Artykuły z innego świata

[Orionid]

States Will Start Getting COVID-19 Vaccine Monday, US Says
By Associated Press, Wire Service Content Dec. 12, 2020, at 2:52 p.m.
BY MATTHEW PERRONE, MIKE STOBBE and MARK SCOLFORO, Associated Press

U.S. officials say the nation’s first COVID-19 vaccine will begin arriving in states Monday morning.

WASHINGTON (AP) — The nation's first COVID-19 vaccine will begin arriving in states Monday morning, U.S. officials said Saturday, after the government gave the final go-ahead to the shots needed to end an outbreak that has killed nearly 300,000 Americans.

Trucks will roll out Sunday morning as shipping companies UPS and FedEx begin delivering Pfizer’s vaccine to nearly 150 distribution centers across the states, said Army Gen. Gustave Perna of Operation Warp Speed, the Trump administration’s vaccine development program. An additional 425 sites will get shipments Tuesday, and the remaining 66 on Wednesday.

Initially, about 3 million doses were expected to be shipped nationwide. It was unclear exactly who would receive the first shots, though health care workers and nursing home residents were the priority. Perna said health authorities would decide.

A similar number of shots will be held back for those recipients’ second dose, which is needed for full protection from COVID-19.

The announcement Saturday kicks off a massive logistical operation involving the federal and state governments, private companies and health care workers to quickly distribute limited vaccine supplies throughout the U.S. It offers hope in a country grappling with surging COVID-19 infections and deaths, which are overwhelming hospitals and raising fears that things will only get worse as people gather over the holidays.

Perna compared the vaccine distribution effort to D-Day, the U.S.-led military offensive that turned the tide in World War II.

“D-Day was the beginning of the end and that’s where we are today,” Perna said a news conference. But he added that it would take months of work and "diligence, courage and strength to eventually achieve victory.”

MaineHealth, a network of 12 hospitals based in Portland, plans to provide an expected first delivery of nearly 2,000 vaccines to doctors, nurses and others facing risk as they treat COVID-19 patients, said Dr. Dora Mills, chief health improvement officer.

“It’s almost hard for me to talk about without tearing up,” Mills said Saturday. “This vaccine gives us some glimmer of light at the end of the tunnel.”

The first shipments will leave Pfizer’s manufacturing plant in Kalamazoo, Michigan, by truck and then be flown to regional hubs around the country. Medical distributor McKesson and pharmacy chains, including CVS and Rite-Aid, also are involved in the initial rollout and vaccinations at nursing homes and assisted living centers.

In a key distribution challenge, the vaccine, co-developed with BioNTech, must be stored and shipped at ultra-low temperatures — about 94 degrees below zero. Pfizer has developed shipping containers that use dry ice, and GPS-enabled sensors will allow the company to track each shipment and ensure it stays cold.

Distribution sites are mainly large hospitals and other facilities able to meet those ultra-cold storage requirements. Within three weeks, vaccines should be delivered to all vaccination sites identified by states, such as local pharmacies, Perna said.

The vaccine was timed to arrive Monday so health workers could receive the shots and begin giving them, Perna said.

Workers at Mount Sinai Hospital System in New York did a dry run this week to prepare for their shipment. In a clean room, pharmacists practiced making separate doses of a training vaccine and ensuring the freezer was kept at temperatures colder than in Antarctica.

“Not a lot of people have vaccinated for a large pandemic like this,” said Susan Mashni, vice president of pharmacy at Mount Sinai. “So we want to make certain that we get it right. There’s a lot of different moving pieces and parts.”

At a meeting of an expert panel advising the Centers for Disease Control and Prevention on vaccines, some said local health officials are struggling to ensure the vaccine is distributed fairly and to those most in need and to ease people's concerns about getting the shot.

But “the funding necessary for state and local health departments to carry out this program has been put in the deep freeze,” said Dr. Jeffrey Duchin, a Seattle physician representing the National Association of County and City Health Officials.

The Food and Drug Administration authorized emergency use of the vaccine late Friday. It capped an unprecedented global race to speed vaccines through testing and review, chopping years off the normal development process.

The FDA found the vaccine highly protective with no major safety issues. U.S. regulators worked for months to emphasize the rigor and independence of their review, but President Donald Trump's administration pressured the agency until the final announcement. A top White House official even threatened to remove FDA chief Stephen Hahn if a ruling didn't come before Saturday.

Concerns that a shot was rushed out could undermine vaccination efforts in a country with deeply ingrained skepticism about vaccines.

“Science and data guided the FDA’s decision,” Hahn said Saturday. “We worked quickly because of the urgency of this pandemic, not because of any other external pressure.”

While the vaccine was determined to be safe, regulators in the U.K. are investigating several severe allergic reactions. The FDA’s instructions tell providers not give it to those with a known history of severe allergic reactions to any of its ingredients.

The FDA’s vaccine director, Dr. Peter Marks, said the agency will carefully track any reports of allergic reactions in the U.S.

Next week, the FDA will review a vaccine from Moderna and the National Institutes of Health that appears about as protective as Pfizer’s shot. On Friday, the Trump administration said it had purchased 100 million more doses of that vaccine on top of 100 million it previously ordered.

The announcement came after revelations that the White House opted not to lock in an additional 100 million doses of Pfizer’s vaccine for delivery in the second quarter of 2021. The Trump administration contends the current orders plus those in the pipeline will be enough to accommodate any American who wants to be vaccinated by the end of the second quarter of 2021.

Stobbe reported from New York, and Scolforo from Harrisburg, Pa. Associated Press Medical Writer Lauran Neergaard in Alexandria, Virginia, video journalist Marshall Ritzel and Health Writer Candice Choi in New York contributed to this story.

https://www.usnews.com/news/business/articles/2020-12-11/us-allows-emergency-covid-19-vaccine-in-bid-to-end-pandemic

[Orionid]

Corona: Bundeskanzlerin Angela Merkel argumentiert emotional und energisch
Datum 09.12.2020 Autorin/Autor Jens Thurau




Die deutsche Regierungschefin ist nicht bekannt als große Rednerin. Aber diese Bundestagsrede für eine härtere Corona-Politik ist eine Ausnahme. Jens Thurau aus Berlin.



Wird das wieder so eine typische Merkel-Rede im Bundestag, wie es sie schon oft gab? Bei der alle Beobachter, Politiker und Journalisten und die Besucher auf den Tribünen hohe Erwartungen haben und am Ende enttäuscht sind? Die Bundeskanzlerin hat viele Talente, aber als mitreißende Rednerin gilt sie nicht. Außerdem steht an diesem Mittwoch die Generaldebatte auf der Tagesordnung, wie immer, wenn der Etat des Kanzleramtes aufgerufen wird bei den Beratungen zum Haushalt. Ein altes parlamentarisches Ritual ist das, da steht die Regierungschefin eigentlich nicht so im Fokus, mehr die Opposition. Aber diesmal ist es die Rede der Kanzlerin, die in Erinnerung bleiben wird.

Schleppender Beginn, aber dann ...

Dabei geht es zunächst los wie immer: Merkel spricht über den Haushalt, die Corona-bedingt hohe neue Verschuldung, sie spricht über Europa und den Brexit. Schon 20 Minuten sind vergangen, man kann sehen, dass Merkel schon viele ihrer Manuskriptseiten nach links abgelegt hat, es liegen kaum noch welche vor ihr. Aber dann bricht es aus ihr heraus, fast zehn Minuten lang: Merkel gestikuliert, ihre Faust schlägt aufs Pult. Sie spricht, so ist der Eindruck, vor den Abgeordneten, aber eigentlich spricht sie zum Volk. Wir müssen mehr tun gegen die Pandemie, und zwar jetzt, das ist ihr Tenor.

Eine Frage von Leben und Tod

Debattiert wird gerade - im Kanzleramt wie bei den 16 Ministerpräsidenten - vielleicht nach Weihnachten mit härteren Kontaktbeschränkungen auf die Pandemie zu reagieren: dann vielleicht auch Geschäfte zu schließen, dazu die Schulen früher in die Ferien zu schicken. Einige Bundesländer schreiten voran, andere warten ab.

Merkel ruft in den Saal: "Bis Weihnachten sind es noch 14 Tage genau von heute - 14 Tage! Und wir müssen alles tun, damit wir nicht wieder in ein exponentielles Wachstum kommen. Ich will nur sagen: Wenn wir jetzt bis Weihnachten zu viele Kontakte haben, und anschließend es das letzte Weihnachten mit den Großeltern war, dann werden wir etwas versäumt haben, das sollten wir nicht tun, meine Damen und Herren." Eine Frage von Leben und Tod steht im Raum, so hätte sie es auch sagen können.

"Es tut mir wirklich von Herzen leid!"

Sie zählt auf: Als dieser Haushalt eingebracht worden sei, Ende September, habe es in Deutschland 1827 Corona-Fälle pro Tag gegeben und 12 Tote. An diesem Mittwoch laute die Bilanz: 20.815 Infektionen und 590 Tote. Trotzdem stünden die Menschen in den Fußgängerzonen mit Glühweinbechern in der Hand.


In Gruppen Glühwein trinken in der Corona-Pandemie - "nicht akzeptabel", sagt Bundeskanzlerin Angela Merkel

Merkel wird jetzt fast beschwörend: "So hart das ist, und ich weiß, wie viel Liebe dahinter steckt, wenn Glühweinstände aufgebaut werden, wenn Waffelstände aufgebaut werden. Es tut mir leid, es tut mir wirklich im Herzen leid, aber wenn wir dafür den Preis zahlen, dass wir Todeszahlen vom 590 am Tag haben, dann ist das nicht akzeptabel aus meiner Sicht und dann müssen wir da ran."

Persönliches Plädoyer für die Wissenschaft

Auf Zwischenrufe von den Rechtspopulisten der "Alternative für Deutschland" (AfD) reagiert Merkel in der Regel nie. Die AfD ist für die Abschaffung aller Corona-Beschränkungen, und jetzt ist im Saal aus den Reihen der AfD-Fraktion der Zwischenruf zu hören: "Das ist doch alles gar nicht bewiesen."

Merkel reagiert mit einer persönlichen Erzählung, auch das ist bei ihr äußert selten: "Ich habe mich in der DDR für ein Physikstudium entschieden. Das hätte ich in der alten Bundesrepublik wahrscheinlich nicht getan. Weil ich sicher war, dass man vieles außer Kraft setzen kann. Aber die Schwerkraft nicht, die Lichtgeschwindigkeit nicht - und andere Fakten auch nicht. Und das wird auch weiter gelten, meine Damen und Herren!" Das heutige Europa sei ohne die Aufklärung, ohne die Anerkennung der Wissenschaft durch demokratische Regierungen gar nicht denkbar.

Scharfe Kritik von der AfD

Zuvor, zu Beginn der Debatte, ist Merkel auf der Regierungsbank mit ihrem Handy beschäftigt, als AfD-Fraktionschefin Alice Weidel die Aussprache gewohnt aggressiv eröffnet. Sie lässt wie immer kein gutes Haar an der Kanzlerin: "Nach 15 Merkel-Jahren ist Deutschland ein Land, das seine Grenzen nicht gegen illegale Einwanderung schützen will, aber seine Bürger mit Ausgangssperren überzieht und Heerscharen von Polizisten zur Kontrolle der Maskenpflicht im Zugverkehr abkommandiert." Auch von der FDP gibt es Kritik an der Corona-Politik der Regierung, aber eher im Detail, nicht so grundsätzlich wie bei der AfD.

Merkel weiß aber ihre CDU/CSU-Fraktion, die der SPD, auch der Grünen, im Wesentlichen hinter sich. Auf Widerstand trifft ihr Plädoyer für härtere Maßnahmen zwar in einigen Bundesländern, aber immer mehr Ministerpräsidenten schließen sich ihren Forderungen an. Am Dienstag hatte die nationale Wissenschaftsakademie "Leopoldina" gefordert, Weihnachten und den Jahreswechsel für einen harten Lockdown zu nutzen. Zudem sollten Kinder schon ab dem 14. Dezember nicht mehr zur Schule gehen müssen. Für Merkel kommt das spät, aber nicht zu spät. Sie hat an diesem Mittwoch deutlich gemacht: Sie wird ihr gesamtes politisches Gewicht in die Waagschale werfen, um den hohen Infektionszahlen entgegen zu treten.

https://www.dw.com/de/corona-bundeskanzlerin-angela-merkel-argumentiert-emotional-und-energisch/a-55882911
https://www.tagesschau.de/inland/merkel-generaldebatte-109.html

[Orionid]

Azjatycka lekcja, której świat nie odrobił
Kamil Turecki 12 XII

W czasie gdy niemal cały świat walczy z pandemią koronawirusa, w Chinach i na Tajwanie ulice znów zaczynają znów tętnić życiem. To efekt wieloletnich inwestycji i poświęcenia społeczeństwa, na które większość ludzi na świecie nie chce i nie może sobie pozwolić.


Ulice Wuhan w Chinach znów tętnią życiem - HECTOR RETAMAL / AFP

Koronawirus. Chiny opanowały pandemię

Choć to właśnie w Chinach pojawiły się pierwsze przypadki COVID-19, kraj był bardzo dobrze przygotowany do walki z koronawirusem. Posiada bowiem scentralizowany system reagowania na epidemię. Większość dorosłych Chińczyków doskonale pamięta epidemię SARS w latach 2002-2003 i związaną z wirusem wysoką śmiertelność na poziomie ok. 10 proc. wszystkich zakażonych. 65 proc. z nich pochodziło wówczas z Chin.

Doświadczenie sprzed ponad 15 lat pozwoliło szybko wypracować rozwiązania. Pozostałe kraje nie przeszły podobnej próby, więc ich rządy działały często po omacku i to mimo że miały zdecydowanie więcej czasu na przygotowanie się do walki z niewidzialnym przeciwnikiem.

Sukces Chin wynika także z modelu rodziny i tradycji. Starzejący się rodzice często mieszkają z ich często dorosłymi już dziećmi lub samotnie, ale w pobliżu. Tylko trzy proc. Chińczyków mieszka w domach opieki. Tymczasem w krajach zachodnich tego typu obiekty były jednymi z głównych ognisk rozprzestrzeniania się choroby.

Rygorystyczne środki zaradcze władze w Pekinie zarządziły już w styczniu br. Miasto Wuhan zostało zamknięte na 76 dni. Transport publiczny został zawieszony. Wkrótce podobne środki władze centralne wdrożyły w całej prowincji Hubei.

14 tys. punktów kontroli zdrowia przy węzłach transportu publicznego, opóźnione otwarcie szkół po feriach zimowych, ograniczenie przepływu ludności – to środki, które w mijającym roku chińskie władze wprowadziły z kolei na terenie całego kraju. Ponadto w wielu miastach tylko jeden członek gospodarstwa domowego mógł opuszczać dom i to tylko co kilka dni.

W ciągu kilku tygodni Chiny zdołały też przetestować w samym Wuhan 9 mln osób na obecność nowego koronawirusa. To efekt gigantycznych środków, które od lat Chińczycy wykładają na ochronę zdrowia. W rezultacie w bardzo krótkim czasie władze utworzyły dodatkowe szpitale polowe z 13 tys. łóżek. Przebywały w nich osoby, których przebieg choroby był stosunkowo łagodny.

