowienia od mieszkańców Ziemi (w 56 językach) oraz przemówienie Jimmy'ego Cartera, prezydenta USA, i Kurta Waldheima, sekretarza generalnego ONZ. Jednak tym, co może zaciekawić potencjalnych obcych, jest z pewnością cała wiedza ludzkości w pigułce. Informacje na temat tego, co wiemy o Układzie Słonecznym, planetach, ludzkim DNA, pierwiastkach chemicznych, fizyce, chemii i matematyce.
Jest jedna kilka bardzo poważnych błędów, które mogą zakłócić odbiór naszego świata przez pozaziemską cywilizację. Otóż jedno ze zdjęć zawiera błędnie narysowany atom fosforu, który zamiast pięciu elektronów na swej ostatniej powłoce, ma ich sześć. To może skutkować nieprawidłowym odczytaniem struktury ludzkiego DNA, ukazanej na kolejnych zdjęciach.
Błąd popełniono także w informacji o składzie ziemskiej atmosfery. Jeśli zsumujemy wszystkie liczby wychodzi 101 na 100. Obcy mogą więc uznać, że jesteśmy bardzo słabi z matematyki i chemii, skoro popełniliśmy tak kardynalne błędy. Oby okazali się wyrozumiali i przypadkiem natychmiast nie wysłali do nas swoich nauczycieli chemii, fizyki i matematyki.
http://www.geekweek.pl/aktualnosci/21140/slynne-zlote-plyty-z-voyagera-pelne-bledow
-
Nie ma co sie martwic - jedne miejsce gdzie byc moze trafia Voyagery to muzeum... na Ziemi :) Jak juz wynajdziemy odpowiedni naped, wyprzedzimy sondy i przywieziemy je ;)
-
Gdybyśmy dzisiaj otrzymali identyczne płyty od obcych, to większość z nas nie potrafiłaby ich odtworzyć, ponieważ są to typowe płyty do fonografu, poprzednika gramofonu, które bardzo dawno wyszły z użytku. Także dane zapisane na płytach dla wielu byłyby całkowicie niezrozumiałe.
Z powyższego powodu przy płycie jest igła do fonografu a na pokrywie rysunek pokazujący jak to działa. Że się czegoś nie da zrobić to też jest mit, np do odtworzenia zapisów telemetrycznych z Lunar Orbiterów wyszukali starą maszynę na złomowisku i nawet udało się ją naprawić.
-
A np my jako cywilizacja nie zrobilibyśmy raczej bardzo dokładnego skanu 3D takiej płyty i z zapisu cyfrowego żłobień odczytywali wiadomość? Bo jeżdżenie po czymś takim jakąś igiełką byłoby dość dziwnym rozwiązaniem np. na naszym poziomie rozwoju technologii.
W ogóle ktoś to to pisał był półgłówkiem: obcy nie potrafili by odtworzyć wiadomości bo jest to płyta do fonografu a u nas dawno one wyszły z użycia. WTF? Gdybyśmy dziś otrzymali taka płytę to byśmy bez problemu sobie poradzili z jej odtworzeniem, nie zajmowałby się tym Kowalski dla którego brak fonografu byłby przeszkodą.
-
A np my jako cywilizacja nie zrobilibyśmy raczej bardzo dokładnego skanu 3D takiej płyty i z zapisu cyfrowego żłobień odczytywali wiadomość? Bo jeżdżenie po czymś takim jakąś igiełką byłoby dość dziwnym rozwiązaniem np. na naszym poziomie rozwoju technologii.
W ogóle ktoś to to pisał był półgłówkiem: obcy nie potrafili by odtworzyć wiadomości bo jest to płyta do fonografu a u nas dawno one wyszły z użycia. WTF? Gdybyśmy dziś otrzymali taka płytę to byśmy bez problemu sobie poradzili z jej odtworzeniem, nie zajmowałby się tym Kowalski dla którego brak fonografu byłby przeszkodą.
Najlepsze wyjście zastosowali Sumerowie - pismo obrazkowe na glinianych tabliczkach. W kosmosie teksty na takim materiale mogą przetrwać miliardy lat, o ile wcześniej nie pacnie w ten tekst jakiś meteoroid ;)
-
Artystyczna wizja przelotu sondy Voyager w pobliżu Saturna z GTGRAPHICS.de (http://GTGRAPHICS.de) (swoją drogą całkiem ciekawe mają obrazki, warto zajrzeć)
-
Przelot Voyagera 2 przez System Urana - 25 stycznia 1986 roku w odnowionej animacji Nasa. http://www.youtube.com/watch?v=DrKQaDupdWQ
-
Niezwykły Klif Verona Rupes na Mirandzie z zbliżeniu kamery pokładowej Voyagera 2. Pionowe ściany mają miejscami wysokość 20 km. Znamy wygląd tylko połowy powierzchni Mirandy jak i pozostałych dużych naturalnych satelitów Urana. Zamieściłem też wizje artystyczną powierzchni Mirandy.
-
Miranda - sound from space. http://www.youtube.com/watch?v=y486QawTdVk
-
http://www.youtube.com/watch?v=u9SjjcHd1Ec
-
Nowo obronione zdjęcia Jowisza.
- Jowisz i cień Kallisto, Voyager 1:
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/17593873493/
- Mozaika sierpa Jowisza, Voyager 1:
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/19069026659/
- Półkula północna, Voyager 1:
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/19712087810/
- Półkula południowa, Voyager 1:
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/19883136599/
- Jowisz w całości, Voyager 2:
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/19386143114/
-
Piękne fotki. szkoda, że NASA nie obrabia starych fotek
-
Dalsze mozaiki z Voyagera 1.
Io:
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/20995934403/
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/21605639692/
Jowisz:
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/21542339085/
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/21486483381/
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/19880141474/
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/19881892143/
-
Ilustracja układu Neptuna. Zdjęcie planety zostało uzyskane niedługo po zbliżeniu a zdjęcie z sierpem Trytona - 3 dni później. Zdjęcia łuków w pierścienicach są oryginalne, ale pierścienie na całej długości zostały wygenerowane z modelu gęstości. Tło pochodzi z DSS, ale gwiazdy zostały zidentyfikowane na zdjęciach pierścieni wykonywanych z dużym czasem ekspozycji.
http://www.rolfolsenastrophotography.com/Astrophotography/Solar-System/i-vjMHSxz
-
Dalsze mozaiki Jowisza z Voyagera 1:
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/22234214260/
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/22483391981/
https://www.flickr.com/photos/132160802@N06/22596606951/
-
Jakie to szczęście, że pozycje planet zewnętrznych w latach 70 i 80 tych XX wieku skierowały Voyagery w miejsce najbliższe granicy heliosfery z wiatrem międzygwiezdnym. Pioniery 1i i 11 zapewne jeszcze lecą w obrębie heliosfery.
Misję Voyagerów a w szczególności Voyagera 2 porównałbym do misji Magellana w XVI wieku 8)
-
Wczoraj minęła 35 rocznica przelotu Voyagera 1 obok Saturna
Voyager był drugim statkiem kosmicznym, który zbliżył się do tej pierścieniowej planety. Odkrył wówczas 3 nowe księżyce Saturna: Prometeusza, Atlasa i Pandorę, badał tez Tytan i pierścienie planety.
