25 lat temu 14 marca 1995 w ramach programu Shuttle-Mir do misji Mir OE-18 wystartował Sojuz TM-21 .
https://www.forum.kosmonauta.net/index.php?topic=800.msg142599#msg14259925 lat od misji EO-18BY KRZYSZTOF KANAWKA ON 27 KWIETNIA 2020
Załoga misji Sojuz TM-21 / Credits – NASA, Roskosmos, SpaceFactsDwadzieścia pięć lat temu trwała długoterminowa misja EO-18 na rosyjskiej stacji Mir. W tej misji po raz pierwszy wziął udział Amerykanin.
Zakończenie Zimnej Wojny i rozpad Związku Radzieckiego zmienił sytuację geopolityczną na świecie. Państwa tzw. bloku wschodniego, po dekadach ograniczonych kontaktów i nieufności względem państw zachodnich, rozpoczęły niezależne działania w sferach ekonomicznych, wojskowych i naukowych. Także w sferze misji kosmicznych nastąpiło zbliżenie.
W czerwcu 1992 roku prezydenci USA i Rosji zgodzili się na wspólne wysiłki w sferze eksploracji kosmosu. W 1993 roku pomiędzy USA a Rosją ogłoszono współpracę, której pierwszą fazą miały być misje Amerykanów oraz amerykańskich promów kosmicznych do rosyjskiej stacji Mir (program Shuttle-Mir). W lutym 1994 roku na pokładzie promu kosmicznego po raz pierwszy znalazł się Rosjanin (Siergiej Krikalow) – była to misja STS-60 promu Discovery. Rok później, w lutym 1995 roku odbyła się misja STS-63 promu Discovery. Podczas tej misji doszło do zbliżenia wahadłowca do stacji Mir na minimalną odległość około 11 metrów. W tej misji wziął udział inny rosyjski kosmonauta – Władymir Titow.
Czternastego marca 1995 roku z Bajkonuru wystartowała misja Sojuz TM-21. Na pokładzie Sojuza – oprócz dwóch Rosjan (Władymir Dieżurow i Giennadij Striekałow) znalazł się Amerykanin (Norman Thagard). Był to pierwszy lot Amerykanina na pokładzie rosyjskiego statku załogowego. Celem misji tej trójki kosmonautów był długoterminowy pobyt na pokładzie stacji Mir (oznaczenie misji – EO-18).
Norman Thagard na pokładzie stacji Mir (nagranie z początku misji EO-18) / Credits – NASA
Wyprawa EO-18 trwała łącznie 115 dni, co było wówczas rekordem pobytu Amerykanina na orbicie. W trakcie EO-18 doszło do kilku ważnych wydarzeń – pierwszym z nich było dostarczenie w czerwcu 1995 nowego modułu Spektr, który przez kolejne dwa lata (aż do czasu uderzenia w niego pojazdu zaopatrzeniowego) służył za przestrzeń eksperymentalną oraz życiową dla amerykańskich uczestników misji. Następnie, 27 czerwca ku stacji Mir wystartował prom Atlantis (misja STS-71). Dwa dni później prom Atlantis po raz pierwszy przycumował do stacji Mir. Było to pierwsze rosyjsko-amerykańskie cumowanie od 20 lat (od czasów misji Apollo-Sojuz) oraz zapowiedź bliższej współpracy w kolejnych latach i dekadach.
Podsumowanie misji STS-71 / Credits – NASA
Na pokładzie promu Atlantis ku stacji Mir wyruszyli Rosjanie Anatolij Sołowjow oraz Nikołaj Budarin, którzy weszli w skład wyprawy długoterminowej EO-19. Załoga misji EO-18 powróciła na Ziemię na pokładzie promu Atlantis w tej misji, której koniec nastąpił 7 lipca 1995. Z kolei Sołowjow oraz Budarin powrócili na Ziemię 11 września 1995 roku na pokładzie Sojuza TM-21.
Prom Atlantis (STS-71) i stacja Mir / Credits – NASADzięki programowi Shuttle-Mir NASA uzyskała możliwość wykonywania długoterminowych misji na pokładzie stacji orbitalnej – wcześniej “jedynie” tego typu misje realizowała w ramach programu Skylab w latach 1973 – 1974. Po misji EO-18 zrealizowano jeszcze sześć misji długoterminowych do stacji Mir. Ostatnia misja promu kosmicznego do stacji Mir została zrealizowana w czerwcu 1998 roku (STS-91, prom Discovery). Wówczas już kończyły się przygotowania do budowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) – drugiej fazy współpracy pomiędzy USA a Rosją (oraz innymi partnerami międzynarodowymi). Pierwszy moduł ISS – Zarja – znalazł się na orbicie w listopadzie 1998 roku. W grudniu 1998 Amerykanie za pomocą promu Endeavour (misja STS-88) umieścili na orbicie moduł Unity, który po połączeniu z Zarją stał się zalążkiem ISS.
Od czasu zakończenia programu wahadłowców (lipiec 2011 – STS-135) Amerykanie na pokład ISS docierają jedynie za pomocą rosyjskich kapsuł Sojuz. Prawdopodobnie sytuacja zmieni się w tym roku wraz z wejściem nowej generacji pojazdów (Dragon 2 i CST-100 Starliner) do użytku.
Warto tu także dodać, że Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) w latach 90. XX wieku realizowała program Euromir. Dzięki temu programowi dwóch europejskich kosmonautów: Ulf Merbold oraz Thomas Reiter wykonali loty na stację Mir w 1994 i 1995 roku.
(NASA, LK)
https://kosmonauta.net/2020/04/25-lat-od-misji-eo-18/