Jest jeszcze jedna kwestia, która zdecydowanie odróżnia rozwiązania przyjęte w Chinach od tych, które zaadaptowano np. w Europie. Na terenie całego kraju krótko po wybuchu epidemii wprowadzono bowiem skuteczny krajowy system śledzenia kontaktów, również z uwzględnieniem dronów, które obserwowały ludzi. To pozwala przypuszczać, że nauczeni przykrym doświadczeniem w związku z SARS Chińczycy od dłuższego czasu tworzyli taki system, który na wypadek powtórki zagrożenia zda egzamin celująco.

Demokratyczny świat Zachodu nie mógł jednak pójść tym śladem z kilku względów. Po pierwsze, to nie Europa i Stany Zjednoczone padały ofiarą różnych epidemii. Te kojarzyły się głównie z Afryką i Azją. Jednak tylko bogate Chiny wyciągnęły lekcję. Reszta świata była po prostu nieprzygotowana i nie umiałaby w tak szybkim czasie stworzyć i wdrożyć podobne rozwiązania.


Testy na koronawirusa w Hongkongu - MIGUEL CANDELA / PAP

W końcu po drugie – wolność obywateli to dla mieszkańców Zachodu wartość nadrzędna. Wątpliwe jest zatem to, by ludzie godzili się na tak daleko idącą ingerencję w ich życie prywatne. W Chinach dopuszczalne są większe ograniczenia swobód obywatelskich, niż byłyby one uznawane za dopuszczalne w większości krajów zachodnich. Dla przykładu w Wielkiej Brytanii pomysł stworzenia i wdrożenia systemu śledzenia kontaktów napotkał po drodze wiele problemów, w tym technicznych.

Zaangażowanie ludzi na rzecz ogólnego dobra społeczeństwa jest zakorzenione w kulturze Chińczyków od dawna. Nie istnieje coś, co można nazwać charakterystycznym np. dla Amerykanów hiperindywidualizmem. Chińczycy dużo chętniej też noszą maski niż obywatele innych krajów. Prym w omijaniu obostrzeń wiodą Amerykanie i Europejczycy. Zły przykład szedł z samej góry. Nawet Donald Trump potrafił wyśmiać swojego politycznego przeciwnika w walce o Biały Dom Joego Bidena, gdy ten chodził w masce.

Z badania przytaczanego przez naukowe czasopismo medyczne „The Lancet” wynika, że działania w zakresie zdrowia publicznego podjęte przez Chiny w okresie od 29 stycznia do 29 lutego br. pomogły zapobiec 1-4 mln zakażeń i 56 tys. zgonów. W ciągu ostatniego miesiąca liczba nowych zachorowań wahała się od zaledwie kilku do kilkunastu dziennie. W sumie od początku pandemii w Państwie Środka zachorowało ponad 86 tys. osób, ponad 81 tys. uważa się za ozdrowiałe, 4,6 tys. osób zmarło.

Koronawirus. Tajwan ma sposób na sukces

O rozwiązaniach, które przyjął Tajwan, pisaliśmy już w marcu. Podobnie jak Chińską Republikę Ludową, także i wyspę przed laty dotknęła epidemia SARS. Miejscowe władze wyciągnęły wnioski i utworzyły tajwańskie Centrum Dowodzenia Epidemiologicznego (CCEC) w celu zarządzania ogniskami chorób takich jak np. COVID-19.

Decydenci wykorzystali uzyskane przez naukowców dane do analizy i tworzenia platform, by informować ludzi, gdzie obecnie dostępne są maski i w których miejscach znajdowały się osoby zakażone.

Ponadto tajwańskie agencje ubezpieczeń zdrowotnych i imigracyjne zintegrowały 14-dniową historię podróży lokalnych i zagranicznych mieszkańców z danymi z kart ubezpieczenia zdrowotnego, umożliwiając szpitalom, klinikom i aptekom dostęp do tych informacji w kontaktach z pacjentami. Osoby objęte kwarantanną osobistą były często wzywane przez urzędników, a ich telefony były śledzone w celu upewnienia się, że nie opuściły swojego miejsca zamieszkania.

Wsparciem jest również jeden z najlepszych systemów opieki zdrowotnej na świecie, który zapewnia niedrogie, kompleksowe i wygodne usługi dla całej populacji, w tym osób starszych i grup o niskich dochodach. Dane zdrowotne użytkowników są przechowywane w scentralizowanym systemie dostępnym dla szpitali i klinik, dzięki czemu lekarze mogą szybko zapoznać się z historią swoich pacjentów.

W efekcie przez cały okres trwania pandemii władze Tajwanu nie wprowadziły pełnego lockdownu, czyli nie zamknęły całkowicie gospodarki i możliwości przemieszczania się na terenie całego kraju. Od stycznia br. do 12 grudnia br. na wyspie zanotowano łącznie 725 przypadków, z czego 595 uznaje się za ozdrowiałe, a siedem osób zmarło. Co więcej, w październiku świętowano 200 dni bez nowego przypadku wystąpienia COVID-19.

Koronawirus. Niechlubne rekordy reszty świata

Oprócz Chin i Tajwanu także Singapur może pochwalić się rezultatami swoich działań. Nie wszystkie jednak rozwinięte kraje nawet na święcącym przykładem Dalekim Wschodzie mogą spać spokojnie. O trzeciej fali zachorowań mówi się m.in. w Hongkongu, Korei Południowej i Japonii.

Ogłoszony z wielką pompą powrót podróżowania między krajami został tymczasowo wstrzymany. Otwarte szkoły ponownie zostały zamknięte, a restauracje i bary albo się zamykają, albo sprzedają jedzenie na wynos.


Osaka, trzecie do wielkości miasto w Japonii. Zwykle tętni życiem, dziś mieszkańcy obawiają się trzeciej fali pandemii koronawirusa - KEN SATOMI / AFP

Głównymi przyczynami porażki wielu krajów na całym świecie w walce z koronawirusem są przede wszystkim różnice w mentalności i brak przygotowania na wystąpienie pandemii.

Największa liczba zachorowań (dane na 12 grudnia br.) jest w USA (w sumie ponad 16 mln, od grudnia nie spada poniżej 200 tys. dziennie), Indiach (9,8 mln osób, ok. 30 tys. dziennie - trend spadkowy), Brazylii (6,8 mln, ok. 50 tys. dziennie) i Rosji (2,57 mln, średnio ok. 25 tys. dziennie i liczba ta stale rośnie). Łącznie na świecie od początku pandemii zachorowało 71,1 mln ludzi, ponad 45,4 mln ludzi ozdrowiało, zmarło łącznie ponad 1,6 mln osób.

Mimo wczesnych działań Indie nie mogły powstrzymać gwałtownego wzrostu zachorowań. Nawarstwiające się problemy systemu ochrony zdrowia oraz niewystarczające możliwości administracyjne i legislacyjne doprowadziły aż do 95 tys. nowych przypadków COVID-19 dziennie w połowie września.

Dziś tych zachorowań jest ponad trzy razy mniej, ale jednym z głównych zarzutów wobec Indii jest wykonywanie przez dłuższy czas małej liczby testów, a co za tym idzie, nie zastosowano kwarantanny wobec niezdiagnozowanych, a chorych osób. Problemem jest także gęsta zabudowa i liczne slumsy, cierpiące na brak odpowiednich warunków sanitarnych.

Z kolei Brazylia i Stany Zjednoczone przed długi czas miały z kolei problem ze swoimi przywódcami, którzy bagatelizowali zagrożenie. Przykład idzie z góry. Jeśli przekaz dla opinii publicznej jest taki, że koronawirus nie jest aż tak groźny, wówczas społeczeństwo nie ma przekonania o konieczności przestrzegania różnego rodzaju obostrzeń i zaleceń, w tym dystansu społecznego i noszenia maseczek ochronnych.

https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/koronawirus-azjatycka-lekcja-ktorej-swiat-nie-odrobil/ysx92yd,79cfc278

[Orionid]

Dr Rakowski: obraz danych o zarażeniach raczej nie był fałszowany
Krzysztof Pulak 27 XI 11:17

- Nie wydaje mi się, aby obraz danych o zarażeniach był fałszowany. Gdyby tak było, to byłyby też one zniekształcone w innych momentach pandemii. Dzięki analizie Michała Rogalskiego wiemy, że system jest niedoskonały. Gdyby ktoś chciał to fałszować, to inaczej by to się wydarzyło, mniej wykrywalnie - ocenia w rozmowie z Onetem dr Franciszek Rakowski, kierownik zespołu opracowującego model rozwoju pandemii koronawirusa z UW.


dr Franciszek Rakowski, fot. archiwum prywatne - Materiały prasowe

22 tys. przypadków zakażenia COVID-19 w Polsce nie zostało na czas podanych w oficjalnych statystykach. O niedokładności danych poinformował opinię publiczną 19-letni Michał Rogalski

Z opracowywanych przez nastolatka danych korzystali naukowcy z UW. Efekty ich pracy wykorzystuje z kolei resort zdrowia

Dr Rakowski przyznaje, że wykrycie błędu przez Rogalskiego to pstryczek w nos dla zarządzających systemem

Odnosi się także do słów premiera o wpływie protestów na liczbę zachorowań. - Nie powiedzieliśmy, że zależności nie ma, natomiast nasz model pozostał agnostyczny wobec niej. Nie mówił, ile osób się gromadzi i jaki wpływ to ma, bo choć jest on szczegółowy, nie ma on aż takich detali. Jako epidemiolog odradzam jednak organizację protestów, zwłaszcza w takiej formie - tłumaczy

Krzysztof Pulak: Onet rozmawiał z Michałem Rogalskim kilka dni temu. Zajmujący się hobbystycznie analizą danych 19-latek wspomniał, że państwa analizy opierają się w pewnym stopniu na zgromadzonych przez niego arkuszach. Czy to prawda?

Dr Franciszek Rakowski, kierownik zespołu opracowującego model epidemiologiczny w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego: Rzeczywiście w jakimś stopniu używaliśmy tych danych. To, co zrobił pan Michał Rogalski, to jest fantastyczna robota. On jako wolontariusz pozbierał te wszystkie dane, które były publikowane przez oficjalne instytucje rządowe.

Nasza praca nie opierała się na danych Rogalskiego, ale na tym, że udostępnił je w sposób przyjazny użytkownikom. Ministerstwo i GiS publikowały te dane tekstowo na Twitterze, więc ktoś musiałby od nas siedzieć, spisywać, wkładać te dane do tabelek i robić dokładnie to, co on. Dzięki temu, że on to wykonywał, to my już nie musieliśmy tego robić.

Nie są to jego dane, trzeba to jasno powiedzieć. Ale chwała mu za pracę, którą wykonał. Jestem zwolennikiem ruchu społecznych analityków. Korzystaliśmy z tych arkuszy, jednak weryfikowaliśmy ich poprawność, zaglądając do danych udostępnionych nam przez Ministerstwo Zdrowia.

Czyli w przypadku powiatów, które nie są wspominane w twitterowych komunikatach Ministerstwa Zdrowia, pana zespół sam kolekcjonował dane?

Nie spisujemy danych z powiatów. My dostajemy takie informacje bezpośrednio z Ministerstwa Zdrowia. Raz korzystamy z jednych danych, raz z drugich, w zależności od wygody. W praktyce korzystaliśmy z obydwu zbiorów.

Niewątpliwie dane udostępniane przez pana Michała są przyjaźniejsze pod kątem różnych operacji. Mamy zapisane połączenie API do jego arkusza, wciskamy guzik i wszystko nam się automatycznie zaciąga do naszego systemu.

Boi się pan, że nowy sposób podawania danych może wpłynąć zniekształcająco na przewidywania modelu?

Zawsze się o to bałem, niezależnie od tego, czy te dane zbierał pan Michał, czy inny człowiek. Dane, które są upubliczniane, są pochodną jakiegoś systemu testowania i diagnoz lekarskich. I nie jest on optymalny.

Nie wydaje mi się jednak, aby obraz danych był fałszowany. Gdyby dane były fałszowane, to byłyby też one zniekształcone w innych momentach pandemii. W obliczeniach pana Michała wyszła rozbieżność pomiędzy danymi wojewódzkich stacji sanepidu a powiatowych. Dzięki tej analizie wiemy, że system jest niedoskonały. Gdyby ktoś chciał to fałszować, to inaczej by to się wydarzyło, mniej wykrywalnie.

Ministerstwo wiedziało o błędzie, zanim my zdążyliśmy o tym wspomnieć. Od razu na spotkaniu poinformowano, że już przeprowadzają w tej sprawie śledztwo.

Różnice w danych, które są na bieżąco zbierane, mogą mieć chyba jednak jakiś wpływ na model?

Trzeba pamiętać, że dane, które zbieramy, nie są dosłownie danymi treningowymi dla modelu. Nie jesteśmy tak zależni od danych, jak w przypadku czystego uczenia maszynowego. To jest model generatywny, który nie jest aż tak "data-determined".

On nie jest tak mocno zależny od tych informacji, które są na bieżąco zbierane. Dla osób, które nie są w to zagłębione, nie jest to oczywiste.

Wiele osób pyta nas, czy model się nie gubi teraz, jak są takie skoki zakażeń. Kilka tysięcy przypadków dziennie różnicy jest nierealistyczne. Wariancja tych odczytów jest olbrzymia. Naszemu modelowi jednak to nie przeszkadza.

Kilka tygodni temu premier Mateusz Morawiecki w trakcie konferencji prasowej wspomniał o prognozie 5 tys. przypadków więcej dziennie z powodu protestów, powołując się na wyniki pana zespołu. Jednak dzień wcześniej wskazaliście, że taka predykcja jest nieuzasadniona. Jak pan to skomentuje?

My wtedy zasygnalizowaliśmy, że nie jesteśmy w stanie wypowiedzieć się na temat tej zależności. Nie powiedzieliśmy, że jej nie ma, natomiast nasz model pozostał agnostyczny wobec niej. Nie mówił, ile osób się gromadzi i jaki wpływ to ma, bo choć jest on szczegółowy, nie ma on aż takich detali.

Jako epidemiolog odradzam organizację protestów, zwłaszcza w takiej formie. Z mojego punktu widzenia takich zgromadzeń nie powinno się organizować ze względu na fazę epidemii, niezależnie od wskazań modelu.

Wszystko to wyszło trochę inaczej. Ale wolałbym nie odgrzewać tego tematu, bo my staramy się być apolityczni najbardziej, jak to tylko możliwe. Chcemy robić najlepszą robotę metodologicznie, naukowo i operacyjnie, natomiast nie chcemy być używani jako narzędzie w sporze politycznym.

https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/koronawirus-dane-i-liczba-zarazonych-rozmowa-dr-rakowskim-z-icm-uw/qdw1vw0,79cfc278

[Orionid]

Prof. Bogdan Jerzy de Barbaro o sytuacji na polskich ulicach. "Jak gniew będzie narastać, będą ofiary tej spirali"
ANNA PODLASKA 15 XII

Pandemia koronawirusa wywołała lawinę lęku, depresji i stresu. Sytuację pogarsza także to, co obecnie dzieje się na ulicach. - Są żywioły społeczne, są politycy ukąszeni bakcylem władzy, silne perturbacje w życiu kulturowym, to wszystko tworzy energię gniewną – mówi w rozmowie z WP Bogdan Jerzy de Barbaro, profesor zwyczajny UJ.


Profesor o pandemii koronawirusa Źródło: canva, archiwum prywatne, Fot: canva

Anna Podlaska: Kolejne miesiące będziemy żyć w "stagnacji". Wiceminister zdrowia mówił wczoraj, że restrykcje – czyli maski, izolacja, praca zdalna, brak imprez –najprawdopodobniej będą obowiązywać aż do lata. Tymczasem ludzie już teraz doświadczają trwałego obniżenia nastroju i braku sił witalnych, a na forach internetowych szukają środków uspokajających. Do czego to doprowadzi?