Dzięki tej misji nasza wiedza o Układzie Zewnętrznym znacznie wzrosła :)
https://www.nasa.gov/feature/35th-anniversary-of-the-voyager-1-saturn-flyby
-
Misję Voyagerów a w szczególności Voyagera 2 porównałbym do misji Magellana w XVI wieku 8)
Zgrabnie powiedziane. ;)
-
Moim zdaniem od czasu wpłynięcia Voyagera 1 na międzygwiezdne wody, to to porównanie bardzo pasuje również do tej sondy. :)
-
tyle, że Magellan - a właściwie jego statki powróciły. Czy ludzkość jeszcze kiedyś zobaczy sondę Voyager...
-
Dobre spostrzeżenie. Carl Sagan - wybitny astronom oraz jedna z kluczowych postaci pierwszych dekad amerykańskiego programu kosmicznego (brał udział w eksperymentach podczas misji Pioneer, Voyager, Mariner i Viking a także udzielał instrukcji astronautom przed wyprawą na Księżyc) w swojej najbardziej znanej książce "Błękitnej Kropce" (ang. Pale Blue Dot) w ostatnim najbardziej spekulatywnym rozdziale tej książki napisał m.in. że postęp technologiczny umożliwi już pod koniec 21 wieku sondom i statkom kosmicznym osiąganie prędkości znacznie większych od prędkości z jaką sondy Voyager 1 i 2 opuściły Układ Słoneczny. W takim razie nasi potomkowie dogonią w końcu obie sondy Voyager wystrzelone pod koniec 20 wieku zanim osiągną one obszar obłoku Oorta. Być może przechwycą je na pokład - lub też pozwolą im "płynąć" dalej.
-
30 lat temu: Voyager 2 odwiedza Urana
BY KRZYSZTOF KANAWKA ON 24 STYCZNIA 2016
(http://kosmonauta.net/wp-content/uploads/2016/01/1986_uran_1.jpg)
Uran z sondy Voyager 2 / Credits - NASA/JPL-Caltech
Mija właśnie 30 lat od przelotu sondy Voyager 2 obok Urana. Obserwacje z bliska pozwoliły na wykrycie kilku ciekawych cech tego małego gazowego giganta.
Największe zbliżenie Voyagera 2 do Urana nastąpiło 24 stycznia 1986 roku. Minimalna odległość wyniosła 81500 kilometrów ponad zewnętrznymi warstwami chmur tego gazowego giganta.
https://www.youtube.com/watch?v=DrKQaDupdWQFilm niedostępny
Animacja przelotu sondy Voyager 2 obok Urana / Credits – NASA/JPL/Caltech & Jim Blinn
Przelot pozwolił na bliskie obserwacje Urana, jego księżyców oraz pierścieni. Okazało się, że ta planeta posiada kilka zaskakujących cech. Przede wszystkim Voyager 2 wykrył, że wskutek innej osi obrotu tej planety w porównaniu z innymi, magnetosfera Urana, ma bardzo specyficzny, “korkociągowy” kształt. Drugim zaskoczeniem okazała się być duża zmienność w natężeniu pola magnetycznego – naukowcy później ustalili, że oś pola magnetycznego jest znacznie przesunięta, co ma duży związek ze strukturą wewnętrzną Urana.
(http://www.kosmonauta.net/wp-content/uploads/2016/01/uran-magnetosfera_1.jpg)
Skomplikowana magnetosfera Urana / Credits – University of Colorado Boulder
Dziś naukowcy uważają, że za skomplikowany kształt magnetosfery Urana odpowiada kolizja z obiektem wielkości Ziemi, która nastąpiła podczas formowania się tego gazowego giganta. Wskutek kolizji Uran mógł być pozbawiony dużej części swoich skał, przez co ma prawdopodobnie dość małe jądro o masie około 0,5 masy Ziemi.
Ponadto, okazało się, że Uran emituje bardzo mało ciepła (ok. 0,045 W/m2), znacznie mniej od innych gazowych gigantów*, a nawet mniej od Ziemi (0,075 W/m2). Do dziś nie wiadomo, dlaczego Uran jest chłodniejszym globem od znacznie dalej położonego Neptuna.
Obserwacje księżyców i pierścieni Urana również przyniosły interesujące wyniki. Przed przelotem znano pięć księżyców Urana (stosunkowo duże sferyczne Miranda, Ariel, Umbriel, Titania i Oberon). Voyager 2 wykrył 10 nowych księżyców**. Okazało się, że cztery z pięciu największych księżyców Urana składa się z lodu i skał w stosunku około 1:1. Wyjątkiem jest tutaj tylko lodowa Miranda, której powierzchnię przecinają głębokie żleby, klify i wąwozy, świadczące o pewnych procesach geologicznych. Niektóre z tych klifów mają wysokość ponad 5 km. Pobliski księżyc Ariel również posiada pewną ilość podobnych szczegółów terenu na swej powierzchni, choć nie tak głębokich jak na Mirandzie.
(http://www.kosmonauta.net/wp-content/uploads/2016/01/1986_miranda_1.jpg)
Księżyc Miranda z sondy Voyager 2 / Credits – NASA/JPL-Caltech
(http://www.kosmonauta.net/wp-content/uploads/2016/01/1986_ksiezyce_1.jpg)
Małe księżyce Urana, wykryte przez sondę Voyager 2 / Credits – NASA/JPL-Caltech
Voyager 2 wykrył dwa nowe pierścienie Urana, zwiększając wówczas ich liczbę do 11***. Wszystkie pierścienie tej planety są cienkie i zupełnie inne niż u Saturna, ale też bardziej złożone niż te u Jowisza czy Neptuna, choć są pewne podobieństwa do pierścieni innych planet. Pierścienie Urana okazały się być bardzo ciemne (2-6% albedo) i z pewnością nie złożone z czystego lodu wodnego.
(http://www.kosmonauta.net/wp-content/uploads/2016/01/1986_pierscienie_1.jpg)
Małe pierścienie Urana, obserwowane przez sondę Voyager 2 / Credits – NASA/JPL
Po przelocie obok Urana sonda Voyager 2 udała się ku Neptunowi. Przelot obok tego ostatniego gazowego giganta nastąpił w sierpniu 1989 roku.
W kolejnych latach po przelocie obok Urana dalsze obserwacje tej planety przyniosły nowe odkrycia. Wiele z nich jest wynikiem obserwacji z kosmicznego teleskopu Hubble. Wykryto między innymi kolejne małe księżyce i pierścienie oraz obserwowano to, czego Voyager 2 nie był w stanie rejestrować: długoterminowe zmiany w aktywności atmosfery Urana. Między innymi wykryto chmury, złożone prawdopodobnie z kryształków metanu, które są najjaśniejszymi tworami tego typu w zewnętrznym Układzie Słonecznym.
https://www.youtube.com/watch?v=y5RZHnBx6WM
Astronomiczne obserwacje Urana z lat 90. XX wieku z wykorzystaniem teleskopu Hubble / Credits – Karkoschka, Hammel, et. al.
Jak na razie nie ma żadnej zaplanowanej i zaakceptowanej misji, która by odwiedziła Urana. Co jakiś czas nowe zespoły naukowców, zarówno z USA jak i z Europy, proponują nową koncepcję wyprawy do tej planety. Niestety, jak na razie koncepcje tych misji przegrywają rywalizację z innymi lotami. Niemniej jednak jest możliwe, że w ciągu najbliższych kilkunastu lat, któraś z agencji kosmicznych – a może nawet dwie wspólnie- rozpoczną pracę nad misją ku temu gazowemu gigantowi. Wydaje się jednak, że do kolejnego zbliżenia do Urana nie nastąpi przed pięćdziesiątą rocznicą przelotu Voyagera 2.
* Dla porównania – wartość dla Neptuna to około 0,11 W/m2 a dla Jowisza to około 5,4 W/m2.
