Polscy naukowcy i inżynierowie wezmą udział przy pracach przy powstawaniu największego teleskopu świata należącego do ESO
ESO planuje instrumenty dla największego teleskopu świata
26.03.2016
Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) podpisało umowy dotyczące zaprojektowania dwóch spektrografów dla olbrzymiego teleskopu E-ELT, który na początku przyszłej dekady stanie się największym teleskopem świata.
W projektowaniu wezmą udział polscy naukowcy i inżynierowie, koordynowani przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (E-ELT) będzie największym teleskopem optycznym na świecie. Jego zwierciadło główne ma mieć 39 metrów średnicy, a dla porównania: największe obecnie pracujące teleskopy optyczne mają średnice po około 10 metrów. Aktualnie trwają początkowe etapy budowy teleskopu E-ELT oraz planowane są instrumenty, w które zostanie wyposażony.
Naukowcy i inżynierowie z całego świata rozpoczęli opracowywanie specyfikacji dwóch nowych spektrografów, które staną się częściami zestawu narzędzi dla teleskopu E-ELT. Będą to spektrograf wieloobiektowy Multi-Object Spectrograph (MOS) oraz spektrograf wysokiej rozdzielczości High Resolution Spectrograph (HIRES).
Kontrakt na rozpoczęcie prac projektowych dla MOS został podpisany 18 marca 2016 r. przez ESO oraz CNRS-INSU, wiodące instytucje w konsorcjum MOSAIC, zrzeszającego instytucje z 11 krajów. Z kolei 22 marca 2016 r. zawarto umowę pomiędzy ESO a włoskim instytutem INAF, reprezentującym konsorcjum instytucji z 12 krajów, w tym polski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Spektrograf MOS ma połączyć dużą rozdzielczość widmową i przestrzenną. Będzie służyć do wykonywania przeglądów w dużych polach w zakresie widzialnym i w podczerwieni. Z kolei HIRES, jako spektrograf wysokiej rozdzielczości, będzie używany przez astronomów do dokładnych badań pojedynczych obiektów na niebie. Przykładowo będzie nim można badać atmosfery planet pozasłonecznych.
W Polsce projekt budowy spektrografu HIRES jest koordynowany przez Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK.
„Mówimy w tej chwili o rozpoczęciu tzw. Fazy A budowy tego urządzenia, która polega na przygotowaniu dokumentacji technicznej oraz uściśleniu celów naukowych dla przyrządu. One są z grubsza znane, chodzi o to, aby je doprecyzować. Konstrukcja spektrografu też jest z grubsza zdefiniowana przez ESO, podstawowe parametry spektrografu są jakby zadane przez ESO, natomiast w trakcie Fazy A ma to być doprecyzowane i przygotowany wstępny projekt do realizacji później” - tłumaczy prof. dr hab. Andrzej Niedzielski z Centrum Astronomii UMK.
„Na tym etapie, na którym obecnie jest projekt, chcemy brać udział w pracach planistycznych. Kilka osób z Polski weźmie udział w Science Working Group, czyli w grupie naukowców, którzy mają zdefiniować precyzyjnie cele naukowe, sięgające od fizyki gwiazd, przez atmosfery planet pozasłonecznych, aż po badania kosmologiczne. Natomiast w naszym Wydziale Fizyki w Toruniu są osoby, które zajmują się budową urządzeń bardzo podobnych do grzebienia interferometrycznego, który jest obecnie typowo wykorzystywany w spektrografach wysokiej klasy jako przyrząd kalibracyjny w długościach fali. Mamy nadzieję, że fizycy z Torunia będą zaangażowani w budowę tego typu kalibracyjnych jednostek dla spektrografu” - dodaje naukowiec.
Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) zrzesza kilkanaście krajów europejskich. Swoje wielkie obserwatoria posiada na pustyni Atakama w Chile. Polska stała się krajem członkowskim ESO w roku 2015. (PAP)
http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,408981,eso-planuje-instrumenty-dla-najwiekszego-teleskopu-swiata.html
Wątek: Polska przystępuje do ESO (Przeczytany 2188 razy)