Bogdan Jerzy de Barbaro, lekarz psychiatra i terapeuta, profesor nauk medycznych, profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego: Jedni sobie radzą dobrze, dla niektórych obecna sytuacja jest inspiracją do rozwoju. Drudzy popadają w stan lękowo-depresyjny. To jest bardzo szerokie spektrum reakcji, które zależą od tego, jakie mamy zasoby i po jakie zasoby sięgamy.

Ja, jako psychoterapeuta, zawsze mam kłopot w odpowiedzi na pytanie oczekujące uogólnienia. Gabinet jest obszarem doświadczeń osobistych i i indywidualnych. A więc dla jednych pandemia jest źródłem cierpienia i stagnacji, a dla innych rozwoju. Między tymi biegunami jest szeroka gama ludzkich reakcji na to, co jest nadzwyczajne, niespotykane. Trudno o uogólnienie.

Skupmy się na osobach, dla których pandemia jest źródłem lęku. Czy poszukiwanie w sieci lekarstw na napięcie i stres jest dobrą drogą?

Ja bym najpierw szukał ukojenia i poradzenia sobie z cierpieniem w samym sobie. Wprawdzie dobre rady dawane "na odległość" i to osobom, których nie znam, są ryzykowne, ale moje doświadczenie jest takie, że wielu z nas ma odpowiednie możliwości i zasoby, aby poradzić sobie z obecną sytuacją.

Pandemia mogłaby być bodźcem do szukania w tej trudnej i niecodziennej sytuacji takich spraw, które mogą być źródłem rozwoju intelektualnego, duchowego, emocjonalnego. To może być pogłębianie relacji z bliskimi, przypomnienie sobie, co w praktyce oznacza być ojcem, czy matką, synem czy córką. To może być namysł nad innymi i namysł nad samym sobą. Jestem świadom, że pandemia jest przyczyną wielu cierpień, często tych najbardziej dramatycznych i głębokich. Ale w pewnym stopniu od nas będzie zależało, czy się tym cierpieniom poddamy, czy będziemy z nimi walczyć.

W XXI wieku łatwo poddajemy się medykalizacji własnego życia i w tabletce widzimy jedyne rozwiązanie. Uważam, że to jest czasami niezbędna droga, ale niekoniecznie zawsze jedyna i słuszna. Czasami można poradzić sobie za pomocą własnych zasobów.

U części osób problemy z obniżeniem nastroju pojawiły się właśnie w pandemii. Czy zatem kiedy się skończy, to nastrój wróci do normy czy pozostanie ślad w psychice?

Na ogół głęboka trauma żyje w nas nawet wtedy, kiedy jej źródło już nie działa. Powstaje pytanie, czy dysponujemy umiejętnością pokonania traumy niegdysiejszej. Nie chodzi o zatarcie śladów, ale mądrą archiwizację traumy. Gdybym miał się domyślać przyszłości, to trauma, której dziś doświadczamy, gdy minie będzie wymagała refleksji, przepracowania i takiego jej wykorzystania, żebyśmy po niej byli mądrzejsi i bardziej dojrzali. Jeśli nam się to uda, to trauma będzie dla nas źródłem impulsu rozwojowego.

Mówiąc o nadziei, energii nie chcę lekceważyć tych, którzy cierpią, przeżywają dramaty przez COVID, śmierć bliskich, strach przed chorobą. Osoby, które są bezradne, powinny sięgać po pomoc lekarską czy psychoterapeutyczną.

Jeszcze jakiś czas temu myśleliśmy, aby pożegnać ten 2020 rok i zacząć coś "nowego", lepszego. Już dziś wiemy, że to się tak nie skończy. Do tego święta i Nowy Rok mamy spędzić w najbliższym gronie, bez "fajerwerków". Część osób będzie ucztować w samotności, bo będzie na kwarantannie.

Mam nadzieję i myślę, że nie jestem w tym naiwny, że nadchodzący rok, a przynajmniej jego druga połowa, będzie lepsza. Wierzę, że będziemy wydobywać się z pandemii.

Jeżeli chodzi o zwyczaje i rytuały bożonarodzeniowe, to warto je docenić i - na ile to możliwe - pielęgnować. One mają znaczenie głębokie. Fakt, że nie będzie można zebrać się przy wspólnym stole, kolędować i poczuć "rodzinną wspólność”, może być źródłem bólu, frustracji i smutku. Rzecz w tym, aby się temu nie poddać i przetrwać wszystko z nadzieją, że następna Wigilia będzie lepsza. To jest merytorycznie uzasadnione i ma sens psychologiczny.

W radzeniu sobie z brakiem nadziei i lękami pomaga podobno też planowanie.

Wierzę w to, że nasze dziś współkształtowane jest przez jutro. Od tego jak myślimy o przyszłości, zależy to, jak nam dzisiaj jest. W tym sensie zgadzam się z tą tezą. Na ogół jesteśmy przyzwyczajeni do przekonania, że ukształtowała nas przeszłość. Ale to, jak wyobrażamy sobie przyszłość także wpływa na nasze samopoczucie, zachowanie. Przygotowanie do atrakcyjnej podróży już jest atrakcyjne. Przygotowanie do sensownego wydarzenia, już jest sensowne.

Aby jednak tak było, nasza myśl powinna być sprawcza, nie może być takim listkiem na wietrze. Za tą myślą i nadzieją musi iść działanie.

Chcę jeszcze zapytać o dzieci. One mają zupełnie inne poczucie czasu. Dla nich tydzień to wieczność. Już teraz najmłodsi odczuwają brak motywacji. Jak im pomóc w tej społecznej izolacji?

Psychologia przeżywania czasu jest interesująca. Jeżeli chodzi o dzieciństwo, to jego jakość i krajobraz się zmienia. Ja żyłem w czasach, kiedy posiadanie dwóch zabawek i kolorowych klocków było czymś nadzwyczajnym. Dzisiaj krajobraz dziecka jest wyposażony w inne atrakcje i inne zagrożenia. Co rodzic ma z tym zrobić? Myślę, że jedną z największych pułapek dla zmęczonego rodzica jest pokusa oddania swego dziecka komputerowi.

Na koniec zapytam o nas, jako o społeczeństwo. W jakim kierunku idziemy?

Moje odczucie jest takie, że jesteśmy na etapie uzewnętrzniania wcześniej tłumionego gniewu. Jak dobrze pójdzie to gniew zostanie przepracowany, wyniknie z tego coś dobrego. Jak gniew będzie narastać, to będziemy ofiarami spirali gniewu, któremu niedaleko do nienawiści. Są żywioły społeczne, są politycy ukąszeni bakcylem władzy, są silne turbulencje w życiu kulturowym. To wszystko tworzy energię gniewną.

Myślę, że walka polityczna przenika się z fundamentalnym sporem kulturowym. Dla mnie ten drugi aspekt dzisiejszego napięcia to zderzenie konserwatyzmu i krypto-patriarchatu z liberalizmem. I to się dzieje w przestrzeni gniewu, który rozumiem jako sprzeciw kobiety na odwieczną, często ufundowaną na przemocy władzę mężczyzny. A jednocześnie mamy do czynienia z buntem wobec władzy, która ma taki bagaż przewinień, że sama grzecznie nie ustąpi, zwłaszcza, że prawdopodobnie część władających wierzy, że ma rację. To nie jest więc tylko gniewny spór światopoglądowy, ale jest to też spór o władzę i o to, jaka ona ma być. I to połączenie, sporu kulturowego i politycznego utrudnia wróżenie o przyszłości.

https://kobieta.wp.pl/prof-bogdan-jerzy-de-barbaro-o-sytuacji-na-polskich-ulicach-jak-gniew-bedzie-narastac-beda-ofiary-tej-spirali-6586517592435488a

[Orionid]

Eksperci: oto 15 rażących błędów rządu w walce z koronawirusem (1)
KRZYSZTOF BOCZEK 20 PAŹDZIERNIKA 2020

Spece od epidemiologii, chorób zakaźnych, lekarze wypunktowują litanię idiotyzmów, jakie rządzący popełniają w walce z pandemią. „Oni nas nie słuchają" – dodają specjaliści. Bo w Polsce na walce z koronawirusem najlepiej znają się politycy

„To jest rozmowa na długie godziny. Tyle jest błędów” – zapowiada dr Paweł Grzesiowski, immunolog, pediatra. Faktycznie lista jest długa.

Zarzut 1: decydują politycy, a nie eksperci

„Pandemią powinien się zajmować jeden ośrodek decyzyjny – osoba odpowiedzialna z zespołem specjalistów, epidemiologów, osób od organizacji ochrony zdrowia. A nie minister. Bo pandemia jest tylko wycinkiem działalności ministerstwa” – tłumaczy dr Jerzy Friediger, chirurg, dyrektor Szpitala Specjalistycznego im. Stefana Żeromskiego SPZOZ w Krakowie. Z ramienia Naczelnej Rady Lekarskiej zajmuje się kwestiami szpitali w Polsce.

Pomysł panelu ekspertów gorąco popiera też Adam Szeląg, ginekolog i onkolog. Przez ponad 30 lat pracował w Szwecji, dwukrotnie został wybrany najlepszym lekarzem tego kraju. Był przez wiele lat ordynatorem w Klinice Uniwersyteckiej w Lund. „Decyzje mają podejmować ludzie, którzy się na pandemii znają, a nie laicy, jak np. premier” – zaznacza.

W Szwecji takiemu zespołowi przewodzi Anders Tegnell – główny epidemiolog, twórca szwedzkiej koncepcji walki z COVID-19. Kieruje on Krajową Radą Zdrowia i Opieki Społecznej, złożoną z kilkunastu naukowców, a nie polityków. Szwecja, krytykowana za brak lockdownu i ponad 5 tys. zgonów na wiosnę, obecnie jest chwalona. Eksperci zdecydowali o korekcie strategii (kontrola epidemiczna, więcej restrykcji) i mimo wzrostu przypadków liczba zgonów jest tam bardzo niska. W Niemczech, które były skuteczne w pierwszej fali pandemii, najistotniejszą rolę w budowaniu strategii walki i działań także odegrali naukowcy, zwłaszcza wirusolodzy.

Tymczasem w Polsce to politycy grają pierwsze skrzypce. Jeśli wspierają się fachowcami, to tylko podległymi sobie. Niezależnych nie chcą słuchać.

„Decyzje Ministerstwa Zdrowia związane z pandemią w ogóle nie są i nie były konsultowane z Naczelną Izbą Lekarską” – twierdzi rzecznik NIL Rafał Hołubicki. Izba od początku pandemii starała się, by włączyć jej specjalistów do sztabów zarządzania kryzysowego na poziomie krajowym i wojewódzkim. Zignorowano jej apele. „Władze nadal nas nie słuchają. Od początku pandemii formalnie ani razu nasze stowarzyszenie i jego członkowie nie byli zaproszeni do konsultacji działań związanych z walką z COVID-19″ – twierdzi prof. Robert Flisiak, prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Raz został zaproszony przez ministra Adama Niedzielskiego w roli… obserwatora.

Za ministra Łukasza Szumowskiego było jeszcze gorzej. Autor niniejszego raportu w czerwcu rozmawiał ekspertami, z którymi MZ miało się konsultować w sprawach pandemii. Konsultant krajowy ds. epidemiologii, prof. Iwona Paradowska-Stankiewicz, oprócz zapytań i próśb eksperckich jakie do niej czasami trafiały, tylko RAZ brała udział w spotkaniu sztabu kryzysowego. Prof. Andrzej Horban, konsultant krajowy ds. chorób zakaźnych, z którym – według rzecznika MZ – ministerstwo miało „kontakt praktycznie stały”, twierdził, że ANI RAZU nie brał udziału w sztabach kryzysowych w sprawie pandemii. Dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, dr Grzegorz Juszczyk przyznawał, że sporo dostawali zapytań z MZ w sprawie pandemii i przygotowywali odpowiedzi na nie, ale zaznaczał „trudno to jednak nazywać konsultowaniem”. Nie brali udziału w podejmowaniu decyzji.

Nikt z moich rozmówców nie przyznał się do autorstwa mocno krytykowanych posunięć władz (np. wesel do 150 osób, pozwoleń na działanie kopalń, zamknięcia lasów i parków itp). Ministerstwo zapytane, kto był autorem tychże, milczało.

O tym jak bardzo „ceniona” w czasie pandemii była w ministerstwie wiedza fachowców, może świadczyć fakt, że w połowie maja minister Szumowski nagle rozwiązał Radę Naukową MZ, składającą się z 40 specjalistów, autorytetów w swoich dziedzinach medycznych. Dopiero 19 października premier Morawiecki poinformował, że przy rządzie powstaje rada ekspertów, której zadaniem będzie wspierać władze w walce z epidemią. Na jej czele stanął prof. Andrzej Horban.

Zarzut 2: za mało testów – wykonujemy mniej niż Bhutan

„Powinniśmy robić 50-60 tys. testów dziennie” – twierdzi dr Grzesiowski. Czyli o 50 proc. więcej niż średnio w ostatnim tygodniu. Prawie wszyscy nasi rozmówcy powtarzają: więcej testów. „To oczywiste” – uważa prof. Paradowska-Stankiewicz. Chwalony na świecie za skuteczność walki Niemiec z pandemią minister zdrowia Jens Spahn tłumaczył, że trzeba dużo testować, bo to jest jak „światło w ciemnościach” – bez wiedzy, ile osób jest chorych i już przeszło chorobę, władze działałyby po omacku. „A nie możesz kontrolować tego, czego nie widzisz” – przekonywał minister.

Nad Renem już w kwietniu wykonywano po 300 tys. testów tygodniowo – to poziom, który w Polsce udało się osiągnąć dopiero teraz. Przedtem średnio dziennie wykonywaliśmy 16,5 tys. Efekty? W momencie realizacji tego materiału Polska wykonała 107 tys. testów na milion mieszkańców. Pod tym względem jesteśmy dopiero na 82. pozycji na świecie. To wielokrotnie mniej niż nie tylko kraje Zachodu (np. Islandia – 9 razy więcej; Dania – 8 razy, Wlk. Brytania i USA – 4 razy), ale także Rosja (3,5) Litwa (3), a nawet Białoruś (2,2) czy Bhutan (2 razy)!

Mało testów to mało wykrytych chorych, czyli dużo zakażających nieświadomie. „Cały czas mamy niedoszacowanie 10-krotne – gdy było 200 przypadków potwierdzonych, to faktycznie mieliśmy 2 tys. nowych chorych” – mówi dr Grzesiowski. Podobnie uważa dr Jakub Zieliński, członek Zespołu Modelu Epidemiologicznego w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego: faktycznie nowych chorych mamy co najmniej 9 razy więcej niż oficjalnie wykrywanych. W rzeczywistości więc, gdy wykrywamy ok. 7-9 tys. chorych dziennie, to faktycznie mamy 70-90 tys. nowych zachorowań. Z czego tylko 1/10 wie, że choruje i izoluje się. Reszta to armia roznosicieli wirusa, która dynamicznie spycha nas w kierunku niewydolności systemu służby zdrowia.