** Dziś znamy 27 księżyców Urana.
*** Dziś znamy 13 pierścieni Urana.
http://kosmonauta.net/2016/01/voyager-2-przelot-obok-urana/#prettyPhoto
http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=4827
https://www.nasa.gov/image-feature/january-1986-voyager-2-flyby-of-miranda
http://voyager.jpl.nasa.gov/science/uranus.html
-
First and Farthest: How the Voyagers Blazed Trails
JULY 31, 2017
Few missions can match the achievements of NASA's groundbreaking Voyager 1 and 2 spacecraft during their 40 years of exploration. Here's a short list of their major accomplishments to date.
Planetary Firsts
Launched in 1977, the Voyagers delivered many surprises and discoveries from their encounters with the gas giants of the outer solar system: Jupiter, Saturn, Uranus and Neptune. Between 1977 and 1990, the mission attained these distinctions:
First spacecraft to fly by all four planets of the outer solar system (Voyager 2)
First mission to discover multiple moons of the four outer planets (both spacecraft):
3 new moons at Jupiter
4 new moons at Saturn
11 new moons at Uranus
6 new moons at Neptune
First spacecraft to fly by four different target planets (Voyager 2)
First spacecraft to visit Uranus and Neptune (Voyager 2)
First spacecraft to image the rings of Jupiter, Uranus and Neptune (Voyager 2)
First spacecraft to discover active volcanoes beyond Earth (on Jupiter's moon Io -- Voyager 1)
First spacecraft to detect lightning on a planet other than Earth (at Jupiter -- Voyager 1)
First spacecraft to find suggestions of an ocean beyond Earth (at Jupiter's moon Europa -- both spacecraft)
First spacecraft to detect a nitrogen-rich atmosphere found beyond our home planet (at Saturn's moon Titan -- Voyager 1)
Heliophysics Firsts
After Voyager 1 departed from Saturn in November 1980, it began a journey to where no human-made object had ever gone before: the space between the stars. On August 25, 2012, it crossed over into interstellar space, leaving behind the heliosphere -- the enormous magnetic bubble encompassing our Sun, planets and solar wind. Voyager 2 set course for interstellar space after departing from Neptune in August 1989, and is expected to enter interstellar space in the next few years. Together the Voyagers have taught us a great deal about the extent of our sun's influence and the very nature of the space that lies beyond our planets.
First spacecraft to leave the heliosphere and enter interstellar space (Voyager 1)
First spacecraft to measure full intensity of cosmic rays -- atoms accelerated to nearly the speed of light -- in interstellar space (Voyager 1)
First spacecraft to measure magnetic field in interstellar space (Voyager 1)
First spacecraft to measure density of interstellar medium -- material ejected by ancient supernovae (Voyager 1)
First spacecraft to measure solar wind termination shock -- the boundary where solar wind charged particles slow below the speed of sound as they begin to press into the interstellar medium (Voyager 2)
Engineering and Computing Firsts and Records
The Voyagers, which launched with nearly identical configurations and instruments, were designed to withstand the harsh radiation environment of Jupiter -- the greatest physical challenge they would ever encounter. Preparations for the peril at Jupiter ensured that the Voyagers would be well equipped for the rest of their journeys, too. Engineering and computing advances that the Voyagers debuted set the stage for future missions.
First spacecraft extensively protected against radiation, which also set the standard for radiation design margin still in use for space missions today
First spacecraft protected against external electrostatic discharges
First spacecraft with programmable computer-controlled attitude and articulation (which means the pointing of the spacecraft)
First spacecraft with autonomous fault protection, able to detect its own problems and take corrective action
First use of Reed-Solomon code for spacecraft data -- an algorithm to reduce errors in data transmission and storage, which is widely used today
First time engineers linked ground communications antennas together in an array to be able to receive more data (for Voyager 2's Uranus encounter)
Beyond that, the Voyager spacecraft continue setting endurance and distance records:
Longest continuously operating spacecraft (Voyager 2, which passed Pioneer 6's record on Aug. 13, 2012)
Most distant spacecraft from the Sun (Voyager 1, which passed Pioneer 10's distance on Feb. 17, 1998 and is currently about 13 billion miles, or 21 billion kilometers, away)
The Voyager spacecraft were built by NASA's Jet Propulsion Laboratory, Pasadena, California, which continues to operate both. JPL is a division of Caltech in Pasadena. The Voyager missions are a part of the NASA Heliophysics System Observatory, sponsored by the Heliophysics Division of the Science Mission Directorate in Washington.
https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=6908
-
40 lat temu 20 sierpnia 1977 wystartował Voyager 2.
https://www.youtube.com/watch?v=wgDr26MvWKQ&t=101s
http://www.nationalgeographic.com/magazine/2017/08/explore-space-voyager-spacecraft-turns-40/
https://www.theatlantic.com/photo/2017/08/voyagers-40th-anniversary/536493/
EDIT:
Cummings said the cameras stopped working a long time ago, but about five instruments still collect data.
Scientists still hear from the Voyager spacecraft daily, and expect to get data for about another decade.
"It is still discovering new things because it is going where nothing has been before," said Stone.
https://phys.org/news/2017-08-forty-years-voyager-hurtles-space.html
https://www.nasa.gov/press-release/nasa-s-voyager-spacecraft-still-reaching-for-the-stars-after-40-years
-
Ciekawe że druga misja wystartowała jako pierwsza, a dotarła jako druga. :D
-
Ciekawe że druga misja wystartowała jako pierwsza, a dotarła jako druga. :D
Seemingly enigmatically, Voyager 2 launched before Voyager 1, raising the question in many minds: Why were the two spacecraft rocketing into the heavens in the wrong numerical sequence? The answer was linked to their journey times, for Voyager 1 was following a shorter, faster trajectory to reach Jupiter and Saturn, whereas Voyager 2’s route was a longer and more circuitous path, designed to potentially take in Uranus and Neptune, if the conditions were right. As such, the faster-moving Voyager 1 would overtake its mate in December 1977 and reach both Jupiter and Saturn earlier. And in the grand scheme, being first to reach its destination was the big deal.
http://www.americaspace.com/2017/08/20/four-decades-four-planets-voyager-2-celebrates-40-years-of-deep-space-exploration/
-
Trajektorie lotu sond Voyager 1 i 2
BY KRZYSZTOF KANAWKA ON 2 WRZEŚNIA 2017
(...) Z okazji czterdziestej rocznicy początku misji Voyagerów NASA opublikowała wizualizacje trajektorii obu sond. Poniżej prezentujemy trajektorię lotu Voyagera 1, która w 2012 roku wpłynęła w przestrzeń międzygwiezdną (http://kosmonauta.net/2017/08/piec-lat-podrozy-miedzygwiezdnej-voyagera-1/).
http://www.youtube.com/watch?v=qYNIsgDrIRE
Trajektoria lotu Voyagera 2 od przelotu obok Saturna jest wyraźnie inna od lotu Voyagera 1. Prędkość lotu Voyagera 2 jest także niższa od Voyagera 1 – do dziś sonda nie przekroczyła heliopauzy, jednak może to nastąpić w ciągu kilku najbliższych lat. Poniższa animacja prezentuje trajektorię lotu Voyagera 2.
http://www.youtube.com/watch?v=l8TA7BU2Bvo
http://kosmonauta.net/2017/09/trajektorie-lotu-sond-voyager-1-i-2/
-
No ciekawe czy V2 przekroczy heliopauzę będąc jeszcze w sprawności i przesyłając dane.
-
25 sierpnia 2012 Voyager 1 przekroczył heliopauzę w odległości 121 AU od Słońca.
