Polskie Forum Astronautyczne
Astronautyka => Ziemia - bezzałogowe => Wątek zaczęty przez: JSz w Październik 22, 2016, 22:47
-
Zbliża się oczekiwany od dawna debiut nowej chińskiej rakiety Chang Zheng 5 (Long March, Długi Marsz). Będzie to największa chińska rakieta nośna i jedna z największych obecnie użytkowanych. Osiągami ma ustępować tylko amerykańskiej Delcie IV Heavy (dopóki nie pojawią się SLS-y i FH).
Będzie budowana w dwóch wersjach:
- CZ-5, służąca do umieszczania satelitów na GEO (do 14 t),
- CZ-5B, służąca do misji na LEO (do 25 t).
Model wersji CZ-5:
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/CZ-5_launch_vehicle_model.JPG/450px-CZ-5_launch_vehicle_model.JPG)
Wersja CZ-5B będzie składać się z jednego tylko stopnia oraz czterech dopalaczy (po polskiemu: boosterów). Stopień o średnicy 5 m będzie wyposażony w dwa silniki YF-77 napędzane ciekłym wodorem i ciekłym tlenem, każdy o ciągu 510 kN na poziomie morza oraz 700 kN w próżni. Natomiast boostery będą miały silniki YF-100 napędzane naftą i ciekłym tlenem, o ciągu odpowiednio 1,2 MN i 1,34 MN.
Wersja przeznaczona na orbitę geostacjonarną (CZ-5) będzie wyposażona w drugi stopień z dwoma silnikami YF-75D, a także opcjonalnie w restartowalny trzeci stopień Yuanzheng-2, którego poprzednik był już stosowany w innych rakietach rodziny CZ.
Rakieta CZ-5B będzie stanowiła podstawowe narzędzie do budowy przyszłej załogowej stacji orbitalnej. Budowa ma rozpocząć się już w 2018 r., zatem nadchodzący start będzie bardzo ważnym etapem zbliżającym Chiny do tego celu.
CZ-5 będą startować z nowego chińskiego kosmodromu Wenchang, znajdującego się na wyspie, zatem będą dowożone na miejsce startu statkami, podobnie jak CZ-7, która wystartowała z tego samego kosmodromu po raz pierwszy 25 czerwca tego roku (wątek: http://www.forum.kosmonauta.net/index.php?topic=2399.0) - był to zarazem debiut tego kosmodromu.
Po lewej CZ-5 przed załadunkiem na statek; po prawej ładunek (satelita Shijian 17 w osłonie) dostarczony 19 października na kosmodrom:
(https://forum.nasaspaceflight.com/index.php?action=dlattach;topic=39415.0;attach=1360845;image) (https://forum.nasaspaceflight.com/index.php?action=dlattach;topic=39415.0;attach=1381570;image)
Start nieoficjalnie spodziewany jest 3 listopada 2016 r.
-
Dzisiaj przetransportowano rakietę na wyrzutnię (roll-out):
(https://pbs.twimg.com/media/Cv0KEhQUIAAFU7P.jpg:large) (https://forum.nasaspaceflight.com/index.php?action=dlattach;topic=39415.0;attach=1384625;image)
http://news.xinhuanet.com/english/2016-10/28/c_135787860.htm
-
Filmik z wczorajszego roll-outu:
http://www.youtube.com/watch?v=tlOPuMVeYJs
https://www.youtube.com/watch?v=tlOPuMVeYJs
-
Rakieta jest zatankowana, ale powstało opóźnienie - start przełożony na 11:00 UTC, czyli 12:00 CET.
-
Live:
https://www.youtube.com/watch?v=3Q3d5PZZl5s
-
Świetnie! Pierwszy start i od razu stream - jest co oglądać!
-
Stream padł. Nowy link:
https://www.youtube.com/watch?v=HLy10g-ZNiI
20 minut do startu.
-
...i nic. Nowy czas: 13.00 CET
-
...i nic. Nowy czas: 13.00 CET
Mówi się, że jest też nowa data - jutro. Ale to jeszcze nic pewnego.