Prof. Paradowska-Stankiewicz uważa, iż powinno się testować także: osoby z kontaktu w ognisku wirusa i kończące kwarantannę – u niektórych pojawiają się objawy dopiero po 10 dniach, więc mogą zarażać, personel medyczny w odstępach 2 tygodniowych, co jakiś czas osoby starsze w placówkach zinstytucjonalizowanych oraz ich personel.

Prof. Flisiak zaznacza, że przed zwiększeniem ilości testów trzeba najpierw zwiększyć przepustowość systemu opieki dla chorych. Według niego oddziały obserwacyjne dla osób z COVID-19 powinno się tworzyć w każdym szpitalu, także powiatowych. 19 października rząd zapowiedział taką zmianę w obliczu gwałtownie rosnących zachorowań – chce przekształcić część szpitali powiatowych w jednoimienne, leczące tylko COVID-19.

Zarzut 3: celowe zaniżanie liczby wykrywanych chorych

Przez cały wrzesień lekarz POZ w trakcie telekonsultacji mógł skierować pacjenta na test na COVID-19 tylko wtedy, gdy występowały u niego aż 4 objawy naraz (gorączka powyżej 38 st. C, duszności, kaszel, utrata węchu lub smaku). Pozostali pacjenci musieli zostać zbadani przez lekarza przed skierowaniem na test. Przeciwko temu protestowali lekarze rodzinni, obawiając się zakażeń w przychodniach.

Według szefa Porozumienia Zielonogórskiego (zrzesza lekarzy rodzinnych), dr Jacka Krajewskiego, było to celowe działanie rządzących, mające na celu zmniejszenie liczby kierowanych na testy, a tym samym liczbę wykrywanych osób z COVID-19. Bo wszystkie te objawy jednocześnie występują jedynie u 3-4 proc. chorych. Reszta nietestowanych nieświadomie zarażała – i to nakręcało rekordy nowych zachorowań w Polsce.

Mimo szerokiej krytyki przez lekarzy i ekspertów – ministerstwo anulowało ten przepis dopiero 8 października, wcześniej jednak konsultując nowe rozwiązania ze środowiskiem lekarskim. Teraz każdy pacjent z objawami mogącymi sugerować COVID-19 może być skierowany na test po teleporadzie. Dr Grzesiowski nie rozumie, czemu czekano tak długo. „Każdy dzień zwłoki to jest już za późno!” – podkreśla.

Zarzut 4: ograniczanie grona lekarzy, którzy mogą kierować na testy

Naczelna Rada Lekarska od miesięcy wnosiła do Ministerstwa Zdrowia, by skierowania na testy pod kątem COVID-19 mogli wykonywać także lekarze innych specjalizacji niż tylko POZ czy zakaźnicy. Ostatni raz NRL wysłał takie pismo ministrowi Niedzielskiemu 1 października. Środowisko popiera ten postulat. „Jeśli jestem chirurgiem z 40-letnim stażem pracy, to nie mogę skierować pacjenta na badanie pod kątem COVID-19?” – z niedowierzaniem pyta dr Friediger.

Ale to rozwiązanie znacznie zwiększyłoby liczbę wykonywanych testów, a co za tym idzie – wykrywanych chorych.

MZ w rozporządzeniu z 8 października dodało możliwość kierowania na testy przez lekarzy ze szpitali I stopnia w strategii antyCovid (powiatowych), ale to według NRL nadal za mało. „Dalej uważamy, że wszyscy powinni mieć taką możliwość” – zaznacza dr Friediger.

Zarzut 5: brak testów i zbyt długie oczekiwanie na wynik

Testujemy na pół gwizdka, a mimo tego już zaczyna brakować testów PCR. Prezes Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych Alina Niewiadomska 9 października informowała, że są deficyty i problem jest „poważny”. Brak zwłaszcza testów amerykańskiej firmy Cepheid – w Polsce działa 160 aparatów do nich.

Lekarze domagają się też, by na wynik testów nie czekało się jak teraz 1-2-3 dni, a nie dłużej niż 6-12 godzin. „To ważne z punktu widzenia epidemiologicznego. Jeśli pacjent jest na SOR, musimy jak najszybciej wiedzieć, czy jest zainfekowany. A do momentu uzyskania wyników nie możemy go przenieść na oddział” – tłumaczy dr Friediger. Podobnie jest z osobami, które miały testy, ale wróciły do domu – dopiero gdy jest dodatni wynik, nakładana jest na nie izolacja.

Skrócenie czasu oczekiwania na wynik technicznie jest możliwe – poseł Przemysław Czarnek czekał w lubelskim Sanepidzie półtorej godziny od pobrania wymazu. Zastosowano test trójgenowy – droższy, więc niedostępny dla Kowalskich.

W dodatku Ministerstwo Zdrowia zmusza lekarzy do stosowania testów antygenowych pierwszej generacji, które są tak mało skuteczne, że powinno się z nich zrezygnować. Apeluje o to Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Resort wysłał do szpitali te bezużyteczne, ale zakupione za 30 mln dolarów testy koreańskiej firmy PCL mimo miażdżących ekspertyz. Ich skuteczność, zbadana w polskich ośrodkach, wynosi od 62 proc. do zera, czyli zdarza się, że nie wykryją żadnego chorego. „Stosowanie ich to rzucanie monetą” – uważa prof. Flisiak.

Zarzut 6: przeciążenie specjalistów od chorób zakaźnych

Wprowadzony we wrześniu obowiązek kierowania przez lekarza POZ każdego pacjenta z wykrytym zakażeniem SARS-CoV-2 do oddziału chorób zakaźnych wywołał wściekłość zakaźników. Na stronie ich towarzystwa (PTEiLCHZ) 25 września opublikowano listy oburzonych medyków tej specjalizacji. „Tylko pierwszy dzień funkcjonowania tego zarządzenia spowodował zatkanie izb przyjęć, a w kolejnych dniach sparaliżuje oddziały zakaźne” – informował 24 września ministra zdrowia prof. Flisiak.

Oddziały zakaźne powinny się zajmować chorymi w zaawansowanym stanie, a nie „skąpo lub wręcz bezobjawowymi”. Ci mają trafiać do lekarzy POZ, których jest 46 razy więcej niż zakaźników (ok. 22 tys. vs 479). Stowarzyszenie przewidywało, że te przepisy doprowadzą do „całkowitego braku kontroli nad epidemią”. „To była taka bzdura, że na szczęście ministerstwo szybko się wycofało z tych przepisów” – zaznacza prof. Flisiak. Jednak ich wprowadzenie jest dowodem na brak konsultacji ze specjalistami i środowiskiem.

Zarzut 7: dezinformacja + propaganda

„Mam wrażenie, że to, co robi rząd, to głównie propaganda. Popełniano błąd za błędem, a ja nie słyszałem nawet raz, by rząd przyznał się do tego” – zauważa Adam Szeląg. Według dr. Grzesiowskiego działania rządu to improwizacja i często deklaracje bez pokrycia w rzeczywistości. Przykład: rząd chwali się długą listą laboratoriów. Tymczasem są na niej też szpitalne placówki, które wykonują po 50-70 testów tylko dla własnych pacjentów. Poza tym według Grzesiowskiego podając liczbę respiratorów, rząd liczy także te, które stoją w magazynach. Zaś w przypadku łóżek dla pacjentów z COVID-19 podają ile – decyzją wojewodów – ma ich być, a nie ile ich faktycznie jest. „Wojewodowie i starostowie żyją w sztucznym świecie danych z tabelek, których nikt im nie weryfikuje. Tak powstają np. wirtualne łóżka” – uważa dr Grzesiowski.

Efekty? Dzień wcześniej ten immunolog próbował wysłać pacjentkę z placówki I stopnia zabezpieczenia do wyższego stopnia referencyjnego. Brak miejsc w Warszawie, choć miały być. „Wojewoda odsyła nas do Centrum Zarządzania Kryzysowego, a tam pan mówi, że nic o tym nie wie i nie załatwia miejsc w szpitalach. Ten system po prostu nie działa!” – kończy dr Grzesiowski.

Zarzut 8: personel nie jest motywowany

„Ze względu na zagrożenie dla personelu, szpitale powinny mieć wyższe pieniądze za oddziały z pacjentami COVID-19″ – uważa dr Friediger. Tymczasem obecnie to, co szpitale dostają za łóżka dla pacjentów z koronawirusem, odejmowane jest od ryczałtu dla placówki. Miejsca dla chorych są, ale nie ma ich kto obsługiwać – dlaczego lekarze, zwłaszcza emeryci, mają ryzykować zdrowie i życie na dodatkowych dyżurach? Przymusowe skierowania do pracy przez wojewodę tylko rozjuszają personel medyczny.

Dyrektor Friediger przyznaje, że są dodatki rzędu 5o proc. pensji podstawowej dla lekarzy pracujących wyłącznie na oddziale covidowym, którzy zrezygnują z zatrudnienia gdzie indziej. „Ale jeśli np. na naszym oddziale zakaźnym w ciągu miesiąca było hospitalizowanych dwoje dzieci, przez jeden dzień, bez rozpoznania COVID-19, to wszyscy stracili ten dodatek. To jest idiotyczne!” – podkreśla.

PTEiLCHZ od kwietnia toczy bój o uznanie specjalizacji chorób zakaźnych za priorytetową. Bez efektów. A to podniosłoby prestiż specjalności, doceniło pracę tych ludzi. To o tyle istotne, że według prof. Flisiaka wielu specjalistów od chorób zakaźnych, którzy pracują, choć są na emeryturze, chce z końcem roku odejść. „Minister Szumowski nas lekceważył” – twierdzi prof. Flisiak. Teraz oliwy do ognia dolewają inni politycy – np. wicepremier Jacek Sasin, który mówi o „braku zaangażowania” lekarzy w walce z pandemią.

W dodatku minister zdrowia chce, by w budżetach dla szpitali, nie było zaznaczone, jaka ich część jest przeznaczona na podwyżki dla pielęgniarek, tzw. zembalowe. Pielęgniarki protestują – to może zmniejszyć ich wynagrodzenia nawet o ¼. Na początku września personel medyczny stracił też prawo do 1oo proc. wynagrodzenia na chorobowym.

Rząd próbuje teraz w trybie przyśpieszonym uchwalić ustawę „kamaszową”, czyli nowelizację ustawy o zapobieganiu chorobom zakaźnym, która zmieni warunki kierowania personelu medycznego do pracy.

Do tej pory nie wolno było wezwać obojga rodziców dzieci do 14. roku życia i osób powyżej 60. roku życia. Na mocy nowelizacji będzie można skierować do pracy jednego rodzica niepełnoletniego dziecka i mężczyzn do 65. roku życia. Wróci za to 100 proc. chorobowego, a dodatki COVID-19 wyniosą 200 proc. wynagrodzenia. Poza tym nowela zwalnia od odpowiedzialności karnej, ale nie cywilnej i zawodowej w przypadku nieumyślnego błędu przy opiece nad chorymi na COVID-19 i otwiera drogę do zatrudniania personelu medycznego spoza Unii Europejskiej.

Lekarze protestują, bo znowu nikt nie spytał ich o zdanie. Naczelna Izba Lekarska oświadczyła, że „w proponowanych regulacjach znajdujemy odbicie wrogich wypowiedzi polityków, obarczających nasze środowisko odpowiedzialnością za dramatyczną sytuację w ochronie zdrowia. Dostajemy rozwiązania restrykcyjne, dyscyplinujące, dzielące środowisko, prowokujące konflikty wewnętrzne i z otoczeniem, co grozi dodatkowym osłabieniem zaufania do środowiska lekarskiego, a także pozostałych zawodów medycznych”.

[Orionid]

Eksperci: oto 15 rażących błędów rządu w walce z koronawirusem (2)

Zarzut 9: ustawa o ratownictwie to bubel

Według prof. Flisiaka ta ustawa jest „do natychmiastowej poprawki”, bo obecne przepisy paraliżują transport chorych – gdy „koronawirusowe” sanitarki są przeciążone, to karetki „systemowe”, które nie mogą przewozić osób z podejrzeniem COVID-19, stoją puste. W efekcie chorzy muszą długo czekać na transport. Według prof. Flisiaka doprowadza to nawet do zgonów pacjentów w poważnym stanie.

Zarzut 10: niedofinansowany sanepid, bez dodatkowego zatrudnienia

„Zwiększenie zatrudnienia i budżetu sanepidu z powodu pandemii to podstawowa kwestia do naprawy!” – uważa prof. Paradowska-Stankiewicz. Przyklaskują jej prof. Flisiak i dr Friediger. Bo mimo nowelizacji budżetu na 2020 roku i kilku specustaw, rządzący nie zwiększyli budżetu sanepidu mimo oczywistej potrzeby – w 2020 roku ma dostać w sumie ok. 1,3 mld zł. Rzecznik Ministerstwa Zdrowia Wojciech Andrusiewicz we wrześniu informował o dodatkowych 95 mln zł dla powiatowych i wojewódzkich stacji. Do końca roku rządzący obiecują kolejne 50 mln zł. Ale to kropla w morzu potrzeb – sanepid nie zwiększył zatrudnienia, jedynie przerzuca pracowników między placówkami.

A ci pracują po kilkanaście godzin dziennie, przez 7 dni w tygodniu, niektórzy od miesięcy nie mieli dnia wolnego – opisywał to reportaż w TVN24. Chorzy i ludzie na kwarantannach nie mogą się dodzwonić do sanepidu dniami, a nawet tygodniami.

Pracownicy sanepidów skarżą się, że pracują głównie na arkuszach Excela, dokumenty skanują, wysyłają faksem, a w niektórych placówkach nawet nadal kopiują przez kalkę (sic!) – przyznał to główny inspektor sanitarny, dr Jarosław Pinkas. Prace nad systemem teleinformatycznym dla sanepidu dopiero trwają.

Przepracowani ludzie bez odpowiednich narzędzi popełniają tysiące błędów – na Śląsku rodziny tkwiły na kwarantannie nawet 7 tygodni, bo sanepid zapominał o nich, gubił próbki czy wyniki. W Rybniku urząd miasta zaproponował do pomocy swoich urzędników – wojewoda śląski odmówił. Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski oraz Federacja Regionalnych Związków Gmin i Powiatów Rzeczypospolitej Polskiej na początku września zaapelowały do premiera i rządu o natychmiastowe zwiększenie zatrudnienia w sanepidzie. O 100 proc. – to też obrazuje skalę deficytu rąk do pracy!

W dodatku ci pracownicy z pierwszej linii frontu walki z COVID-19 są licho opłacani – w ubiegłym roku szeregowy pracownik Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie z dodatkami dostawał średnio 3565 zł brutto. Gazeta.pl donosiła, iż wielu ma pensje poniżej płacy minimalnej.

Tymczasem sumaryczny koszt pandemii w tym roku dla budżetu państwa może się zamknąć w kwocie 300 miliardów zł! Do końca 2021 roku nasz rząd z powodu wywołanego przez nią kryzysu ma zadłużyć Polskę nawet o 500 mld zł.

Zarzut 11: brak tymczasowych zespołów, które wesprą sanepid

W Niemczech jeszcze w marcu stworzono instytucję tzw. agentów ds. bezpieczeństwa. To studenci i urzędnicy, którzy nie mieli zajęcia podczas lockdownu. Zajmują się tym, czym u nas przeciążony sanepid – wywiadami z zakażonymi i wyszukiwaniem potencjalnie zakażonych. Telefonicznie nakłaniają ich do samoizolacji lub do wykonania testów. To ogranicza wzrost pandemii. Analogiczne wsparcie stworzono w Wielkiej Brytanii, Korei Południowej, na Tajwanie. Te dwa azjatyckie kraje wręcz wzorcowo radzą sobie z pandemią. „To bardzo dobry pomysł na wsparcie sanepidu ze zbyt małą liczbą pracowników” – chwali prof. Paradowska-Stankiewicz. MZ ani rząd na ten pomysł nie wpadli do tej pory. Dopiero teraz wojewoda mazowiecki chce oddelegować urzędników z samorządów do pomocy w wywiadzie epidemiologicznym.