Wg prostego przelicznika Voyager 2 osiągnie 121 AU za ok. 22 miesiące,
ale dane z Voyagera 2 wskazują , że heliosfera nie jest idealnie symetryczna co powinno mieć przełożenie na osiągnięcie heliopauzy.
Jak Voyagera 2 nie dotknie poważna awaria to powinniśmy być optymistami :)
https://www.nasa.gov/mission_pages/voyager/voyager-20071210.html
-
Voyager to najważniejsza misja XX wieku. Może być też ostatnim dowodem na istnienie ludzkości
Dave Mosher , BusinessInsider.com
31 sierpnia 2017
(...) Niedawno premierę miał też film dokumentalny "The Farthest", który opowiada historię misji Voyager. Zbiera niemal wyłącznie pozytywne opinie od krytyków i widzów.
– Za 50 lat Voyager zostanie uznany za najważniejszy projekt naukowy XX wieku – mówi w filmie Brad Smith, naukowiec zajmujący się technologią obrazowania Voyagerów. (...)
– To była dramatyczna sytuacja – mówił w filmie Fred Locatell, inżynier pracujący nad Voyagerem. – To mógł być koniec naszej misji – dodawał.
W rakiecie wynoszącej Voyagera 1 doszło do wycieku paliwa podczas startu. Rakieta musiała spalić więcej paliwa, by dokonać korekty lotu. Ledwo się udało. Na koniec w baku rakiety zostało paliwa na dodatkowe 3,5 sekundy lotu.
Gdyby wyciekło chociaż odrobinę więcej paliwa Voyager 1 nie wzniósłby się.
– Zamiast dostać się do Jowisza, sonda trafiłaby prawie do Jowisza, a potem zawróciłaby w stronę Słońca. To nie byłoby dobre – mówił w filmie John Casani, manager projektu. (...)
http://businessinsider.com.pl/technologie/nauka/sondy-voyager-najwazniejszym-eksperymentem-technologicznym-nasa/tb5h48h
https://www.youtube.com/watch?v=x3hA1cs39q0
https://www.youtube.com/watch?v=bq3tNQLX3RE
http://www.collectspace.com//news/news-082317a-voyager-the-farthest-40-years.html
https://www.theguardian.com/film/2017/sep/01/the-farthest-review-nasa-documentary-voyager-i-ii
https://www.jpl.nasa.gov/edu/news/2017/8/29/the-farthest-operating-spacecraft-voyagers-1-and-2-still-exploring-40-years-later/
-
A kiedy dokładnie V2 "wyprzedzi" Pioneera 10?
-
Wg moich szybkich i uproszczonych obliczeń Voyager 2 "dogania" Pioneera 10 rocznie o ok. 0,715 AU, więc żeby zrównać ich odległości od Słońca (różnica 3,977 AU) to potrzeba na to ok. 5,56 lat.
-
40 lat temu 5 września 1977 wystartował Voyager 1 z wyrzutni Cape Canaveral LC-41.
Niewiele brakowało (post nieco wcześniejszy) , aby misja się nie udała.
(Tak na marginesie: dokładnie 40 lat później inny start został wstrzymany tuż po zapłonie głównego silnika: http://www.forum.kosmonauta.net/index.php?topic=2897.msg108752#msg108752 )
Dzisiaj Voyager 1 jest najdalszym obiektem wysłanym przez człowieka w kosmos.
Obecnie sonda znajduje się 139,641 AU od Słońca
Odległość od Ziemi : 139,615 AU
Sygnał z sondy na Ziemię biegnie 19,35 h
Prędkość względem Słońca : 16,988 km/s (3,584 AU/rok) (największa prędkość osiągnięta przez sondę).
As of Friday (Sept. 1), Voyager 1 was a whopping 12.97 billion miles (20.87 billion kilometers) from Earth — more than 139 times the distance from our planet to the sun. Voyager 2 was about 10.67 billion miles (17.17 billion km) from its home planet.
https://www.space.com/38041-voyager-1-farthest-spacecraft-40-years-in-space.html
NASA's Voyager 1 spacecraft launched atop its Titan/Centaur-6 launch vehicle from the Kennedy Space Center Launch Complex in Florida on September 5, 1977, at 8:56 a.m. local time.
The twin Voyager 1 and 2 spacecraft are still operating and traveling where no spacecraft – or anything touched by humanity – has gone before. As we celebrate the 40th anniversary of the Voyager 1 launch, we reflect on the vision that inspired the mission, its greatest achievements, and its enduring legacy.
https://www.nasa.gov/image-feature/voyager-1-launches-aboard-titan-iiicentaur
EDIT 05.08.2023
05.09.1977 o 12:56:00 z wyrzutni LC-41 na Cape Canaveral wystrzelona została RN Titan IIIE, która wyniosła
sondę międzyplanetarną Voyager 1.
1977 September 5 - . 12:56 GMT - . Launch Site: Cape Canaveral. Launch Complex: Cape Canaveral LC41. LV Family: Titan. Launch Vehicle: Titan IIIE.
Voyager 1 - . Payload: Voyager 1 [Star-37E]. Mass: 800 kg (1,760 lb). Nation: USA. Agency: JPL. Class: Outer planets. Type: Outer planets probe. Spacecraft: Voyager. USAF Sat Cat: 10321 . COSPAR: 1977-084A. A Titan HIE launched NASA's Voyager I spacecraft from Cape Canaveral, Florida. Jupiter flyby 3/5/79, Saturn flyby 11/12/80. Solar system escape trajectory. Spacecraft engaged in research and exploration of the upper atmosphere or outer space (US Cat B)..
http://www.astronautix.com/s/september05.html
Sixteen days after the launch of Voyager 2 its twin, Voyager 1, launched on a Titan IIIE from LC 41 Cape Canaveral OTD in 1977. Today 46 years later Voyager 1 is over 161 AU (24 billion km; 15 billion mi) from Earth and increasing, as the most distant human-made object in space.
https://twitter.com/aisoffice/status/1698954797351587924
https://voyager.jpl.nasa.gov/
https://solarsystem.nasa.gov/missions/voyager-1/in-depth/
https://en.wikipedia.org/wiki/Voyager_1
https://pl.wikipedia.org/wiki/Voyager_1
2023 wrz 05 06:30 Kosmonauta.net
1977 - start sondy Voyager 1
5 września 1977, jako druga, wystartowała sonda Voyager 1.
https://kosmonauta.net/2022/08/45-lat-misji-sond-voyager/
Tak, sonda Voyager 2 wystartowała jako pierwsza, ale poruszała się po nieco wolniejszej trajektorii. Obie sondy Voyager funkcjonują do dziś.
https://www.youtube.com/watch?v=qYNIsgDrIREhttps://twitter.com/NSFVoyager2/status/1699014563448979630
https://twitter.com/NASAhistory/status/1699090014531961005
Voyager 1 launched #OTD in 1977 to explore the outer planets of our solar system and beyond.
Before its imaging camera was turned off in 1990, it took this iconic photo known as the "Pale Blue Dot," showing Earth as a miniscule speck in the inky darkness. https://go.nasa.gov/3R4YJbZ
(https://pbs.twimg.com/media/F5SMEesXYAAHvTj?format=jpg&name=large)
On #TDIH in 1977, Voyager 1 launched on what is still an ongoing mission to explore outer planets Jupiter and Saturn, and now interstellar space: https://s.si.edu/3RaRQWP
https://twitter.com/airandspace/status/1699136989222629417
-
NASA w szczególny sposób uczciła 40-lecie misji Voyagerów
https://www.youtube.com/watch?v=5zes8Wd3Noc
'Star Trek' actor Shatner sends message to Voyager
by Staff Writers Miami (AFP) Sept 5, 2017
(...)Star Trek actor William Shatner, who played Captain Kirk, read the message from mission control in Houston, before it was beamed out to Voyager 1, according to a broadcast on NASA television.