-
Również czytam na twitterze od różnych Pingwinów, że rozpoczęli opróżnianie zbiorników rakiety.
-
Start przełożony na jutro, okno 10:00-11:30 UTC.
-
Mówi się też o 12:40 UTC
-
Mówi się też o 12:40 UTC
No właśnie, pojawiły się już następujące czasy: 11:00, 12:00 i 12:40 UTC. Zatem poczekajmy jeszcze chwilę, niech się wyjaśni.
EDIT: Raczej 12:40.
-
Nowy czas - już za 15 minut.
Stream tu http://v.ifeng.com/special/zzwhfs/
oraz https://www.youtube.com/watch?v=Y0JA8m9KA4o
-
Czyli 12:40, ale dzisiaj?
-
tak, za 4 min
-
http://js.t.sinajs.cn/t5/album/static/swf/video/live.swf?_vd8e9976fa8392d93&file=http%3A%2F%2Flive.weibo.com%2Fplay%3Fid%3D1042097%3Af118fd3943537928d5488871f675197d&fr=flash&logo=1&id=1042097:f118fd3943537928d5488871f675197d (http://js.t.sinajs.cn/t5/album/static/swf/video/live.swf?_vd8e9976fa8392d93&file=http%3A%2F%2Flive.weibo.com%2Fplay%3Fid%3D1042097%3Af118fd3943537928d5488871f675197d&fr=flash&logo=1&id=1042097:f118fd3943537928d5488871f675197d)
-
Wystartowała o 12:43:13,998 UTC!
-
Separacja boosterów.
-
Odrzucenie osłony.
-
Bardzo fajna transmisja, z uwzględnieniem audio :)
-
Separacja drugiego członu. Wszystko gra :)
-
Odrzucenie pierwszego członu, zapłon drugiego.
-
Wyłączenie silników drugiego stopnia.
-
Teraz faza balistyczna, w T+1829 sekund (T+30:29) odrzucenie 2. stopnia i zapłon YZ-2.
-
Już po 6-minutowym restarcie 2. stopnia, jest orbita GTO.
-
Po dwóch uruchomieniach YZ-2, w T+5:53:40 zostanie osiągnięta orbita geostacjonarna.
-
Niezły numer z tym dzisiejszym startem. To chyba był szum informacyjny, że rakieta nie leci? Ktoś coś źle zrozumiał z chińskiego?
-
Gratulacje dla Chin :) Kawał dobrej roboty z dzisiejszym dziewiczym startem CZ-5 :)
-
Rzeczywiście wielki sukces Chińskiej Narodowej Agencji Kosmicznej :)
Niestety start przegapiłem z powodu tej mylnej informacji że ma być przesunięty na jutro :(
Zamieszczam filmik z dzisiejszego startu bo widzę że jeszcze nikt tego nie zrobił.
Mam też nadzieję że teraz Chińczycy powiedzą coś więcej i konkretniej na temat CZ-9 :)
http://www.youtube.com/watch?v=8Fnj4QlEHJw
-
Niezły numer z tym dzisiejszym startem. To chyba był szum informacyjny, że rakieta nie leci? Ktoś coś źle zrozumiał z chińskiego?
No ja przegapiłem przez to start.
-
Krótki, ciekawy filmik z przebiegu ostatnich przygotowań do startu (angielskie komentarze):
http://www.youtube.com/watch?v=dI3UaBnrnFI
https://www.youtube.com/watch?v=dI3UaBnrnFI
-
CZ-5 - Chiny w klubie ciężkich rakiet
03.11. o 12:43:13,998 z Wenchang wystrzelony został pierwszy egzemplarz RN CZ-5/YZ-2, która wyniosła w T+5h 53' 40" na orbitę geostacjonarną satelitę technologicznego Shijian-17. Jego zadaniem będzie testowanie telekomunikacji, jonowego systemu orientacji, nowych ogniw fotowoltaicznych i systemu obserwacji odłamków orbitalnych (być może pod tym pojęciem kryje się też zwiad satelitów geostacjonarnych).
http://lk.astronautilus.pl/n161101.htm#02
CZ-5 na wyrzutni startowej 5
PRZEZ KRZYSZTOF KANAWKA W DNIU 29 PAŹDZIERNIKA 2016
Nowa ciężka chińska rakieta CZ-5 została 28 października przetransportowana na wyrzutnię startową.