Niemcy na agentów ds. bezpieczeństwa przeznaczyły 11 mln euro –„grosze” przy kosztach pandemii.

Zarzut 12: brak planowania

Zamiast przygotowywać Polskę do drugiej fali pandemii – która była pewna – rządzący skupili się na pomocy Andrzejowi Dudzie w kampanii wyborczej, a potem rozgrywkach wewnątrz Zjednoczonej Prawicy. W efekcie zaczyna brakować testów, brak jest szczepionek na grypę, a nawet Remdesiviru – jedynego leku przeciwwirusowego zarejestrowanego do terapii COVID-19. „Jeśli będzie przerwa w zaopatrzeniu – bez trudu da się sprawdzić o ile wzrosła śmiertelność w tym okresie i zapytać, kto personalnie ponosi winę za śmierć ludzi, których można było uratować” – PTEiLCHZ na swojej stronie internetowej mocno krytykuje brak tego leku.

Reuters na początku października donosił, że Remdesiviru brakowało w kilku krajach EU. Zapasy światowe wykupiły USA.

Zarzut 13: władza niegodna zaufania

„W tej chwili tego zaufania już nie ma. Za wiele machlojek oszustw. Ludzie nie wierzą tej władzy” – uważa doktor Szeląg. Rządzący nie tylko nie zbudowali dobrej relacji ze społeczeństwem, ale robili wiele, aby zniszczyć zaufanie do swoich działań. Poprzez sprzeczne i chaotyczne decyzje (maseczki niepotrzebne, potem obowiązkowe, lasy zamknięte – otwarte itd.). skandaliczne słowa (np. dr Pinkasa o tym, że strasząca pandemią opozycja powinna włożyć sobie „lód do majtek”) i afery (zakupy bezużytecznych maseczek, testów, respiratorów-widmo). Negowanie zagrożenia ze strony wirusa tuż przed wyborami (Morawiecki: „wirus jest w odwrocie, nie trzeba się go bać”), ukrywanie informacji o zakażeniach personelu medycznego, zaniżanie liczby zgonów, itd.

Efekty? W maju jedynie 21 proc. Polaków wierzyła w statystyki podawane przez rząd, a tylko 33 proc. ufała mu w sprawie walki z pandemią – to był drugi od końca wynik w UE! Obecnie zaś co czwarty Polak uważa, że pandemia to spisek m.in. polityków lub, że wirus nie stanowi zagrożenia. Nawet słuszne zalecenia rządzących są ignorowane, bo społeczeństwo nie wierzy władzy, która tak wiele razy kluczyła, kłamała i ukrywała fakty.

Między innymi z powodu braku zaufania do rządu aplikacja ProteGo Safe, która miała informować o potencjalnym kontakcie z osobą zakażoną i uratować nas przed drugą falą pandemii, nie cieszy się popularnością. „A Pegasus wam już nie wystarcza?” – pytali internauci pod apelem Ministerstwa Zdrowia o instalowanie aplikacji. Od jej premiery na koniec kwietnia pobrano ją w sklepie Play na Androida ponad 500 tys. razy. Według portalu Spider’s Web, aby działała, powinno ją używać 20 mln Polaków.

Dla porównania, gdy w połowie czerwca niemiecki rząd wypuścił aplikację ostrzegającą przed zakażonymi – Corona-Warn-App, pół miliona osób pobrało ją w ciągu kilkunastu godzin. Do 22 września było to już 18,4 mln osób. Ale niemiecki rząd  najpierw zapracował na zaufanie obywateli skuteczną walką z pandemią i dobrą komunikacją ze społeczeństwem. Poparcie dla kanclerz Merkel podskoczyło do 80 proc.

Zarzut 14: władza ponad prawem

„Kwarantanna, maseczki i tym podobne obostrzenia powinny dotyczyć całego społeczeństwa. A zwłaszcza polityków, bo władza jest przykładem dla ludzi” – uważa prof. Paradowska-Stankiewicz. Tymczasem rządzący wielokrotnie udowodnili, że w kwestii pandemii oni są ponad resztą narodu. Wymieńmy tylko kilka przykładów:

- 10 kwietnia: Jarosław Kaczyński i grono członków PiS organizują miesięcznicę smoleńską. Idą pod pomnik ofiar bez zachowania dystansu i bez maseczek;

- maj: premier Morawiecki ogłasza ograniczenia w restauracjach, m.in.: przy jednym stoliku może przebywać rodzina lub osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym. Po czym Kancelaria Premiera publikuje serię zdjęć, na których Morawiecki siedzi przy stoliku ze współpracownikami i właścicielami restauracji, bez maseczek.

- 7 października: minister Mariusz Błaszczak zostaje skierowany na 10-dniową kwarantannę. Trzy dni później pojawia się na miesięcznicy smoleńskiej.

Takie sytuacje pokazują obywatelom, że nie powinni przejmować się ograniczeniami. I nakręcają spiralę teorii spiskowych koronasceptyków.

Zarzut 15: absurd bez logiki

Rząd zadecydował, że od 12 października restauracje, kluby i knajpki będą zamykane o 22:00, by ludzie nie upijali się w nich, nie tańczyli i w inny sposób nie łamali dystansu społecznego. Nasi rozmówcy uważają to za słuszne działanie. Ale jednocześnie w całym kraju można było nadal organizować wesela do 75 osób, a w strefach czerwonych – do 50 osób. Tak jakby na nich ludzie się nie upijali, nie tańczyli i nie łamali zasady dystansu. A to na weselach, a nie w klubach nocnych znajdziemy najbardziej narażonych na koronawirusa – seniorów. Dopiero tydzień później wprowadzono zakaz organizowana wesel w czerwonych strefach, a w żółtych ograniczono liczbę uczestników do 20 osób.

Ta lista zarzutów nie jest zamknięta. Z powodu obecnego przeciążenia pracą specjalistów, nie udało nam się porozmawiać z wieloma z nich.

https://oko.press/eksperci-oto-15-razacych-bledow-rzadu-w-walce-z-koronawirusem/?u=true

[Orionid]

RZĄD NAS ZWODZI
MACIEJ MÜLLER 16.11.2020

W Polsce badamy już tylko ewidentnie chorych. Nie jesteśmy w stanie izolować przypadków bezobjawowych lub z objawami słabymi – a więc śledzić i blokować dróg transmisji wirusa.


Testy na koronawirusa przed szpitalem na Solcu w Warszawie, 23 października 2020 r. Fot. Czarek Sokołowski / AP /East News

Wygląda na to, że narodowa kwarantanna nam nie grozi – choć kilka dni temu wydawała się nie do uniknięcia. Wskaźnik średniej liczby nowych zakażeń szybko piął się do wyznaczonego przez Mateusza Morawieckiego limitu 70 na 100 tys. mieszkańców. Premierowi przyszedł jednak w sukurs nieoczekiwany spadek liczby testów. Laboratoria dopiero co biły rekordy, sięgając 70 tys. testów dziennie, po czym efekty ich pracy spadły – najpierw do ok. 56 tys., a w poniedziałek 16 listopada do 35 tys.

Średni odsetek tych pozytywnych wynosi 44 proc. (przed nami tylko Meksyk). Według Światowej Organizacji Zdrowia jeśli wskaźnik ten przekroczy 5 proc., rząd danego kraju traci kontrolę nad epidemią. W Polsce badamy już tylko ewidentnie chorych, nie jesteśmy w stanie izolować osób, które zakażenie przechodzą bezobjawowo lub z objawami słabymi – a więc śledzić i blokować dróg transmisji wirusa.

„Wierzyliśmy, że pandemia jest w odwrocie, ja tak wierzyłem, bardzo wielu epidemiologów również” – mówił premier, odpowiadając na zarzut „przespania” całego lata i nieprzygotowania systemu na jesień. Wydawałoby się, że decyzje polityczne powinno się podejmować nie w oparciu o wiarę, ale analizy ekspertów, których od maja nie brakowało.

Gdy premier przyznawał, że atak koronawirusa jest istotnie groźny, minister zdrowia cieszył się z „wypłaszczenia”. O tym, że radość może być przedwczesna, świadczą pozostałe wskaźniki: nie spada liczba hospitalizowanych, a coraz więcej pacjentów umiera. Lekarze od dawna są zmuszeni stosować „odwrotny triaż”, czyli decydować, któremu z pacjentów należy się miejsce na intensywnej terapii. W szpitalach covidowych spada ciśnienie instalacji tlenowej, brakuje leków i personelu. Płonne okazały się nadzieje, że system odciążą szpitale tymczasowe, z Narodowym na czele. Dyrektorzy mazowieckich placówek skarżą się, że nie udało im się tam przekierować nikogo. Dlaczego? Ze względu na wyśrubowane kryteria przyjęć. Okazało się, że Szpital Narodowy nie będzie leczył chorych z niewydolnością oddechową – co nie przeszkadzało wycenić dobowego pobytu w tym miejscu na 4,3 tys. zł, podczas gdy za dobę na intensywnej terapii pacjenta z COVID-19 NFZ płaci 1,1 tys. zł. Na Stadionie Narodowym powstało raczej gigantyczne izolatorium, ścianka dla polityków opowiadających o sukcesach. A poprzeczka była zawieszona wysoko: trudno przebić majową wypowiedź premiera na tle antonowa pełnego bezużytecznych chińskich maseczek.

Zdaniem immunologa dr. Pawła Grzesiowskiego, jednego z ekspertów na ogół dość surowo patrzących na decyzje rządu, nawet niedoskonałe statystyki pozwalają jednak na ostrożny wniosek, że sytuacja się stabilizuje. Zmniejszenia liczby zakażeń nie da się według niego wyjaśnić jedynie mniejszą liczbą testów – lekarz widzi w nich opóźniony efekt wprowadzanych od połowy października restrykcji, przede wszystkim zamknięcia szkół. Dlatego wielu epidemiologom zmroziła krew w żyłach zapowiedź ministra edukacji Przemysława Czarnka, że po 29 listopada placówki wrócą do zwykłego trybu pracy. Taki ruch trzeba zaplanować ostrożnie, z zastosowaniem znanych z innych krajów obostrzeń, jak lekcje na zakładkę, podział szkół na strefy czy rozgęszczenie klas. Inaczej będzie powtórka tego, co wydarzyło się we wrześniu.

https://www.tygodnikpowszechny.pl/rzad-nas-zwodzi-165612

[Orionid]

DALEKO OD NORMALNOŚCI
MACIEJ MÜLLER 17.12.2020

Kwarantanna narodowa, w innych krajach zwana lockdownem, potrwa od 28 grudnia do 17 stycznia. Decyzja o jej ogłoszeniu to kolejny zwrot w rządowej narracji o koronawirusie – który znowu jest groźny.


Konferencja ministra zdrowia na temat nowych obostrzeń, 17 grudnia 2020 r. / FOT. ADAM GUZ/KPRM/CC BY-NC-ND 2.0

W czwartek minister zdrowia Adam Niedzielski ogłosił, że podczas kwarantanny zamknięte będą hotele i stoki narciarskie, ograniczona działalność galerii handlowych. W noc sylwestrową będzie obowiązywało (nie podano, na jakiej podstawie prawnej) ograniczenie przemieszczania się, w mediach już ochrzczone godziną policyjną.

W ostatnich dniach lockdown bądź znaczące obostrzenia sanitarne wprowadziły kolejne europejskie kraje – Słowacja, Czechy, Holandia czy Litwa. W Polsce sytuacja oceniana za pomocą liczby dziennych zakażeń wygląda optymistycznie, ale po ostatnich reformach systemu testowania nie jest to wskaźnik, z którego wysokości można wyciągać wartościowe wnioski. Liczba hospitalizowanych powoli, ale konsekwentnie spada, niemniej alarmująca jest liczba zgonów – w niektórych dniach sięga nawet 600 (wahania wynikają przede wszystkim z nieregularnego raportowania). Doradca rządu prof. Andrzej Horban podczas czwartkowej konferencji wskazał na rosnącą liczbę osób umierających z powodu innych chorób niż COVID-19, „być może dlatego, że ci ludzie nie trafiają do szpitala w odpowiednim czasie”.

Celem zapowiadanych obostrzeń jest niedopuszczenie do takiego przeciążenia systemu ochrony zdrowia, jakiego Polska doświadczyła w październiku i listopadzie. Bo minister zdrowia nie ma złudzeń co do tego, że zbliża się trzecia fala zakażeń. Lockdown ma sprawić, by zaczęła się na jak najmniejszym pułapie (zakażenia rosną wykładniczo). Niedzielski niedawno przypominał, że jesienna fala zaczęła narastać przy ok. tysiącu dziennych zakażeń. Dzisiaj obserwujemy ich – przy bardzo niewydolnym, przypomnijmy, systemie testowania – kilkanaście tysięcy.

Jeśli przyjmiemy ten tok myślenia, nie do końca jasne wydaje się, dlaczego ograniczeniami nie objęto Bożego Narodzenia – tym bardziej że zapowiedź lockdownu dodatkowo zachęci Polaków do wyjazdów i spotkań rodzinnych. Ogłoszone w czwartek decyzje wyglądają na efekt kompromisu w łonie rządu.

Należy już do tradycji, że po ogłoszeniu rządowych decyzji dotyczących restrykcji w mediach mnożą się głosy krytyczne. Źle jest, jak rząd coś robi, i źle, jak nic nie robi – takie wrażenie można odnieść po lekturze niektórych analiz. Ale to fałszywe postawienie problemu: leży on bowiem w fatalnej strategii komunikacyjnej rządu, czy raczej jej braku. Pod koniec listopada słyszeliśmy z ust premiera, że czeka nas „sto dni solidarności” w oczekiwaniu na szczepionkę. Minister zdrowia powiedział wtedy, że „powoli chyba możemy troszeczkę się uśmiechnąć i stwierdzić, że to, co najgorsze, mamy już w pewnym sensie za nami”. Tego typu wypowiedzi budowały w społeczeństwie fałszywą nadzieję, że nadciąga kawaleria i koszmar lada chwila się skończy. Czwartkowa konferencja zburzyła ten obraz. Dziś wiadomo, że jeszcze długo nie wrócimy do normalności. Akcja szczepienna potrwa wiele miesięcy, część ekspertów wróży, że nawet przez większość przyszłego roku. Prof. Horban podczas konferencji oceniał bardziej optymistycznie: „Zima będzie zimą koronawirusa, ale wiosna będzie nasza”.

Nie wypaliły też próby realizowania przejrzystej strategii wprowadzania i zdejmowania obostrzeń. Kto pamięta kolorowe plansze z „progami bezpieczeństwa” (strefa czerwona, bezpiecznik, kwarantanna narodowa) przedstawiane w listopadzie? Zapowiadana kwarantanna w żaden sposób nie wynika z podawanych wtedy wskaźników epidemicznych.