"We offer friendship across the stars. You are not alone," said the message, written by Oliver Jenkins, whose Twitter handle is @Asperger_Nerd. (...)
http://www.spacedaily.com/reports/Star_Trek_actor_Shatner_sends_message_to_Voyager_999.html
-
Przypomniało mi się że gdzieś mam arta o Voyagerach z początku lat 90 tych. Jakby się udało kiedyś zeskanować to wrzucę na ten wątek ;)
-
Konferencja w JPL z okazji 40 rocznicy startu Voyagerów, odbyła się 24 sierpnia jednak upubliczniono ją na YouTubowym kanale JPL dopiero wczoraj.
http://www.youtube.com/watch?v=US_byEAbXP0
-
Po 37 latach silniczki Voyagera 1 zostaly odpalone 28.XI i wszystko przebieglo zgodnie z planem:
https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=7014 (https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=7014)
-
Torn Apart at Birth: 70 Years Since the Discovery of Miranda, Mysterious Moon Viewed by Voyager 2
By Ben Evans February 25th, 2018
Yet Kuiper was not looking for new moons that evening. Rather, he sought to gather data on the relative magnitudes of Uranus’ four known satellites, Titania, Oberon, Ariel and Umbriel, the most recent of which had been discovered almost a century earlier. His four-minute exposure of the giant planet on 16 February 1948 was tantalizing, but it would several weeks before it could be confirmed through subsequent observations. On the night of 1 March, the control plates showed it to be a satellite and, later that same month, eight more images revealed its orbital parameters, suggesting that it occupied a roughly circular path around Uranus, in-plane with the other moons, and requiring about 33 hours and 56 minutes to complete a single revolution.
http://www.americaspace.com/2018/02/25/torn-apart-at-birth-70-years-since-the-discovery-of-miranda-mysterious-moon-viewed-by-voyager-2/
-
24. 01 1986 r. sonda kosmiczna Voyager 2 przeleciała w odległości 81 500 km od Urana....
-
5 marca 1979 roku o 12:05:26 UTC Voyager 1 zbliżył się do Jowisza na najmniejszą odległość, wynoszącą 348 890 km od centrum planety, około 280 000 km od szczytów chmur. 5 marca sonda przeleciała także kolejno obok Amaltei (minimalna odległość 420 200 km), Io (20 570 km) i Europy (733 760 km). 6 marca Voyager 1 zbliżył się do Ganimedesa na odległość 114 710 km i do księżyca Kallisto na odległość 126 400 km.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Voyager_1
https://pds-rings.seti.org/voyager/mission/index.html
Jupiter Approach
Voyager 1's closest approach to Jupiter occurred March 5, 1979. Voyager 2's closest approach was July 9, 1979.
Photography of Jupiter began in January 1979, when images of the brightly banded planet already exceeded the best taken from Earth. Voyager 1 completed its Jupiter encounter in early April, after taking almost 19,000 pictures and many other scientific measurements. Voyager 2 picked up the baton in late April and its encounter continued into August. They took more than 33,000 pictures of Jupiter and its five major satellites. (...)
https://voyager.jpl.nasa.gov/mission/science/jupiter/
Early Voyager 1 Images of Jupiter
SEPTEMBER 26, 1996
These Jupiter photographs are part of a set taken by Voyager 1 on December 10 and 11, 1978 from a distance of 83 million km (52 million miles) or more than half the distance from the Earth to the sun. At this range, Voyager 1 is able to record more detail on the giant planet than the very best ground-based telescopes. The highest resolution ever obtained on the Jovian disk was recorded by Pioneer 11 four years ago. Voyager, however, has longer focal-length optics than Pioneer, and while nearly three months from encounter (~ March 1979) was able to achieve higher resolution than that obtained by Pioneer only 24 hours from its encounter on 3 December 1974. (...)
https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA00454
Voyager 1 Image of Jupiter
July 13, 2015
(https://www.nasa.gov/sites/default/files/thumbnails/image/jupiter-from-voyager1.png)
First close-up view of Jupiter from Voyager 1.
Voyager 1's closest approach to Jupiter occurred March 5, 1979.
https://www.nasa.gov/image-feature/voyager-1-image-of-jupiter
EDIT 05.03.23
Take a look at this timelapse showing Voyager 1’s view of Jupiter.
#OTD in 1979, Voyager 1 made its closest approach to Jupiter, flying within 172,000 miles of its cloud tops. This timelapse is from earlier that year.
https://twitter.com/airandspace/status/1632478588569280514
Voyager 1 Jupiter Flyby 1979 - Cinematic Animation, Satellites, Io, Europa, Ganymede, Callisto
https://www.youtube.com/watch?v=zh8HdQZwfRc
EDIT 09.03.23
5 marca 1979 roku sonda Voyager 1 przeleciała obok księżyca Jowisza Io i znalazła się w odległości 20 570 km. Trzy dni później, 8 marca 1979 r., sonda wykonała więcej zdjęć księżyców Jowisza, aby wspomóc nawigację optyczną.
W centrum kontrolnym siedziała również Linda Morabito, która była odpowiedzialna za obliczanie efemeryd Voyagera 1. Zauważyła mglistą chmurę na jednym ze zdjęć Io. Na początku myślała, że to inny księżyc niż Io, ale według obliczeń nie było żadnego. Więc połączyła to bezpośrednio z księżycem Io
W ten sposób przyniosło to pierwszy dowód obecnej aktywności wulkanicznej na ciele kosmicznym innym niż nasza Ziemia. Jej odkrycie zostało ogłoszone opinii publicznej 12 marca 1979 roku. W czerwcu opublikowała w czasopiśmie Science artykuł „Discovery of Current Active Extraterrestrial Volcanism”.
https://twitter.com/Kosmo_Michal/status/1633390078239047680
-
40 Years Ago: Voyager 1 Explores Jupiter
March 5, 2019
Today, Voyager 1 is the most distant spacecraft from Earth, more than 13 billion miles away. Forty years ago, fairly close to the beginning of its incredible journey through and out of our solar system, it was making its closest approach to Jupiter. Although it was not the first to explore the giant planet, Pioneer 10 (https://www.nasa.gov/feature/45-years-ago-pioneer-10-first-to-explore-jupiter) and 11 (https://www.nasa.gov/feature/45-years-ago-pioneer-11-launched-to-study-jupiter-and-saturn) completed earlier flybys in 1973 and 1974, respectively, Voyager carried sophisticated instruments to conduct more in-depth investigations. Managed by the Jet Propulsion Laboratory in Pasadena, California, the Voyagers were a pair of spacecraft launched in 1977 to explore the outer planets. Initially targeted only to visit Jupiter and Saturn, Voyager 2 went on to investigate Uranus and Neptune as well, taking advantage of a rare planetary alignment that occurs once every 175 years to use the gravity of one planet to redirect it to the next.
(https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/full_width/public/thumbnails/image/voyager_1_launch.png?itok=H5DzC2Kg)(https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/side_image/public/thumbnails/image/voyager_spacecraft.jpg?itok=OnwfrgQz)
Left: Launch of Voyager 1. Right:Model of the Voyager spacecraft
(https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/side_image/public/thumbnails/image/earth_and_moon_from_voyager_1_1977.jpg?itok=yMSgicn_)
The first single-frame image of the Earth-Moon system, taken by Voyager 1.
