Walerij Aleksandrowicz Jazdowskij (1930-2012)

[mss]

10. grudnia 2012 roku zmarł w wieku 82 lat były kosmonauta radziecki nielot Walerij Aleksandrowicz Jazdowskij (Валерий Александрович Яздовский). Od maja do grudnia 1973 roku był szkolony do lotu na statku Sojuz-13 z astrofizycznym programem Orion jako inżynier pokładowy załogi, wraz z Lwem Worobjowem. Ale kilka dni przed rozpoczęciem lotu w dniu 7 grudnia 1973 r., na kosmodromie Bajkonur decyzją Państwowej Komisji załogę podstawową (Worobjow - Jazdowskij) odsunieto od lotu i zastąpiono dublerami (Klimuk - Lebiediew). Podsumowując, Państwowa Komisja, zauważyła, że zrobiono to z powodu "... nadmiernej prostolinijności dowódcy i pryncypialności inżyniera pokładowego." Według doniesień pojawiających się później, powodem była niezgodność psychologiczna załogi.

[NewMan]

Przeszukując strony rosyjskojęzyczne można znaleźć jeszcze inne „kosmiczne” zdarzenia w biografii towarzysza Jazdowskiego.

W 1964 brał udział w „inżynierskiej” części naboru do lotów na statkach kosmicznych Woschod. Zakwalifikował się do finałowej czwórki naboru inżynierów ze Specjalnego Biura Konstrukcyjnego nr 1 Siergieja Korolowa, ale ostatecznie wybrano Konstantina Fieoktistowa.

W 1967 został przyjęty do oddziału kosmonautów badaczy Centralnego Biura Konstrukcyjnego Eksperymentalnej Budowy Maszyn (czyli kolejnej mutacji biura, którym wcześniej kierował Korolow). Przechodził wstępne szkolenie do lotów księżycowych.

W 1970 był w składzie trzeciej tzw. rezerwowej załogi Sojuza-9 (autonomiczny lot długotrwały – ówcześnie 18 dni) jako inżynier pokładowy z dowódcą Wasilijem Łazariewem.

Na przełomie 1970 i 1971 był w dublerem w załogach Sojuzów 10/11 (ale nie chodzi o loty do stacji Salut-1, lecz o ostatecznie niezrealizowane loty w ramach tzw. radiotechnicznego programu „Kontakt”, jako elementu sowieckich lotów księżycowych).
Tu są pewne różnice w źródłach: był dublerem inżyniera pokładowego z dowódcą Lwem Worobiowem, albo najpierw z W. Łazariewem, a potem z Worobiowem. I był w załodze dublerskiej Sojuza „pasywnego” lub „aktywnego”.
Nie to większego znaczenia z powodu odwołania w ogóle tych lotów.

W 1973 znalazł się już całkiem blisko lotu w kosmos. Został mianowany inżynierem pokładowym Sojuza do lotu z astrofizycznym programem Orion. Pierwotnie dowódcą miał być Nikołaj Rukawisznikow. Ale Rukawisznikow był cywilem, a wojskowi decydenci nieakceptowali całkiem cywilnej załogi; na dowódcę wyznaczono zatem Worobiowa.
I mimo, że obaj (Worobiow i Jazdowskij) znali się i ćwiczyli razem od lat, to z powodu tej niezgodności psychologicznej (podobno także z powodu mało przyjacielskiego zachowania względem siebie) obaj stracili swoją szansę na lot w kosmos.

Jazdowski jest jeszcze wymieniany jako uczestniczący w przygotowaniach do lotu na stacje orbitalne i do lotu na statkach Sojuz-T, ale ostatecznie odszedł z oddziału kosmonautów w 1982.

NewMan