Minister Niedzielski powiedział w czwartek: „Chcemy być fair play i z założenia trzymać się tych ustaleń, które przedstawiamy w regulacjach”. Niech to będzie noworocznym życzeniem dla społeczeństwa, zmęczonego ciągłą zmianą opowieści o koronawirusie – a to będącym rzekomo w odwrocie, a to śmiertelnie groźnym.

https://www.tygodnikpowszechny.pl/daleko-od-normalnosci-166009

[Orionid]

Covid cases recorded in Antarctica for first time – reports
Helen Sullivan Tue 22 Dec 2020 06.52 GMT

Isolated continent reportedly registers first infections after 36 Chileans fall ill at research base


Dozens of coronavirus infections have been reported in Antarctica, the last continent to be affected by Covid. Photograph: BRITISH ANTARCTIC SURVEY/AFP/Getty Images

Antarctica, once the only continent not to be affected by the coronavirus pandemic, has reportedly recorded its first cases. The 36 new infections are among people stationed at a Chilean research base and include 26 members of the Chilean army and 10 maintenance workers.

Spanish-language media reported the outbreak at the General Bernardo O’Higgins Riquelme research base on Monday.

In a statement, the Chilean army said: “Thanks to the timely preventive action … it was possible to relieve said personnel, who, after being subjected to a medical control and the administration of a PCR test ... turned out to be positive for Covid-19,” according to Newsweek. It reported that three crew members on a ship providing support to the base have also tested positive since returning from their mission to Antarctica.

The 36 individuals who tested positive have since been evacuated to the city of Punta Arenas in Chile, where they are reported to be under isolation and in good condition.

General Bernardo O’Higgins Riquelme is one of 13 Chilean bases on the island, the ABC reports.

Trying to keep the virus at bay in Antarctica has come at a cost. All major research projects in the Antarctic have been halted. As a result, research by scientists around the world has been interrupted.

While the continent has no permanent residents, it 1,000 researchers and other visitors stayed on the island over winter, according to the Associated Press.

In March, as the world locked down in response to Covid’s rapid spread, the Antarctic programs agreed the pandemic could become a major disaster. With the world’s strongest winds and coldest temperatures, the continent roughly the size of the United States and Mexico is already dangerous for workers at its 40 year-round bases.

According to a document by the Council of Managers of National Antarctic Programs seen by the Associated Press: “A highly infectious novel virus with significant mortality and morbidity in the extreme and austere environment of Antarctica with limited sophistication of medical care and public health responses is high risk with potential catastrophic consequences.”

https://www.theguardian.com/world/2020/dec/22/covid-cases-recorded-in-antarctica-for-first-time

[Orionid]

Experts sound alarm as EU countries roll out coronavirus rapid tests
Public health experts warn that using people as ‘guinea pigs’ is a vastly expensive experiment.
BY HELEN COLLIS AND SIEGFRIED MORTKOWITZ November 24, 2020 6:30 pm


Some studies cast doubts over the reliability of rapid testing | Andy Manis/Getty Images

Rapid antigen tests to screen vast populations are becoming the latest weapon in Europe's fight against the coronavirus.

But not so fast, say public health experts. More and more are concerned that people are being used as lab subjects in a vastly expensive experiment.

Slovakia recently pulled off a feat in mass screening its entire adult population, allowing those who reported negative results to win back basic freedoms like going into shops. Austria is also scheduled to test the majority of its population when its current restrictions lift in early December. The intention is to allow small gatherings for Christmas and prevent a New Year's lockdown.

The U.K., meanwhile, is trialing mass testing in the city of Liverpool, with ambitions of carrying out 10 million tests a day, dubbed “Operation Moonshot.” It’s also testing contacts of infected people, allowing them to avoid quarantine if they test negative with rapid tests daily for a week. And some EU airports are now routinely mass screening travelers ahead of boarding.

At first glance, early results from Slovakia and the U.K. look promising as a way to lower case numbers. Slovakia this week announced three more rounds of screening by Christmas, involving 8 million antigen tests. And cases in Liverpool have fallen "quite remarkably" following mass testing rollout, according to U.K. Health Secretary Matt Hancock on Monday.

A key advantage to antigen tests is that they're seen as cheaper, faster alternative to PCR tests. "They will be detecting disease in large numbers of people who have never previously even received a test," said John Bell, regius professor of medicine at the University of Oxford.

But public health experts warn the tests aren't reliable enough to detect people without symptoms — and that researchers require more rigorous studies to understand how best to use them. They also caution that pinning hopes of a safe Christmas on these tests could do more harm than good — and is more a political PR stunt than good science.

“Rushing out tests to get a good headline without having first evaluated them, with the risk that it could actually cause more infectious people to be falsely told they are negative, seems irresponsible,” said Angela Raffle, honorary senior lecturer at Bristol Medical School Population Health Sciences, University of Bristol.

How sure is sure?

Instinctively, mass testing seems like a logical approach to identify cases and contain them. Add to that the political seal of approval, as health ministers, prime ministers and even European Commission President Ursula von der Leyen have praised these tests and sought to buy them up in bulk.

At issue, however, is the limited data, and what these tests are promised to unlock, be it Christmas with relatives or a safe flight.

First is the accuracy of the tests themselves. Slovakia’s Prime Minister Igor Matovič said that one of the two rapid tests used (RapiGEN and SD Biosensor) is able to detect over 96 percent of positive cases, compared with PCR tests.

However, another study suggested results are “much lower than those reported,” according to an article in The Lancet.

The U.K. government has bought Innova rapid antigen tests. Clinical assessment from Public Health England and the University of Oxford showed it detects over three-quarters of positive cases among those who have the disease.

However, Jon Deeks, professor of biostatistics at the University of Birmingham, has dug into the data and says the true figure could be far lower: In the two studies that most closely replicate real world use, between 57 percent and 73 percent of cases were detected.

In addition, a U.S. study showed these tests don't detect cases in the early stages of illness. “So this test isn’t good enough to pick up people in the first part when they will be infectious,” Deeks said during a recent press webinar.

Jenny Harris, U.K. deputy chief medical officer, on Tuesday acknowledged the varying accuracy based on different settings, but assured lawmakers during a parliamentary committee: “They will work very well over the infectious period.”

These data, however, seem a far cry from Hancock’s comments in April, when he defended the government’s relatively slow response in delivering PCR swab tests. “An unreliable test is worse than no test,” he said at the time.

Today, as PCR tests are hailed as the gold standard, Hancock and his team are keen to roll out hundreds of thousands of less accurate rapid antigen tests to far greater populations.

Money and ethics

But it’s not just the tests themselves that affect accuracy; it’s how they are used and who carries them out.

Deeks pointed out that a study of the Innova rapid test delivered 16 percentage points better accuracy when carried out by experienced nurses, rather than by people trained only to do swab tests, the latter most closely reflecting the practice in Liverpool.

One aim of mass screening healthy populations is to contain the infection among those who have the disease without knowing it. But it’s not known what contribution asymptomatic people make to transmission, noted Allyson Pollock, clinical professor of public health at the University of Newcastle.

"Current research suggests they play a far less significant role in transmission than people with symptoms," she said. "So the question is why is the government undertaking mass testing or screening of healthy people when the research studies have not been carried out?"

"It's bad medicine and unethical as well as a huge waste of resources to experiment on people," she added.

“These issues need to be worked out, which is why pilots are being run,” said Harris, during the parliamentary inquiry.

For now, countries are taking different approaches to check the tests’ accuracy.

While patients who test positive with a rapid test in the Liverpool trial must contact their doctor to arrange a corroborating PCR test, France has opted for the opposite: To re-test with PCR those who test negative with the rapid test.

France also changed the law earlier this month to allow antigen tests to be used to boost existing testing capacity among symptomatic people as well as expand its screening programs. However, the government has been criticized for complicating the rules around their use.

For their part, many airlines have welcomed the arrival of rapid tests for the convenience of getting results in minutes — perfect, in theory, for in-airport checks. Some of Europe’s busiest airports, including in Milan, Rome, Frankfurt, London and Paris, are planning, trialing or using these tests.

Belgium’s aviation sector has been lobbying for this approach as well, but DG MOVE Director General Henrik Hololei recently warned against it.

“The worst thing to do is rely on tests which don’t deliver the results needed in terms of reliability,” he said at a recent event. "It’s very important to focus on the best testing results, not the testing volumes."

To Raffle, the U.K. government seems to be shifting away from the science, "a change in our approach."

"We’ve fought so hard for good, transparent evaluation," she said. "We seem to be cutting corners in an unethical and unscientific way. And it doesn’t serve the public interest.”

The desire for normal

The number of daily infections has stabilized in Slovakia over the past week at around 2,000, although there's no definitive evidence that mass testing is a factor. People have been able to lead relatively normal lives thanks to the program, which was carried out for the second time this past weekend, though on a smaller scale.


Matovič continues to threaten lockdown — which is strongly opposed by most Slovaks — as an alternative to screening.

However, after a lower turnout with the voluntary tests over the weekend, he said the next three rounds “can’t be voluntary,” arguing it otherwise would be a “waste of money.”

Another ongoing debate is cost effectiveness.

In the U.K., the tab might rise to £100 billion to deliver 10 million rapid tests a day. It’s not money well spent, according to Pollock.

“The government seems to be making this up as it goes along to get rid of the billions of pounds of tests that it bought,” she said. “This is a massive experiment using the public as guinea pigs without thinking it through."

This article is part of POLITICO’s premium policy service: Pro Health Care. From drug pricing, EMA, vaccines, pharma and more, our specialized journalists keep you on top of the topics driving the health care policy agenda. Email pro@politico.eu for a complimentary trial.

https://www.politico.eu/article/experts-warn-accuracy-rapid-tests-covid-europe/
https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/koronawirus-eksperci-bija-na-alarm-w-sprawie-szybkich-testow-na-antygeny/kec4ffq,79cfc278

[Orionid]

DWA PIĘTRA NA CAŁĄ REPUBLIKĘ
PAWEŁ PIENIĄŻEK ze Stepanakertu i Erywania 16.11.2020

Tutejsi lekarze mówią, że w Górskim Karabachu przeszli koronawirusa niemal wszyscy. Ale z powodu wojny nikt nie zwraca na to szczególnej uwagi.


Malwina Badalan, szefowa oddziału chorób zakaźnych w szpitalu w Stepanakercie, zwykle nie nosi maski ani rękawiczek, bo twierdzi, że już przeszła covid. 27 października 2020 r. PAWEŁ PIENIĄŻEK

Malwina Badalan przechadzała się po korytarzach w białym fartuchu. Nie miała na sobie maski ochronnej, rękawiczek ani nakrycia głowy. Jak większość mieszkańców Stepanakertu, stolicy nieuznawanej republiki Górskiego Karabachu, nie potrafiła przejąć się koronawirusem, gdy tuż obok toczyła się wojna, a w okolicy co jakiś czas rozlegał się huk artylerii.

Nie byłoby to zaskakujące, gdyby nie fakt, że Malwina Badalan jest dyrektorką oddziału chorób zakaźnych – jedynego takiego w całym Górskim Karabachu.

Oddział, na którym teraz leżą chorzy na COVID-19, został przeniesiony z Centralnego Szpitala Republikańskiego, nowoczesnej placówki, do oddzielnego budynku. Nie jest przystosowany do przeciwdziałania epidemii ani do funkcjonowania w warunkach wojennych. Ma raptem dwa piętra i mieści do 25 pacjentów. Jeszcze do niedawna pracowały tutaj trzy lekarki. Gdy odwiedziłem oddział pod koniec października, zostały dwie – internistka Badalan i lekarz chorób zakaźnych Karina Akopian. W budynku nie ma izolatorium ani piwnicy z prawdziwego zdarzenia, gdzie można byłoby przeczekać ostrzały lub naloty.

– Gdy strzelali, schodziliśmy na dół. Kto z chorych mógł się ruszyć, to również go tam zabieraliśmy, ale to przecież kontakt z wirusem. Nie dało się tam być długi czas – mówiła Badalan.

W końcu przestali się ukrywać w piwnicy. Choć pociski spadały w pobliżu szpitala, to personel i chorzy pozostawali na parterze lub pierwszym piętrze. W tej półpiwnicy – jak określa ją dyrektorka oddziału – z dwiema pryczami nocowała tylko lekarka chorób zakaźnych i jedna z pielęgniarek.

Pracownicy oddziału przyznają, że epidemia w Górskim Karabachu jest szeroko rozprzestrzeniona, nie są jednak w stanie ocenić jej rozmiarów. – Nie prowadzimy statystyk, bo nie było sensu, i tak wszyscy chorowali – stwierdziła Badalan. – Jeśli nie zarazili się dzisiaj, to zarażą się jutro.

Wojna znów zmienia granice

Najnowsza odsłona konfliktu między Azerbejdżanem a Armenią – trwającego od końca lat 80. XX w., który na początku lat 90. przerodził się w wojnę, zamrożoną w 1994 r. przez kruche zawieszenie broni – zaczęła się 27 września i po ponad sześciu tygodniach ciężkich walk radykalnie zmieniła sytuację w regionie.

Ćwierć wieku temu zwycięzcy Ormianie przejęli kontrolę zarówno nad Karabachem, jak też nad otaczającymi go bezpośrednio terenami Azerbejdżanu, które uznali za swoją strefę buforową. Niemal 10-milionowy Azerbejdżan utracił 13 proc. terytoriów, a ok. 800 tys. azerskich mieszkańców musiało opuścić domy i uciekać w głąb kraju. Na tych terenach powstała nieuznawana przez żadne państwo świata Republika Górskiego Karabachu, przez Ormian zwana Arcach. Zgodnie z prawem międzynarodowym było to wciąż terytorium Azerbejdżanu, ale faktycznie Karabach miał własny rząd (blisko związany z Armenią).

Władze Karabachu twierdzą, że podczas tych sześciu tygodni walk zginęło co najmniej 1177 ormiańskich żołnierzy. Azerbejdżan nie informuje o swoich stratach militarnych. Życie straciło też co najmniej po kilkudziesięciu cywilów z obu stron. Według ONZ aż 130 tys. ze 150 tys. ormiańskich mieszkańców opuściło domy, uciekając przed ofensywą Azerów. Ogromna większość z nich udała się do sąsiedniej 3-milionowej Armenii; reszta znalazła schronienie w północno-zachodniej części Karabachu, która była spokojniejsza.


Ciężkie walki na froncie sprawiły, że lekarze coraz więcej uwagi musieli poświęcać rannym, natomiast epidemia spadła na drugi plan. Stepanakert,6 listopada 2020 r.

Zanim w nocy z 9 na 10 listopada zostało zawarte czwarte już – i wiele wskazuje, że tym razem skuteczne – zawieszenie broni, armia Azerbejdżanu osiągnęła duże sukcesy: zajęła jedną trzecią obszaru Karabachu i ziem przylegających (tej tzw. strefy buforowej). Tuż przed zawarciem rozejmu – doszło do tego za pośrednictwem Rosji, która natychmiast zaczęła przerzut do Karabachu kilku tysięcy swoich żołnierzy, mających pełnić rolę sił rozjemczych – Azerowie zajęli ważne strategicznie miasto Szuszi (po azersku: Szusza), skąd był już tylko krok do Stepanakertu (po azersku: Chankendi). Teraz w mediach pojawiły się pierwsze informacje o szczegółach umowy rozejmowej; padały nazwy miast i powiatów, które miałyby wrócić do Azerbejdżanu. Stwarzało to wrażenie, że strona ormiańska zgodziła się – w zamian za przerwanie azerskiej ofensywy – oddać część kontrolowanych terenów.