The suite of 11 instruments included: an imaging science system consisting of narrow-angle and wide-angle cameras to photograph the planet and its satellites; a radio science system to determine the planet’s physical properties; an infrared interferometer spectrometer to investigate local and global energy balance and atmospheric composition; an ultraviolet spectrometer to measure atmospheric properties; a magnetometer to analyze the planet’s magnetic field and interaction with the solar wind; a plasma spectrometer to investigate microscopic properties of plasma ions; a low energy charged particle device to measure fluxes and distributions of ions; a cosmic ray detection system to determine the origin and behavior of cosmic radiation; a planetary radio astronomy investigation to study radio emissions from Jupiter; a photopolarimeter to measure the planet’s surface composition; and a plasma wave system to study the planet’s magnetosphere.
(https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/side_image/public/thumbnails/image/voyager_instruments.jpg?itok=IfELapDI)(https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/side_image/public/thumbnails/image/voyager_1_jupiter_encounter_trajectory.png?itok=XmAGrAsX)
Left: Schematic of the Voyager spacecraft, illustrating the science experiments. Right: Trajectory of Voyager 1 through the Jovian system.
Two weeks after its launch from Florida on Sep. 5, 1977, Voyager 1 turned its cameras back toward its home planet and took the first single-frame image of the Earth-Moon system, providing a taste of future discoveries at the outer planets. It successfully crossed the asteroid belt between Dec. 10, 1977, and Sep. 8, 1978. The spacecraft began its encounter phase with the Jovian system on Jan. 6, 1979, sending back its first images and taking the first science measurements. On Mar. 5, still inbound toward the planet, it flew at 262,000 miles of Jupiter’s small inner moon Amalthea, taking the first close-up photograph of that satellite revealing it to be oblong in shape and reddish in color. About five hours later, Voyager 1 made its closest approach to Jupiter, flying within 174,000 miles of the planet’s cloud tops. On the outbound leg of its encounter, it flew by and imaged the large satellites Io (closest approach of 12,800 miles), Europa (456,000 miles), Ganymede (71,300 miles), and Callisto (78,600 miles), all discovered by Italian astronomer Galileo in 1610 using his newly invented telescope. The Voyager images revealed each satellite to have a unique appearance, the most remarkable discovery being an active volcano on Io. Voyager 1 also discovered two previously unknown moons orbiting Jupiter, later named Thebe and Metis. Looking back at Jupiter as it was backlit by the Sun, Voyager 1 discovered that the planet is surrounded by a thin ring. Observations of Jupiter concluded on Apr. 13.
(https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/side_image/public/thumbnails/image/jupiter_with_io_and_europa_from_voyager_1.jpg?itok=9CoL15WJ)(https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/side_image/public/thumbnails/image/galilean_satellites_from_voyager_composite.jpg?itok=SYrA31xf)
Left: Voyager 1 image of Jupiter and its Great Red Spot, with Io (at left) and Europa transiting in front of the planet.
Right: Composite image of Jupiter’s four large Galilean satellites, shown to scale (clockwise from top left) Io, Europa,
Callisto, and Ganymede.
After its successful exploration of the Jovian system, Voyager 1 sailed on toward Saturn. During its encounter in November 1980, the spacecraft returned a wealth of information about the planet, its spectacular rings and its satellites especially Titan, known to have a dense atmosphere. Saturn’s gravity imparted enough acceleration on Voyager 1 that it achieved escape velocity from the solar system. More than 41 years after its launch, several of the spacecraft’s instruments are still returning useful data about conditions on the very edges of the solar system and even beyond. In August 2012, Voyager 1 crossed the heliopause, the boundary between the heliosphere, the bubble-like region of space created by the Sun, and the interstellar medium. It is expected that Voyager 1 will continue to return data from interstellar space until about 2025. And just in case it may one day be found by an alien intelligence, Voyager 1 and its twin carry gold plated records that contain information about its home planet, including recordings of terrestrial sounds, music and greetings in 55 languages. Instructions on how to play the record are also included.
(https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/side_image/public/thumbnails/image/jupiter_ring_from_voyager_1.jpg?itok=AbdeH70x)(https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/full_width/public/thumbnails/image/voyager_golden_record.jpg?itok=gfctXVYf)
Left: Voyager 1 took the image of Jupiter backlit by the Sun, and discovered that the planet has a thin ring system.
Right: The gold disc carried by each Voyager.
Source: https://www.nasa.gov/feature/40-years-ago-voyager-1-explores-jupiter/
https://www.nasa.gov/jupiter
-
Zaktualizowana opowieść o Voyagerach
https://www.youtube.com/watch?v=OgoL6g_dH3E
-
NASA History Office@NASAhistory 10 minut temu
Amazing #OTD pics from space: @NASAJPL engineer Linda Morabito sees something odd on Jupiter's moon Io. Taken for navigation purposes 3 days after @NASAVoyager 1's flyby of Jupiter, this pic revealed the first extra-terrestrial active volcanoes! March 8, 1979.
https://twitter.com/NASAhistory/status/1104079338331344897
(https://pbs.twimg.com/media/D1J6TpsWwAA6TyO.jpg)
-
Złapcie się mocno fotela i oglądajcie zdjęcia Voyagerów wykonane Jowiszowi 40 lat temu!!! 8)
http://www.planetary.org/multimedia/space-images/jupiter/vger-40-jupiter-blog__figure_j.html
-
Voyager I i II – zbliżenie do Saturna
BY KRZYSZTOF KANAWKA ON 8 MAJA 2019
Misje sond Voyager 1 i Voyager 2 rozpoczęły się na przełomie sierpnia i września 1977 roku. Sonda Voyager 2 została wysłana jako pierwsza (20 sierpnia 1977), lecz jej trajektoria była nieco “wolniejsza” od sondy Voyager 1 (start 5 września 1977). (...)
Poniższe nagranie prezentuje zestaw zdjęć wykonanych przez sondy Voyager I i II podczas przelotu obok Saturna. Łącznie jest to 29023 zdjęć.
https://www.youtube.com/watch?v=nJBedpsJUKU
Obserwacje Saturna, jego pierścieni i księżyców przez sondy Voyager 1 i Voyager 2 / Credits – NASA
(...)
https://kosmonauta.net/2019/05/voyager-i-i-ii-zblizenie-do-saturna/
-
30 lat temu: Voyager 2 i Neptun
BY KRZYSZTOF KANAWKA ON 24 SIERPNIA 2019
Mija właśnie 30 lat od pierwszego i jedynego przelotu sondy obok Neptuna. (...)