Rakieta „Długi Marsz – 5” (Chang Zheng – 5, CZ-5) to najnowsza chińska rakieta nośna. Ta rakieta została zaprojektowana do wynoszenia większych ładunków na niską orbitę okołoziemską (LEO) i poza bezpośrednie otoczenie Ziemi. Nośność CZ-5 to około 25 ton na LEO i około 14 ton na orbitę geostacjonarną transferową (GTO), czyli wartość zbliżoną do amerykańskiej rakiety Delta IV Heavy. Prace nad CZ-5 (finansowane) trwają od 2007 roku, wcześniej trwały prace koncepcyjne i rozwój potrzebnych technologii. (...)
Źródło: http://kosmonauta.net/2016/10/cz-5-na-wyrzutni-startowej/#prettyPhoto
Udana premiera nowej chińskiej rakiety nośnej CZ-5
PRZEZ ADAM KRZYSZTOF PIECH W DNIU 3 LISTOPADA 2016
Trzeciego listopada o 13:43 CET z kosmodromu Wenchang Space Lanuch Center w Chinach wystrzelono pierwszą rakietę z nowej serii CZ-5. Jest to wejście Chin do elitarnego klubu państw posiadających własną ciężką rakietę nośną.
Nowa rakieta z grubsza przypomina nieco rozwiązania stosowane w przypadku rakiet nośnych CZ-2E, jednak jest to tylko podobieństwo zewnętrzne. Wariant CZ-5 użyty w locie wykorzystuje cztery silniki pomocnicze oraz dwa stopnie centralne nadając rakiecie wysokość około 57 metrów, a więc rozmiary tylko nieco mniejsze od ciężkiej amerykańskiej rakiety Delta IV Heavy. Jednakże jest od rakiety Delta nieco cięższa o różnicy wynoszącej około 130 ton – jej masa startowa wynosi bowiem 869 ton. Jej osiągi są natomiast porównywalne z amerykańskim odpowiednikiem.
Cztery wykorzystywane silniki pomocnicze o wysokości 26 metrów i szerokości 3,25 metra są napędzane nowymi silnikami rakietowymi YF-100, których opracowywanie rozpoczęto w roku 2000, a w maju 2012 roku przeszły wymaganą certyfikację i zostały zakwalifikowane do lotów. Pierwszy lot silnik tego typu odbył w 2015 roku, stanowiąc jednostkę napędową pierwszego stopnia rakiety LM-6. Co ciekawe, każdy ze stopni pomocniczych wykorzystuje po dwa takie silniki, przy czym pojedynczy silnik generuje prawie 1200 kN ciągu na poziomie morza i blisko 1340 kN w próżni. Silniki pracują przez 155 sekund, po czym są odrzucane. Są to konstrukcje stanowiące pewne odejście od wcześniej wykorzystywanych koncepcji hipergolicznych, popularnych w konstrukcjach chińskich i stosowanych na przykład w załogowej rakiecie CZ-2F. YT-100 wykorzystują w roli paliwa naftę, a utleniaczem jest ciekły tlen. Są to zatem konstrukcje bezpieczniejsze w użyciu i łatwiejsze w obsłudze.
Pierwszy stopień został wyposażony w dwa silniki YF-77 – pierwsze chińskie jednostki napędowe przystosowane do pracy z paliwami kriogenicznymi – ciekłym wodorem i ciekłym tlenem. Jest to zatem także odejście od typowego rozwiązania wykorzystywanego do tej pory (poza CZ-6) w pierwszych stopniach rakiet chińskich, opartego o UDMH (niesymetryczną dimetylohydrazynę) oraz tetratlenek diazotu (N2O4). Masa pierwszego stopnia po zatankowaniu wynosi około 176 ton, przy wysokości 31 metrów i średnicy 5 metrów, a czas pracy wynosi aż 520 sekund. Ciąg pojedynczego silnika YF-77 wynosi 510 kN na poziomie morza i 700 kN w próżni. Z tego względu krytyczny ciąg wymagany do startu zapewniają cztery silniki pomocnicze. Podobnie jak miało to miejsce w przypadku silników YF-100, początek prac nad jednostkami napędowymi YF-77 rozpoczęto na początku wieku w 2002 roku, specjalnie na potrzeby rakiet serii CZ-5. Dzisiejszy lot był zatem ich debiutem.