Gdy kończyłem pisać ten tekst, wydawało się, że tym razem rozejm będzie trwały. Do bitwy o stolicę Karabachu, gdzie przed wojną żyło 55 tys. osób, zatem nie doszło. Ale już wcześniej lokalne władze zaczęły ewakuację, miasto opuściło trzy czwarte mieszkańców.

To właśnie tutaj znajduje się oddział covidowy, którym kieruje Malwina Badalan.

Chorowali wszyscy

Gdy wybuchła wojna, Centralny Szpital Republikański przeniósł się w całości do podziemia. Lekarze i pielęgniarki tam spali i tam też udzielali pomocy pacjentom. W piwnicy zainstalowano również bloki operacyjne, przeniesione z trzeciego piętra – kluczowe podczas wojny, by ratować życie rannym cywilom i żołnierzom. Trafiało tam wiele osób z ranami od odłamków, odniesionymi podczas ostrzału prowadzonego przez artylerię i lotnictwo (przede wszystkim drony).

Oddział internistyczny znajdował się najpierw na drugim piętrze. Jeszcze przed 27 września został przekształcony w oddział dla chorych na COVID-19. Tam znajdował się też izolator. Po wybuchu wojny z powodu ostrzałów także drugie piętro zostało przeniesione do piwnicy.

W ciągu dnia, gdy sytuacja w mieście była spokojniejsza, personel szpitala wchodził na wyższe piętra, ale na noc wracał do podziemi, gdzie wszyscy byli stłoczeni na siłą rzeczy niewielkiej przestrzeni, a obieg powietrza był ograniczony. To czynniki sprzyjające rozwojowi wirusów. Dlatego na COVID-19 zaczęli chorować pracownicy szpitala i pacjenci – sytuacja wymykała się spod kontroli.

– W piwnicy zaczęliśmy się wzajemnie zarażać. W końcu wszyscy byli chorzy, włącznie z ordynatorem szpitala i ministrem ochrony zdrowia – przyznała Malwina Badalan.

Lekarze, nawet ci mający objawy choroby, w tym wysoką temperaturę, nie mieli czasu na zdrowienie. Musieli operować rannych. Doktor Badalan twierdzi, że praktycznie cały personel medyczny już przeszedł koronawirusa.

W ciągłym stresie

Karina Akopian, lekarka chorób zakaźnych, mówi, że gdy zaczęły się działania zbrojne, epidemia spadła na drugi plan i chwilowo zaprzestano przeprowadzania testów. Dopiero po kilku tygodniach, w drugiej połowie października, zaczęto znowu się tym zajmować.

– Jeśli nie byłoby wojny, wszystko byłoby łatwiejsze. Teraz działamy w ciągłym stresie, ale próbujemy nadążać ze wszystkim – mówiła Karina Akopian.


Chorzy na covid przebywają w tych samych salach, co osoby wymagające opieki internistycznej i kardiologicznej. Stepanakert, 27 października 2020 r.

Malwina Badalan przyznaje jednak, że nie wszyscy chorzy na COVID-19 mogli liczyć na hospitalizację. Nie wystarcza miejsc, a siły personelu przerzucone są przede wszystkim na pomoc rannym. Dla ich ratowania niezbędne są często respiratory, które potrzebne są również pacjentom z ostrymi objawami covidowymi. Ale to ofiary wojny miały pierwszeństwo w obecnej sytuacji.

Coraz gorsze warunki sprawiły, że ostatecznie postanowiono przenieść chorych na COVID-19 do innego budynku. W Centralnym Szpitalu Republikańskim pozostały tylko nieliczne, najcięższe przypadki – ci, którzy muszą być podłączeni pod respirator.

Gdy ludzie dowiedzieli się o przeniesieniu oddziału chorób zakaźnych, zaczęli do niego tłumnie przychodzić. Trafiali na niego nie tylko chorzy na covid, ale także ci, którzy potrzebowali opieki internistów i kardiologów, choć żaden kardiolog tam nie pracuje. Wszyscy chorzy byli przemieszani i mogli wzajemnie przekazywać sobie choroby. Choć Malwina Badalan rozumie wynikające z tego zagrożenie, to przyznaje, że nie było innego miejsca, gdzie mogliby się podziać pacjenci.

Wirus w schronach

Ostrzały miasta powodowały, że ludzie bali się opuszczać domy czy piwnice. Do tego celem dla artylerii, dronów i nalotów stały się drogi i poruszające się po nich pojazdy, więc dla mieszkańców innych miejscowości dotarcie do Stepanakertu wiązało się z coraz większym ryzykiem. Po tym, jak w mieście rozległy się pierwsze syreny ostrzegające przed nalotami i spadły pierwsze pociski, nie tylko szpital przeniósł się do podziemi – pod ziemię schowała się w zasadzie cała stolica nieuznawanej republiki.

Mieszkańcy znaleźli się więc w zatłoczonych piwnicach, gdzie często znajdowało się po kilkadziesiąt osób, co – w połączeniu z wilgocią i chłodem – tworzyło świetne warunki dla rozwoju wirusa. W razie objawów wielu wybierało przeleżenie choroby w łóżku lub na pryczy, z obawy przed pociskami i rakietami. Nie było więc mowy o stosowanych gdzie indziej środkach prewencji, jak unikanie kontaktu z innymi ludźmi. Nikt nie nosił masek. W piwnicach, które odwiedzałem, ludzie często pokasływali i narzekali na problemy z płucami.

60-letnia Susana zeszła do piwnicy kilkupiętrowego bloku zaraz na początku wojny. To kilka obszernych pomieszczeń z szarymi betonowymi ścianami, pod którymi ustawiono prycze. Początkowo mieszkało tu 250-300 osób, z czasem ich liczba spadła do 50 – pozostali opuścili Stepanakert.

– A kto będzie w takiej sytuacji przejmował się covidem? – pytała Susana retorycznie. – Od miesiąca jesteśmy w piwnicy. W maskach można chodzić na zewnątrz, ale w piwnicy to bardzo trudne, bo się duszę.

Jej synowie byli na froncie i to przede wszystkim wojna zajmowała jej uwagę. Choć na oddziale chorób zakaźnych w Stepanakercie leżeli także żołnierze. Niektórzy byli półprzytomni, jeszcze w mundurach, inni przebrani już w cywilne ubrania. Na frontowych pozycjach, gdzie również panował wilgoć i chłód, nieustannie ktoś pokasływał.

– Z posterunków i frontu trafiają do nas żołnierze z koronawirusem – przyznawała Malwina Badalan. Nie ma jednak danych o tym, jak szybko rozprzestrzeniał się on wśród wojskowych.

Gdy odwiedziłem Susanę po raz kolejny, na początku listopada, nie była już w piwnicy. Poprawiała zasłony w mieszkaniu.

Mówiła, że musieli wynieść się z piwnicy, bo wśród mieszkańców rozprzestrzenił się koronawirus. Dlatego postanowiła uchronić się od choroby, nawet jeśli miałoby ją to wystawić na ryzyko rakiet czy bomb.

Pandemiczno-wojenny chaos

Malwida Badalan na początku listopada wyjechała do Erywania. Sądziła, że na chwilę. Nie spodziewała się, że już nie wróci.

Także Armenia jest ciężko dotknięta epidemią. Ponad 3,6 tys. osób na 100 tys. było lub jest zakażonych. To plasuje ten kraj w pierwszej dziesiątce na świecie. W ostatnich tygodniach odnotowany jest znaczący wzrost zachorowań. Dla Armenii, kraju niedużego, kolejne tysiące chorych stają się poważnym obciążeniem.

– W szpitalach w Erywaniu i innych miastach jest wielu rannych, przewiezionych tu z Karabachu, więc nie wystarcza środków, aby zapewnić właściwą opiekę chorym na covid – mówił mi Shant Shekherdimian, profesor chirurgii Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles, który przyjechał z USA do Armenii, aby walczyć z epidemią.

Shekherdimian przypominał o deklaracji ONZ o globalnym zawieszeniu broni, które zostało podpisane przez 170 krajów pod koniec czerwca, aby przeciwdziałać pandemii. Sygnatariusze, wśród których nie było Azerbejdżanu, podkreślali znaczenie „globalnej jedności i solidarności w stawieniu czoła tej pladze”.

– Wojna w środku pandemii to nie tylko okrucieństwo dla tych, których bezpośrednio dotyka, ale także dla wspólnoty międzynarodowej, która próbuje powstrzymać pandemię – mówił Shekherdimian.

Na początku listopada do Centralnego Szpitala Republikańskiego trafiało codziennie po kilkudziesięciu rannych żołnierzy, niektórych ciężko. Stare samochody terenowe produkcji sowieckiej, UAZ-y, krążyły między linią frontu a szpitalem, transportując czasem po kilku rannych naraz. Gdy 7 listopada miejscowe władze podjęły decyzję o ewakuacji ludności cywilnej, miała ona objąć także personel medyczny. Z miasta na północ ruszyły sznury samochodów. W mieście mieli zostać praktycznie sami wojskowi.

Malwina Badalan straciła kontakt z personelem z oddziału chorób zakaźnych. Nie mogła się do nikogo dodzwonić. Nie wiedziała nawet, czy jej placówka dalej działa, czy została w całości ewakuowana. A co z pacjentami? Muszą sobie jakoś radzić sami, bo mimo zawieszenia broni szpitale wciąż są pełne rannych.

https://www.tygodnikpowszechny.pl/dwa-pietra-na-cala-republike-165648

[Orionid]

ROWER W KORONIE
SZYMON ŁUCYK z Paryża 16.11.2020

Pandemia sprawiła, że wielu Francuzów zrezygnowało z metra i postawiło na rower. Zachęcają do tego lokalne władze, którym marzy się stolica bez aut. Pośpiech jednak nie zawsze jest dobrym doradcą.


Na ulicach Paryża, 23 września 2020 r. CHRISTOPHE ARCHAMBAULT / AFP / EAST NEWS

Bulwar Magenta w stolicy Francji to dwukilometrowa arteria, która łączy Dworzec Północny z centralnym placem Republiki.

W ten jesienny poranek ścieżką rowerową pędzi w dół sznur rowerzystów (na rowerach zwykłych i elektrycznych), liczni użytkownicy hulajnóg, a także, choć z rzadka, elektrycznych monocykli. Co kilkadziesiąt metrów przecinają przejście dla pieszych – dzwonki, zdenerwowani przechodnie, dźwięczące klaksony aut.

Co bardziej zniecierpliwieni cykliści uprawiają slalom: wymijają innych rowerzystów, zjeżdżają na jezdnię tuż obok samochodów, a potem wracają na pas rowerowy.

Rowerzysta – jeden, potem drugi i trzeci – mkną przez skrzyżowanie na czerwonym. Słychać z tyłu krzyk przechodnia: „Świateł nie widzisz?!”.

W miejskiej dżungli

Znajduję się w samym środku tego ruchomego łańcuszka rowerzystów spieszących na złamanie karku w stronę placu Republiki. Tak jak oni wsiadam rano na rower, żeby dojechać do pracy. Tak jak oni wolę uniknąć jazdy metrem w godzinach szczytu, gdzie pasażerowie nie dość, że ściśnięci jak sardynki, muszą nosić maski. W erze covidu rower daje chwilę oddechu – w przenośni i dosłownie, bo cykliści są zwolnieni z obowiązku zasłaniania twarzy i nosa.

Jednak jazda rowerem w godzinach szczytu po centrum Paryża to także niezła dawka adrenaliny. Nie wiadomo, kto nagle wyskoczy zza zakrętu: niedzielny rowerzysta, turysta testujący hulajnogę czy skuter poruszający się, wbrew przepisom, po ścieżce rowerowej. Codzienny tor przeszkód dla dziesiątek tysięcy ludzi.

Jeszcze przed wybuchem pandemii szacowano, że ponad 4 proc. aktywnych zawodowo paryżan codziennie dojeżdża na rowerze do pracy. Pod tym względem dwa kółka stały się we francuskiej stolicy częściej używanym środkiem transportu niż motocykl czy skuter. Teraz, podczas pandemii, ten odsetek lawinowo rośnie. Według danych stowarzyszenia Rower i Terytoria tylko między majem (tj. końcem wiosennego lockdownu we Francji) a wrześniem ruch rowerowy w mieście wzrósł o 72 proc.

Inne dane z liczników ruchu rowerowego, tzw. totemów ustawionych przez władze miasta w wielu ruchliwych punktach, potwierdzają ten boom. Według nich tylko na jednej trasie rowerowej w centrum stolicy – na ulicy Rivoli – zanotowano w ostatnich miesiącach do 10 tys. przejazdów dziennie. Od początku roku daje to łączną liczbę blisko dwóch milionów!

Choć od końca października ulice Paryża znów opustoszały na skutek wprowadzenia kolejnego lockdownu, a także nadejścia chłodów, to wielki powrót rowerzystów jest tylko kwestią czasu.

Pożycz, pojedź

Do masowego przesiadania się na dwa kółka zachęca nie od dziś mer Paryża, socjalistka Anne Hidalgo. Rządzi stolicą od sześciu lat w koalicji z Zielonymi; w tym roku wybrano ją na drugą kadencję. Hidalgo postawiła na czystą komunikację miejską, pragnąc uczynić z Paryża raj dla rowerów. Kontynuuje w ten sposób politykę ekologicznego przełomu, zapoczątkowaną kilkanaście lat temu przez swego poprzednika w tej funkcji, także socjalistę Bertranda Delanoë (rządził miastem w latach 2001-14).

To właśnie za jego rządów uruchomiono w 2007 r. tzw. veliby, czyli samoobsługowe wypożyczalnie rowerów. Szybko okazały się sukcesem i liczba ich stałych użytkowników z roku na rok rosła (dziś korzysta z nich 400 tys. osób, które opłacają abonament). W ten sposób Paryż stał się we Francji drugą – po Lyonie – metropolią, która udostępniła tego rodzaju sieć wypożyczalni (dziś analogiczny system istnieje także w wielu polskich miastach).

Od kilkunastu już lat stolica Francji zachęca też finansowo do porzucenia samochodów o napędzie spalinowym na rzecz czystego transportu. Jeszcze za rządów Bertranda Delanoë zrealizowano kolejny pomysł: dopłaty z kasy miejskiej do zakupu elektrycznych skuterów lub rowerów z elektrycznym wspomaganiem w wysokości jednej czwartej ich ceny. W dużej mierze dzięki tym dopłatom rowery elektryczne okazały się w Paryżu hitem ery pandemii.

Jak pisze dziennik „Le Parisien”, już od ponad dekady rower jest w Paryżu modny, a pandemia tylko nakręciła popyt na dwa kółka. Do tej pory paryżanin kwitował swój dzień trzema słowami: metro, robota, spanie (w oryginale: métro, boulot, dodo). Teraz stołeczny dziennik stwierdza żartobliwie, że nową dewizą jest: rower, robota, spanie.

Koronaścieżki

Hidalgo idzie konsekwentnie w ślady poprzednika, zamierzając uczynić z Paryża rowerową stolicę Europy. Jednocześnie jej plan jest dużo bardziej radykalny: pragnie do 2030 r. pozbyć się z centrum Paryża samochodów z napędem spalinowym. Jednym z pierwszych kroków w tym kierunku było zamknięcie dla ruchu samochodowego dużej części prawego wybrzeża Sekwany. Zamieniono go w deptak dla pieszych – na nic zdały się protesty kierowców.

