Autor - Hermes
O ile wyprawa Apolla-11 przeszła do historii jako ta, podczas której po raz pierwszy człowiek wylądował na Księżycu, o tyle Apollo-15 było kolejną (po Apollo-11), której przebieg był znacząco różny od poprzednich.
Z okazji kolejnej rocznicy lotu Apolla-15 przybliżę jej przebieg.
Wyprawa Apollo-15 była pierwszą, której celem były nie niziny, ale obszary górskie. Jeszcze po Apollo-11 nie było planów lądowania w księżycowych Apeninach, ale Apollo-13 NASA zmieniła plany.
Zrealizowanie tej wyprawy wymagało innej realizacji lotu na Księżyc.
Był to pierwszy lot, podczas którego Apollo lecący na Księżyc nie znajdował się trajektorii bezpiecznego powrotu na Ziemię (tak jak np. Apollo-13). Miejsce lądowania nie znajdowało się blisko równika, trzeba było zmienić dotychczasową trajektorię lotu. Wybrane miejsce lądowania, atrakcyjne pod względem naukowym, wymagało także zmiany trajektorii lądownika LM
Z jednej strony LM musiał przelecieć nad dość wysokimi szczytami, z drugiej była długa i dość głęboka szczelina Hadleya. Lądownik musiał schodzić pod bardziej stromym torem. Dla zaoszczędzenia paliwa dla lądownika LM, tym razem to cały kompleks Apollo-15: CM „Endeavour” + LM „Falcon” kierowany był na niską (nad Księżycem) eliptyczną orbitę z peryselenium 15 km. Dopiero na tej wysokości LM samodzielnie kontynuował swój lot. Rozszerzony program naukowy tej wyprawy wymagał „przewiezienia” na Księżyc pojazdu księżycowego „Rover”. Takich zmian było jeszcze kilka.
Kilka informacji o pierwszym księżycowym „samochodzie”. Zbudowany został przez. Boeinga i General Motors, a jednym z jego konstruktorów był polski inżynier Mieczysław Bekker (poznałem go ok. 1980 roku, po locie Apolla-15 w Warszawie). Pełna nazwa pojazdu to Lunar Roving Vehicle (LVR) w skrócie Rover (Wędrowiec). Miał 3.25 metrów długości, 1.8 m szerokości. Ważył . 208 kg, mógł zabrać prawie 500 kg ładunku (na Księżycu). Napęd na cztery koła (pomysł M. Bekkera), zasilanie to dwa akumulatory o pojemności (łącznie) 240 Ah. Mógł pokonać dystans nawet 100 km, ale ze względów bezpieczeństwa ograniczono jego przebytą drogę do ok. 50 km.
Start Apolla nastąpił 26 lipca 1971 roku o godz. 13h 34m UT.
Załogę stanowili: dowódca David Scott (uczestnik lotów Gemini-8 i Apolla-9) oraz nowicjusze pilot CM Alfred Worden i pilot LM James Irwin. Po wykonaniu 2 okrążeń Ziemi na niskiej orbicie, ponownie uruchomiono trzeci stopień Saturna V i zaczął się lot na Księżyc.
Wejście na orbitę wokół Księżyca (107x315 km) nastąpiło 29 lipca o godz. 20h 07m.
Lądowanie zaczęło się 30 lipca od zmiany orbity na eliptyczną 15x107 km, a lądowanie LM nastąpiło tego samego dnia o 22h16m UT. LM wylądował niemal dokładnie w wyznaczonym miejscu – rzeczywiste miejsce różniło się od planu mniej niż 50 metrów.
Po raz pierwszy miały miejsce 3 „spacery” na Księżycu – łączny czas przebywania astronautów na powierzchni Księżyca wyniósł 19 godzin. Podczas wyładunku Rovera z LM zdarzyły się kłopoty, ale dzięki nieregulaminowemu działaniu astronautów pojazd został pomyślnie uruchomiony.
Podczas tych trzech EVA astronauci zarówno dotarli do krawędzi szczeliny Hadleya, jak również dotarli do podnóża gór (m. in. do Mt Hadley Delta o wysokości 3300 metrów.)
Ustanowili wówczas rekord oddalenia się od lądownika – po analizie powyższego zdjęcia ustaliłem odległość na 4800 metrów!
Pojazd Rover przebył łącznie odległość 27 km, a czas jego pracy wyniósł 3 godziny. Astronauci zebrali 76 kg kamieni (gruntu) księżycowych.
Przed startem astronauci zaparkowali Rover ok. 100 metrów od LM - podczas startu z Księżyca po raz pierwszy obserwowano start człowieka z powierzchni Księżyca. Po połączeniu LM z kabina Apollo, jeszcze przed odlotem w stronę Ziemi, astronauci zostawili na orbicie małego sztucznego satelitę, a w drodze powrotnej Worden wykonał czwarty spacer – na zewnątrz kabiny Apollo-15 - i zabrał filmy z kamer umocowanych na zewnątrz modułu silnikowego.
Lądowanie na Ziemi Apollo-15 nastąpiło 7 sierpnia 1971 roku o godz. 20h 46m UT. Astronauci mieli „szczęście w nieszczęściu” – nie otworzył się jeden ze spadochronów. Na szczęście lądowanie na pozostałych dwóch nie spowodowało dodatkowych problemów (poza „twardym” wodowaniem).
James Irwin, chyba najbardziej kontrowersyjny uczestnik lotu, był dwa razy w Polsce. Pierwszy raz, wraz z całą załogą Apolla-15, był w styczniu 1972 roku.
Drugi raz – w czerwcu 1990 roku w Warszawie; 4 .VI.1990 był także w CAMKu.
Dodałem brakujące zdjęcia.
Radek68
Wątek: Apollo 15 (Przeczytany 18042 razy)