Założyłem wątki już dla kilku prywatnych firm działających w prywatnej astronautyce załogowej, i obiecuję, że ta moja radosna twórczość już się kończy. Ale nie powinno tu zabraknąć firmy Blue Origin.
Blue Origin jest jednym z najbardziej tajemniczych uczestników „nowego wyścigu kosmicznego”, czyli wyścigu o miejsce na tworzącym się rynku turystyki kosmicznej. Z założenia nie udziela żadnych informacji ani wywiadów. Blue Origin zarazem pracuje nad jednym z najciekawszych rozwiązań: pojazdem pionowego startu i lądowania. Propozycja Blue Origin ma jednak dłuższą historię niż sama firma. Rozpocznijmy więc od tej historii.
DC-XW latach 90. znana firma lotnicza McDonnell Douglas (głównie z samolotów pasażerskich MD), zanim połączyła się z Boeingiem, pracowała nad projektem DC-X (Delta Clipper lub Delta Clipper Experimental). Był to bezzałogowy prototyp statku pionowego startu i lądowania (tzw. VTVL - Vertical Takeoff, Vertical Landing), jakie w przyszłości miały osiągać orbitę za pomocą tylko jednego stopnia rakietowego. DC-X nie był zaprojektowany do lotów orbitalnych, miał jedynie zilustrować techniczne możliwości takiej koncepcji.
Budowę DC-X rozpoczęto w 1991 roku. Kadłub zaprojektowała i zbudowała znana nam firma Scaled Composites. Całe wyposażone było natomiast budowane w McDonnell Douglas.
Pierwszy start DC-X odbył się 18 sierpnia 1993 roku. Lot trwał 59 s. Następne dwa loty odbyły się we wrześniu tego samego roku (w niektórych testach naziemnych brał udział były kosmonauta Charles Conrad). Loty testowe trwały do 1995 roku. Podczas ostatniego lotu w dniu 7 lipca 1995 roku na skutek zbyt twardego lądowania kadłub uległ zniszczeniu. Z powodu braku funduszy program zawieszono.
DC-X podczas pierwszego startu (po lewej) i lądowania (po prawej)Wówczas przejęła go NASA. W projekcie dokonano dość istotnych zmian, po czym statek wrócił do lotów w 1996 roku jako DC-XA (Clipper Advanced). Rekordowe osiągnięcie zanotowano 8 czerwca 1996 roku, gdy statek podczas lotu trwającego 142 s osiągnął wysokość 3,14 km. Jednak o miesiąc późniejszy lot okazał się ostatnim na skutek uszkodzenia i wybuchu zbiornika paliwa. NASA nie zdecydowała się już na kontynuację programu, gdyż przeważyła wówczas koncepcja statku X-33, w której również za pomocą jednego stopnia miano osiągnąć orbitę, ale lądowanie już odbywałoby się jak samolotem (tzw. VTHL - Vertical Takeoff, Horizontal Landing).
DC-XAParametry DC-X:
- wysokość 12 m
- średnica 4,1 m
- sucha masa 9,1 t
- napęd: ciekły tlen i ciekły wodór
- silniki: 4 x RL-10A-5
- ciąg 6.100 kgf
Firma Blue OriginFirma Blue Origin została założona w 2000 r. przez Jeffa Bezosa (zob.
Wikipedię), założyciela, prezydenta i dyrektora naczelnego portalu Amazon.com (skąd znamy ten scenariusz?). Siedziba firmy mieści się w Kent na przedmieściach Seattle, WA. Celem działalności firmy jest zbudowanie suborbitalnego statku kosmicznego New Shepard. Choć firma powstała w 2000 roku, Bezos ogłosił jej istnienie w 2003 r., a dopiero w 2005 r. przyznał, że jej celem jest zbudowanie suborbitalnego pojazdu.
Rzecz w tym, że firma Blue Origin zatrudniła kilku inżynierów pracujących wcześniej nad projektem DC-X. Stąd budowany przez nią statek, który nazwano New Shepard, jest oparty właśnie na projekcie DC-X. Blue Origin nie jest jedyną firmą wiążącą swą przyszłość z tą koncepcją, gdyż podobną wdrażają znane nam Armadillo Aerospace i Masten Space Systems. Ale wydaje się, że firma Bezosa najbardziej jest bliska projektu DC-X.
Firma na zewnątrz......i w środkuHala produkcyjnaPojazd New ShepardNajbardziej aktualne informacje można znaleźć w dokumencie opracowanym dla NASA (
link). New Shepard będzie zabierał kilkuosobową (nie sprecyzowano liczebności, ale trzech lub więcej) załogę na wysokość od około 100 do 120 km, oferując nie tylko loty turystyczne, ale również badawcze. Statek składa się z hermetycznej kabiny załogowej (Crew Capsule - CC) i modułu silnikowego (Propulsion Module - PM).
Starty będą odbywały się z własnego miejsca w Zachodnim Teksasie. Start będzie odbywał się pionowo, po czym statek będzie przyspieszał przez dwie i pół minuty przed wyłączeniem silników i przekroczeniem granicy kosmosu. Statek będzie wyposażony w dodatkowe silniki rakietowe umożliwiające kabinie załogi oderwać się od modułu silnikowego w razie jakichkolwiek anomalii podczas startu i bezpieczny powrót na ziemię. Już w kosmosie obie części statku zostaną rozdzielone i osobno wrócą na ziemię, przy czym obie części będą mogły być używane wielokrotnie. Kabina załogowa miękko wyląduje na spadochronach na miejscu startu. Astronauci doświadczą przyspieszeń nie większych niż 6 g w kierunku foteli oraz niż 1,5 g z boku. Warunki mikrograwitacji (poniżej 0,001 g) będą trwały przez co najmniej trzy minuty. Nie przewiduje się więcej startów niż 52 na rok (czyli co tydzień).
Trajektoria kabiny załogowej statku New ShepardW 2006 roku (dokładnie: 13 listopada) przeprowadzono start i lądowanie statku Goddard stanowiącego prototyp New Sheparda. Nie są dostępne informacje o szczegółach dotyczących samego statku jak i przebiegu eksperymentu poza tym, że wzniósł się na wysokość 87 m. Są natomiast dostępne zdjęcia i filmy, które można obejrzeć na stronie firmy pod adresem:
http://www.blueorigin.com/letter.htm (razem z ofertami zatrudnienia dla specjalistów z różnych dziedzin). Poniżej przykłady:
Goddard wywożony z hangaruJeff Bezos świętuje sukcesCo dalej?Testy prototypu zaczęły się już w 2006 roku. Nie wiadomo, co dzieje się od tego czasu. Firma przewiduje, że pierwszy start bez załogi odbędzie się w 2011 roku, a lot załogowy będzie mógł odbyć się już w roku 2012, a wkrótce potem wprowadzenie statku do komercji. Daty te pochodzą z dokumentu datowanego na luty 2010 r. (
link).
Strona Blue Origin:
http://www.blueorigin.com/.