Sonda Voyager 2 rozpoczęła obserwacje Neptuna w maju 1988 roku. Przelot tego gazowego giganta nastąpił pod koniec sierpnia 1989 roku. Minimalny dystans pomiędzy Voyagerem 2 a Neptunem wyniósł mniej niż 5000 km oraz około 40 tysięcy km od Trytona – największego księżyca tej planety.
https://www.youtube.com/watch?v=zlI4H68oZmc
Podsumowanie przelotu Voyagera 2 obok Neptuna i jego księżyców / Credits – NASA STI Program
Podobnie jak w przypadku przelotu obok Urana, przelot Voyagera 2 obok Neptuna był prawdziwą wyprawą w nieznane. Sonda odkryła m.in. sześć nowych księżyców, wyjaśniła kwestię obecności i kształtu słabych pierścieni tej planety, a także zbadała bardzo aktywną atmosferę Neptuna. Bardzo ciekawym obiektem w atmosferze okazał się kompleks o nazwie “Wielka Ciemna Plama” (ang. Great Dark Spot), który – jak się to kilka lat później okazało – dość szybko znika.
https://www.youtube.com/watch?v=qia5Ai5jG-w
Wielka Ciemna Plama i inne podobne kompleksy w atmosferze Neptuna / Credits -NASA GSFC, Katrina Jackson
(...)
https://kosmonauta.net/2019/08/30-lat-temu-voyager-2-i-neptun/
https://voyager.jpl.nasa.gov/news/details.php?article_id=115
Artykuły astronautyczne (https://www.forum.kosmonauta.net/index.php?topic=3774.msg135521#msg135521)
---
While Neptune was discovered on this evening in 1846, I was the first spacecraft to observe the planet up close! It was the last planet I visited in the solar system before venturing into the great unknown, er, interstellar space. - V2
https://twitter.com/NASAVoyager/status/1705251860699816424
-
Dziś mija 31 lat od spotkania Voyagera 2 z Neptunem. A my wciąż czekamy na zatwierdzenie kolejnej misji do Neptuna. Nawet jak wystartuje Trident z programu Discovery
http://www.forum.kosmonauta.net/index.php?topic=3935.0
to dotrze on do celu w 49 lat po Voyagerze 2 :(
-
40 lat temu, 26 sierpnia 1981 roku nastąpiło najbliższe zbliżenie sondy Voyager 2 do Saturna.
https://twitter.com/NASAVoyager/status/1430669490123993091
40 Years On, Remembering Voyager's Legacy at Saturn
August 24, 2021 By Elizabeth Landau, Preston Dyches, and Amanda Barnett
https://solarsystem.nasa.gov/news/1985/40-years-on-remembering-voyagers-legacy-at-saturn/
40 Years Ago: Voyager 2 Explores Saturn
Aug 26, 2021
(https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/full_width/public/thumbnails/image/voyager_2_saturn_18_departure_aug_28_1981_2_1_m_miles.png?itok=CPy0cFsC)
Voyager 2’s parting view of Saturn, taken from 2.1 million miles.
Voyager 2 began its long-range observations of Saturn on June 5, 1981, when the spacecraft was still 41 million miles from the planet, and sent back progressively sharper images of the planet, its atmosphere, and its rings as Voyager 2 closed in on its target. It returned spectacular photographs of the rings and small shepherd moons such as Prometheus and Pandora that act to herd the rings’ particles. Three days before its closest approach to Saturn, Voyager 2 imaged the two-toned moon Iapetus from 565,000 miles away, and two days later it photographed the moon Hyperion from 310,000 miles. Eighteen hours before closest approach, it passed within 413,000 miles of Saturn’s largest satellite Titan and returned images of its orange cloud cover. After passing within 26,000 miles of Saturn’s cloud tops, Voyager 2 photographed the icy moon Enceladus from 54,000 miles, the small moon Janus from 140,000 miles, and Tethys from 58,000 miles. Three days after its closest approach, Voyager 2 turned its camera on a partially backlit Saturn, returning stunning photographs from 2.1 million miles away. On Sept. 4, it imaged the tiny moon Phoebe from 1.3 million miles, revealing little of its surface features. By the time observations of the Saturn system concluded on Sept. 28, the spacecraft had returned 16,000 images of the planet, its rings, and its satellites. (...)
https://www.nasa.gov/feature/40-years-ago-voyager-2-explores-saturn
http://www.astronautix.com/v/voyager.html
KHW 2016 https://www.forum.kosmonauta.net/index.php?topic=800.msg96123#msg96123
2 23.04.23) 2021 SIE 31 18:35 KOSMONAUTA.NET
Voyager 2 i Neptun
W tym roku mijają 32 lata od przelotu sondy Voyager 2 obok Neptuna.
https://kosmonauta.net/2019/08/30-lat-temu-voyager-2-i-neptun/
Sonda Voyager 2 rozpoczęła obserwacje Neptuna w maju 1988 roku. Przelot tego gazowego giganta nastąpił pod koniec sierpnia 1989 roku. Minimalny dystans pomiędzy Voyagerem 2 a Neptunem wyniósł mniej niż 5000 km oraz około 40 tysięcy km od Trytona – największego księżyca tej planety.
https://www.youtube.com/watch?v=nAXdEMdHOnQ
-
Dokładnie 45 lat temu 20 sierpnia 1977r wystrzelono sondę Voyager 2 i nadal przesyła dane na Ziemie.
https://twitter.com/NSFVoyager2/status/1561059281385963520
-
Ciekawa prezentacja o komputerach w Voyagerach.
https://youtu.be/H62hZJVqs2o
-
44 lata temu, 4 marca 1979 roku, Voyager 1, wykonał poniższe zdjęcie, będące pierwszym dowodem istnienia pierścienia wokół Jowisza.
Te zygzakowate linie widoczne na zdjęciu to zarejestrowane gwiazdy, będące efektem ruchu statku kosmicznego podczas 11-minutowej ekspozycji (wielokrotnej) bardzo cienkiego i słabego pierścienia.
https://twitter.com/airandspace/status/1632116224313180160https://www.jpl.nasa.gov/images/pia01484-first-evidence-of-jupiter-ring
-
44 lata temu, 05.03.1979, Voyager 1 wykonał serię zdjęć Ganimedesa (najbliższe zbliżenie 06.03.1979 o 02:15 UT na 114,710 km) największego księżyca w naszym Układzie Słonecznym podczas najbliższego zbliżania do Jowisza.
(2) https://www.forum.kosmonauta.net/index.php?topic=328.msg129541#msg129541
https://twitter.com/NASAhistory/status/1632403097858240512https://solarsystem.nasa.gov/moons/jupiter-moons/ganymede/overview/
https://x.com/spacemen1969/status/1764792186690752959
Have a look at this timelapse showing Voyager 1’s view of Jupiter.
45 years ago today, Voyager 1 made its closest approach to Jupiter, flying within 172,000 miles of its cloud tops. This timelapse is from earlier that year
https://twitter.com/airandspace/status/1765101192160641297
-
Nawet dzisiaj to zdjęcie robi wrażenie. Wiadomo - fotografie uzyskane przez Galileo w latach 90-tych były przynajmniej od 2 klasy lepsze, ale Voyager już wtedy przyprawił wszystkich miłośników o prawdziwy, pozytywny w tego słowa znaczeniu, ból głowy.
-
W nowym badaniu prowadzonym przez Johns Hopkins Applied Physics Laboratory (APL) w Laurel w stanie Maryland naukowcy ponownie przeanalizowali prawie 40-letnie dane dotyczące cząstek energetycznych i pola magnetycznego zebrane przez Voyagera 2.
Ich wyniki sugerują, że jeden lub dwa z 27 księżyców Urana — Ariel i/lub Miranda —emitują plazmę do środowiska kosmicznego poprzez nieznany i tajemniczy mechanizm.
Jednym z wyjaśnień jest to, że jeden lub oba księżyce mają oceany pod swoją lodową powierzchnią i aktywnie materia wydostaje się na powierzchnię prawdopodobnie przez gejzery.
Two of Uranus’ Moons May Harbor Active Oceans, Radiation Data Suggests
THU, 03/16/2023 - 17:08 JEREMY REHM
“What was interesting was that these particles were so extremely confined near Uranus’ magnetic equator,” Cohen said. Magnetic waves within the system would normally cause them to spread out in latitude, he explained, but these particles were all cramped near the equator between the moons Ariel and Miranda.
Scientists originally attributed these features to Voyager 2’s possibly having flown through a chance stream of plasma being “injected” from the distant tail of the planet’s magnetosphere. But that explanation doesn’t hold, Cohen said. “An injection would normally have a much broader spread of particles than what was observed.”