Drugi stopień posiada masę startową wynoszącą 26 ton i wysokość równą 12 metrów przy średnicy identycznej z pierwszym stopniem, a więc wynoszącym 5 metrów i wyposażony jest w dwa silniki rakietowe YF-75D, również wykorzystujące kriogeniczną kombinację ciekłego tlenu oraz ciekłego wodoru. YF-75D jest silnikiem trzeciej generacji będącym rozwinięciem jednostki napędowej YF-75, wykorzystywanej od 1994 roku na rakietach serii CZ-3A, CZ-3B oraz CZ-3C, nad którym prace rozpoczęto w 2006 roku. Podobnie jak w przypadku YF-77 był to pierwszy lot jednostek napędowych tego typu.
Nowa rakieta nośna, której program budowy rozpoczęto w 2004 roku ma za zadanie zwiększyć możliwości Chin w wynoszeniu ciężkich satelitów na orbity o profilu geostacjonarnym oraz bardzo dużych ładunków na niskie orbity okołoziemskie (LEO). Przypuszczalnie posłuży w budowie następnej generacji stacji orbitalnej, złożonej z wielu modułów, przypominającej nieco stację Mir oraz kompleks Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Jednocześnie lot ma wyraźny aspekt polityczny – tak ciężkimi rakietami nośnymi dysponują obecnie jedynie Stany Zjednoczone, Rosja oraz Europa. Wprowadzenie do służby rakiety CZ-5 oznacza zatem jeszcze silniejszą obecność Chin w elitarnym gronie największych potęg kosmicznych.
W swoim pierwszym locie CZ-5 wyniosła na orbitę geotransferową (GTO) eksperymentalnego satelitę Shijian 17 o którym niewiele wiadomo ponad to, że ma on przeprowadzić próby nowego napędu elektrycznego na orbicie, wykorzystywanego do stabilizowania położenia satelitów geostacjonarnych.
Do czego jeszcze może posłużyć tak ciężka rakieta nośna? Pomijając misje naukowe, analogiczna rakieta amerykańska – Delta IV Heavy – służy obecnie rządowi Stanów Zjednoczonych jako środek wynoszenia bardzo dużych i wyspecjalizowanych satelitów orbitalnych zwiadu elektronicznego (MENTOR) i optycznego (KH-11). Być może CZ-5 również będzie w stanie realizować misje tego typu.
(CNSA, PFA)
Źródło : http://kosmonauta.net/2016/11/udana-premiera-nowej-chinskiej-rakiety-nosnej-cz-5/
http://space.skyrocket.de/doc_sdat/sj-17.htm
http://spaceflightnow.com/2016/11/01/key-events-during-the-h-2a-rocket-launch-with-himawari-9/
http://spaceflightnow.com/2016/11/03/china-launches-long-march-5-one-of-the-worlds-most-powerful-rockets/
https://www.nasaspaceflight.com/2016/11/china-long-march-5-maiden-launch/
-
Czy coś wiadomo o wyniku loty? Czy SJ-17 znalazł się na odpowiedniej orbicie? Zgadując, że satelita był znacznie lżejszy od możliwości tej rakiety, to SJ-17 mógł być wstrzelony na orbitę bardzo bliską końcowej na GEO...
-
Na temat SJ-17 ćwierknął CGWIC (czyli oficjalne chińskie źródło):
(https://pbs.twimg.com/media/CwhhhgmWgAAcijf.jpg)
A więc został umieszczony bezpośrednio na GEO!