It became a bit of a whodunit. Using simple physical models and leveraging nearly 40 years of knowledge since, the team tried to recreate the Voyager 2 observations. They determined the true explanation had to include both a strong, consistent source of particles and a specific mechanism to energize them. After considering several possibilities, they concluded that the particles most likely came from a nearby moon.
https://www.jhuapl.edu/news/news-releases/230316-radiation-around-uranus-suggests-it-has-ocean-moons?linkId=205858190
2 26.04.26)
https://twitter.com/NASAJPL/status/1651295260360966144
-
NASA przywróciła łączność ze sondą Voyager 2.
https://blogs.nasa.gov/sunspot/2023/07/28/mission-update-voyager-2-communications-pause/
-
Zespół Voyagera bada problem z systemem danych lotu Voyager1. Sonda odbiera i wykonuje polecenia wysyłane z Ziemi, ale nie zwraca użytecznych danych.
https://twitter.com/NASAJPL/status/1734617628545564771
-
To już trzy miesiące. Sonda Voyager 1 wciąż milczy.
(https://www.pulskosmosu.pl/wp-content/uploads/2024/02/voyager-1.jpeg)
Kiedyś musiało do tego dojść. Sonda Voyager 1 zaliczyła niepokojącą usterkę. Najodleglejsza od Ziemi sonda kosmiczna w historii zamilkła już ponad trzy miesiące temu i od tego czasu nie odezwała się do swoich kontrolerów na powierzchni Ziemi. Szanse na to, że sytuacja ulegnie zmianie, są niewielkie.
Voyager 1 to jedna z najbardziej imponujących misji kosmicznych w historii. Wystrzelona w przestrzeń kosmiczną w 1977 roku sonda dawno już wyleciała z Układu Słonecznego (oczywiście zależy to od tego jak określamy zakres US) i rozpoczęła swoją podróż przez przestrzeń międzygwiezdną, którą zapewne w milczeniu będzie kontynuować jeszcze długo po tym, jak gatunku ludzkiego na Ziemi już nie będzie. Mamy akurat to szczęście, aby żyć w momencie, w którym owa sonda przechodzi z etapu komunikacji z Ziemią do etapu milczącego lotu przez przestrzeń kosmiczną. Niespodziewana usterka sprawiła, że sonda nie jest w stanie wysyłać danych w kierunku Ziemi. Cały zespół inżynierów intensywnie aktualnie pracuje nad usunięciem usterki i przywróceniem komunikacji, jednak archaiczne i ograniczone oprogramowanie sondy oraz odległość dzieląca sondę od Ziemi skutecznie na razie to ograniczają. Istnieje zatem poważne ryzyko tego, że sonda już nigdy się do nas nie odezwie.
W informacji przekazanej przez NASA prasie wynika, że sonda nie przesłała na Ziemię żadnej informacji już od 14 listopada 2023 roku. Co ciekawe, sonda wydaje się wciąż odbierać informacje z Ziemi i wykonywać polecenia w odległości 24 miliardów kilometrów od naszej planety, jednak nie jest w stanie wysyłać do nas żadnych informacji zwrotnych. Bez ogródek badacze przyznają, że potrzeba cudu, aby sonda jeszcze się do nas odezwała.
Warto jednak pamiętać, o czym tak naprawdę mówimy. Voyager 1 został wyniesiony w przestrzeń kosmiczną 5 września 1977 roku i od tego czasu bezustannie oddala się od Ziemi z prędkością 17 km/s. Dwanaście lat temu poinformowano, że sonda przekroczyła granicę Układu Słonecznego i jako pierwsza w historii znalazła się w przestrzeni międzygwiezdnej. Do dzisiaj sonda jest najodleglejszym obiektem stworzonym przez człowieka.
Od długiego czasu sonda przesyłała na Ziemię dane za pomocą jednego z trzech komputerów pokładowych. Ewidentnie jednak w jednostce telemetrii doszło do usterki, która sprawia, że zamiast przesyłać na Ziemię dane w kodzie binarnym, Voyager 1 nadaje jedynie ciągi powtarzających się zer, przez co naukowcy nie są w stanie pani odtworzyć przesyłanych danych, ani prawidłowo zdiagnozować usterki.
Warto tutaj uświadomić sobie, z czym mierzą się teraz inżynierowie. Po wysłaniu każdej komendy trzeba poczekać 45 godzin na odpowiedź z pokładu sondy. Co więcej, sprzęt i oprogramowanie sondy budowano na początku lat siedemdziesiątych, a więc do obsługi, a tym bardziej do naprawy, takiego sprzętu potrzeba już specjalistów od systemów dzisiaj niewykorzystywanych. Konstruktorzy sondy też już nie pomogą, bowiem już ich między nas nie ma. Zespół musi zatem odwoływać się do dokumentacji technicznej, która wciąż istnieje w wersji papierowej. Można zatem powiedzieć, że próba usunięcia awarii sondy kosmicznej to tak naprawdę wyzwanie z zakresu archeologii technologicznej.
W razie gdyby sonda miała się jednak już do nas nie odezwać, badacze wciąż utrzymują kontakt z bliźniaczą sondą Voyager 2, która wyleciała z Układu Słonecznego w 2018 roku. Wkrótce, to jest w latach czterdziestych XXI wieku, do granicy naszego układu planetarnego doleci także sonda New Horizons, która 14 lipca 2015 roku przeleciała w pobliżu Plutona i Charona. Ta sonda także jest w doskonałej kondycji i jeszcze długo będzie zapewniała nam wgląd w to, co się dzieje na granicy Układu Słonecznego i przestrzeni międzygwiezdnej.
https://www.pulskosmosu.pl/2024/02/voyager-1-milczy/ (https://www.pulskosmosu.pl/2024/02/voyager-1-milczy/)
-
Voyager 1 milczy czy przysyła niezrozumiałe komunikaty?
-
Voyager 1 milczy czy przysyła niezrozumiałe komunikaty?
To drugie.
-
Voyagery miały badać już nie tylko wielkie gazowe planety naszego Układu Słonecznego, ale sięgnąć swoimi instrumentami w przestrzeń międzygwiezdną. Obie istniejące sondy, wciąż działając zdołały opuścić nasz Układ Słoneczny. Dziś, mimo już 46-lat na karku część wciąż to robią i dostarczają nam bezcennych danych... O ich fascynującej pracy, złotych dyskach i płytach winylowych dla pozaziemskich cywilizacji posłuchać możemy w filmie Tomasza Rożka (z udziałem Artura Chmielewskiego):
https://www.youtube.com/watch?v=h4c4ximt154
-
Czyżby pojawiło się światełko w tunelu?
"In the past couple of weeks, Voyager 1 has shown promising signs of improvement. The probe is finally transmitting patterns of 1’s and 0’s that look familiar to the engineers.
“They’re not exactly what we would expect,” Dodd said. “But they do look like something that can show us that the FDS is at least partially working.”
-
Najwyraźniej jest szansa na powrót do normalnej pracy (https://blogs.nasa.gov/voyager/2024/04/04/engineers-pinpoint-cause-of-voyager-1-issue-are-working-on-solution/).
-
Przyczyna awarii znaleziona i już (prawie) usunięta! :)
Źródło (https://www.jpl.nasa.gov/news/nasas-voyager-1-resumes-sending-engineering-updates-to-earth?utm_source=iContact&utm_medium=email&utm_campaign=nasajpl&utm_content=voyager20240422).
-
Jakże miła wiadomość! Wszedłem tu, aby o tym napisać, ale dobre wieści szybko się rozchodzą, jak widzę. :)
https://twitter.com/NASAJPL/status/1782454277895749857