Wiosną tego roku, ubiegając się o ponowny mandat wyborców, Anne Hidalgo obiecała zbudowanie tymczasowych 50 km nowych ścieżek, aby odciążyć komunikację miejską w dobie covidu. Jednak budowa – w praktyce oznaczająca zaadaptowanie części jezdni na potrzeby rowerzystów – odbywała się w ogromnym pośpiechu. Zmotoryzowanym odebrano po prostu jeden pas, oddając go teraz użytkownikom dwóch kółek.

Dziennik „Le Figaro” pisał, że wiele takich „koronaścieżek” (po francusku: coronapistes) rozkwitło w mieście w ciągu jednej nocy. Zdziwieni paryżanie spostrzegli rano, że w ich dzielnicy pojawiły się nagle namalowane na drodze żółte znaki z rowerami i prowizoryczne barierki, oddzielające pas dla cyklistów od pasa dla samochodów.

„Le Figaro” uważa, że jednym ze skutków pośpiechu w tworzeniu ścieżek są rosnące korki oraz mnożące się wypadki potrącenia pieszych przez rowerzystów. Gazeta pisze, że kierowcy i handlowcy są wściekli, bo np. w pobliżu reprezentacyjnej galerii handlowej La Fayette w ciągu doby z trzech pasów dla samochodów ostał się tylko jeden – gdyż drugi zamieniono na ścieżkę rowerową, a trzeci na pas dla autobusów.

W niektórych przypadkach zamknięto dla samochodów całe arterie, np. reprezentacyjną ulicę Rivoli, łączącą Ratusz (Hôtel de Ville) z Luwrem, wraz z królewskimi ogrodami Tulieries. Przeszła ona niemal całkowicie we władanie rowerzystów. Oprócz nich mogą się po niej poruszać tylko autobusy, taksówki i – w określonych godzinach – auta dostawcze.

Nie dla zmotoryzowanych

Nowe poczynania ratusza ucieszyły wielu cyklistów, ale rozsierdziły kierowców.

Paryżanin Jean Mizrahi, szef dużej firmy, jeszcze niedawno poruszał się na co dzień po stolicy swoim ulubionym skuterem. Teraz jednak, jak mówi w rozmowie z „Tygodnikiem”, wyprowadził się z Paryża, bo stolica stała się praktycznie nieprzejezdna dla zmotoryzowanych.

– Zgadzam się, że ruch rowerowy trzeba rozwijać, ale nie w sposób taki jak teraz. Uważam go za anarchiczny. W rezultacie potęguje się korki, już i tak wielkie w Paryżu, i paraliżuje się przejazd przez stolicę. A chaos na drodze zagraża głównie zdrowiu rowerzystów, którzy mieli na tym skorzystać – twierdzi Mizrahi.

Faktycznie, według danych policji paryskiej od stycznia do września tego roku liczba rannych rowerzystów wzrosła w mieście o prawie jedną trzecią w porównaniu z tym samym okresem minionego roku. W ostatnich miesiącach odnotowano wśród cyklistów dwa wypadki śmiertelne.

– Obecne władze chcą przekształcić Paryż w miasto-muzeum, bez aktywności ekonomicznej, gdzie w centrum nie będzie miejsca dla samochodów – kwituje szef paryskiej firmy. – To przykład triumfu ideologii, która grozi wymarciem życia w stolicy. Liczę tylko na to, że wcześniej czy później powróci zdrowy rozsądek.

Mizrahi dodaje, że rowery nie są rozwiązaniem dla wszystkich mieszkańców: nie mogą z nich korzystać osoby starsze, niepełnosprawne czy mieszkańcy dalekich przedmieść.

Piraci na dwóch kółkach

Oburzenie zmotoryzowanych to jedno. Innym kłopotem jest fakt, że nowi adepci dwóch kółek często są na bakier z zasadami ruchu drogowego.

Martin (imię zmienione na prośbę rozmówcy), z zawodu dziennikarz, lat 45, ojciec trójki dzieci, od lat jeździ codziennie rowerem do pracy. Trasa – z placu Trocadero do okolic placu Zgody – zajmuje mu ok. 20 minut. Tak jest nie tylko zdrowiej, ale również szybciej niż metrem.

– Od września widzę, że na ścieżkach rowerowych jest okropny bałagan – opowiada Martin. – Po wakacjach pojawili się nowi rowerzyści, znęceni właśnie „koronaścieżkami”. Wielu jeździ ze słuchawkami na uszach, nie zatrzymuje się na czerwonym świetle – wylicza.

Przed brawurą na „koronaścieżkach” przestrzega także Paryż na Siodełku – stowarzyszenie, które od pięciu lat lobbuje na rzecz rowerów. „Są rowerzyści, którzy powinni zrozumieć, że nie jadą w Tour de France, i że jeśli przyjadą pięć minut później do biura, to nic się nie stanie” – mówi agencji AFP przedstawicielka tego stowarzyszenia, Camille Hanuise.

Jednocześnie krytykuje kierowców, którzy jej zdaniem stwarzają dużo większe zagrożenie na drogach niż niedoświadczeni cykliści. W rozmowie z „Tygodnikiem” Hanuise podkreśla, że znaczny wzrost liczby wypadków z udziałem rowerzystów jest zrozumiały, wziąwszy pod uwagę, że w związku z covidem nastąpił boom na dwa kółka. Hanuise dodaje, że według badań ośrodka Ifop z września większość paryżan (59 proc.) popiera nadal budowę w stolicy nowych ścieżek rowerowych i ograniczenie samochodom wjazdu do centrum miasta; przeciwnych temu jest 41 proc. mieszkańców.

Media twierdzą, że w obliczu nowej fali użytkowników dwóch kółek paryska policja ściga od września bez taryfy ulgowej tych rowerzystów, którzy łamią przepisy. Agencja AFP donosi, że przy niektórych ścieżkach rowerowych, np. przy bulwarze Sebastopol, mandaty dla rowerowych piratów sypią się wręcz lawinowo. Są wysokie: za przejechanie na czerwonym świetle cyklista może dostać grzywnę w wysokości 135 euro.

Czy jednak winę za chaos na ścieżkach można zrzucić tylko na piratów rowerowych?

Zdaniem Martina „koronaścieżki” robiono w wielkim pośpiechu, czego efektem jest zamieszanie. Uważa, że paryskie ścieżki rowerowe nie tworzą jednolitego systemu komunikacyjnego, jak w miastach Holandii czy Skandynawii. – Mam wrażenie, że projektował jej ktoś, kto nigdy nie jeździł rowerem po Paryżu. Bo jak to możliwe, że ścieżka dla cyklistów przebiega środkiem chodnika dla pieszych, powodując wśród nich popłoch? – pyta.

Między utopią a zdrowym rozsądkiem

Niezależnie od tego, jaki dalszy przebieg będzie mieć pandemia, trudno spodziewać się odwrotu od ekspansji rowerzystów w Paryżu czy w innych francuskich miastach. Nie ulega też wątpliwości, że – mimo wszystkich zarzutów – w ciągu ostatnich dwóch dekad Paryż stał się miastem dużo bardziej przyjaznym dla dwóch kółek. Pozostaje jednak wiele do zrobienia. Jak poprawić bezpieczeństwo ruchu rowerowego? I czy da się pogodzić interesy wszystkich użytkowników dróg?

Anne Hidalgo zapowiedziała już, że kontrowersyjne „koronaścieżki”, planowane jako tymczasowe, pozostaną w mieście po pandemii. Jednak ich trasy mają być skorygowane po konsultacji z mieszkańcami i stowarzyszeniami – tak aby uniknąć kolizji i wypadków.

Kluczową sprawą jest edukacja wszystkich użytkowników dróg. Np. stowarzyszenie Paryż na Siodełku prowadziło widowiskowe akcje adresowane do kierowców. Kilka lat temu grupa aktywistów zablokowała zmotoryzowanym – czyli skuterom i motocyklistom – dostęp do ścieżek rowerowych. Chcieli w ten sposób nakłonić ich do respektowania przepisów. Nie obyło się bez żywiołowych starć działaczy ze zmotoryzowanymi. Akcja zyskała medialny rozgłos i zwróciła uwagę na łamanie praw rowerzystów w stolicy.

Dzisiaj sytuacja dojrzała chyba do tego, żeby zrobić podobną akcję, ale skierowaną do użytkowników dwóch kółek. – Merostwo powinno przeprowadzić kampanię edukacyjną dla cyklistów, żeby nauczyć ich przestrzegania podstawowych zasad ruchu drogowego. Rowerzysta nie może się czuć bezkarnie – mówi Martin.

Przykładów szukać można np. w Strasburgu, który w rankingach cyklistów od lat uważany jest za francuską stolicę roweru. Strasburscy policjanci nie ograniczają się do karania. Co prawda nie wahają się wlepiać mandatów rowerzystom łamiącym przepisy, ale stawiają na prewencję: odpytują cyklistów z kodeksu drogowego i tłumaczą konsekwencje pirackich zachowań.

Jak na razie, mimo deklaracji Anne Hidalgo, Paryżowi daleko do rowerowego raju.

Aktywiści rowerowi ripostują: nie od razu Amsterdam czy Kopenhagę zbudowano. Na to, aby wypracować prawdziwą kulturę rowerową, trzeba wielu lat, a nie kilku miesięcy.

Nie mówiąc już o tym, że zwykły paryżanin – obojętne: za kierownicą, na siodełku czy na przejściu dla pieszych – nie przestrzega przepisów drogowych tak skrupulatnie, jak mieszkaniec miast holenderskich czy skandynawskich.

https://www.tygodnikpowszechny.pl/rower-w-koronie-165650

[Orionid]

WIRUS WISI W POWIETRZU
LIDIA MORAWSKA, PIOTR STANKIEWICZ 09.11.2020

Lidia Morawska, fizyczka atmosfery: Wiele miejsc użyteczności publicznej jest – od strony jakości powietrza – pomyślanych bezsensownie. Okna się nie otwierają, wentylacja tylko sztuczna i często nieefektywna. To sprzyja roznoszeniu się chorób.


Kompleks biurowców Hudson Yards w Nowym Jorku, październik 2019 r. C. TAYLOR CROTHERS / GETTY IMAGES

PIOTR STANKIEWICZ: Nagrodę Nobla dostali w tym roku Penrose, Genzel i Ghez. To co, w 2021 r. Lidia Morawska za walkę z koronawirusem? Bywa Pani wymieniana jako kandydatka.

LIDIA MORAWSKA: Ja na Nobla z fizyki na pewno nie zasługuję, bo – choć uważam, że zrobiłam wiele – to nie mam na koncie konkretnego odkrycia, które by się na Nobla nadawało. Natomiast faktycznie pojawiły się głosy, choć pewnie nie do końca poważne, że te nasze sprawy koronawirusowe zasługują na nominację do Pokojowej Nagrody Nobla. I tu oczywiście nie chodzi o mnie samą, tylko o całą naszą grupę.

Jeżeli pojawi się taka nominacja, to jest ona istotna o tyle, że Nobel popycha sprawy do przodu. Uświadamia ludziom, że temat wymieniany w jego kontekście jest autentycznie ważny.

Wgryźmy się w ten kontekst od podstaw. Co ma fizyk do powiedzenia o koronawirusie?

Od prawie dwudziestu lat zajmuję się naukowo analizą, dynamiką i propagacją drobin, które unoszą się w powietrzu i mogą zawierać czynniki chorobotwórcze. To jest fizyka: pyły, aerozole – jakie te drobiny są, jak się zachowują. A przenoszenie się koronawirusa w ten sposób jest kluczowe. Więc z chwilą wybuchu obecnej pandemii telefony zaczęły się urywać. Zresztą wie pan, że niełatwo się było ze mną umówić – bywa, że dostaję, bez żadnej przesady, dwieście maili jednego dnia.

To prawda.

Idźmy po kolei. Jestem dyrektorem International Laboratory for Air Quality and Health, które mieści się na uniwersytecie w Brisbane (Queensland University of Technology). Zajmujemy się tam masą rzeczy związanych z tematyką jakości powietrza, pyłów zawieszonych, cząstek ultramałych w powietrzu, tworzenia się aerozoli i ich zachowania. Jest to – bez fałszywej skromności – jedno z najważniejszych laboratoriów na świecie, które się tym zajmują.

W temacie przenoszenia się chorób siedzę tak naprawdę od 2003 r., czyli od epidemii SARS. Byłam wtedy zaproszona do zespołu, który miał zbadać ognisko SARS na osiedlu Amoy Gardens w Hongkongu. Jedna osoba chora odwiedziła tam brata na jedną noc, w wyniku czego zarażonych zostało aż 300 osób. Epidemiolodzy nie byli w stanie tego wytłumaczyć, bo między tymi wszystkimi ludźmi nie było bezpośrednich kontaktów. Więc WHO zaczęło kompletować zespół specjalistów od aerozoli, żeby to zbadać.

Z tych akurat badań nic nie wyszło, bo to ognisko przestało być aktywne, ale zaczęłam wchodzić w temat i zobaczyłam, że jest zaskakująco słabo opracowany naukowo. A jest ogromnie ważny dla ludzkości, bo choroby i infekcje układu oddechowego krążą przecież non stop: grypy, katary, wszystko. Tym się na ogół nie zarażamy na zewnątrz, tam gdzie jest naturalny przewiew i wszystkie cząstki w miarę szybko się rozpraszają, tylko w zamkniętych pomieszczeniach. I nagle się okazało, że jest tu mnóstwo do zbadania. Złożyliśmy więc podania o granty i zrobiliśmy badania, które teraz uchodzą za klasyczne.

Chodzi o badania nad tym, jakie dokładnie kropelki i drobiny człowiek wyrzuca w powietrze przy oddechu, i jak się one w powietrzu zachowują?

Tak. Natomiast problem polega na tym, że zwykłą grypą nikt się nie przejmuje w sensie politycznym i jeżeli nie ma pandemii koronawirusa, to trudno się w ogóle z tym tematem przebić. Spójrzmy na to w ten sposób: czy kiedykolwiek przed 2020 r. zastanawialiśmy się, jaka jest jakość powietrza w pomieszczeniach, w których się znajdujemy? Jak to powietrze jest tam dostarczane, czy i jaka jest wentylacja?

Na moich zajęciach toczy się co roku mała bitwa między studentami, czy otworzyć okno i siedzieć w zimnie i hałasie z Krakowskiego Przedmieścia, czy nie otwierać i siedzieć w zaduchu. To chyba tyle. W tym roku nawet tej bitwy nie będzie, bo zajęcia są zdalne.

No właśnie. A jakość powietrza, którym oddychamy, jest fundamentalnie ważna. I kwestia otwierania okien jest tutaj istotna. W Polsce to byłoby oczywiście trudne, bo taki klimat, ale tutaj, w Australii, moglibyśmy przecież siedzieć przy otwartych oknach właściwie cały rok. Ale, niestety, tak się nie dzieje. Ludzkość poszła w inną stronę. Nawet w moim gabinecie uchyla się tylko jedno małe okienko i to tylko dlatego, że to stary budynek. W wielu nowych wieżowcach czy hotelach okien nie da się otworzyć w ogóle. Polegamy tylko na klimatyzacji i sami sobie odbieramy możliwość wentylacji naturalnej.

Nawet w terminologii widać, że to zaniedbana tematyka. Gdy słyszymy o „projektowaniu wnętrz”, myślimy o wystroju, estetyce i innym feng shui, a chodzi przecież o rzecz znacznie bardziej elementarną: o to, jak w ogóle pomieszczenia mieszkalne i użytkowe powinny być pomyślane.

To było zawsze dość ignorowane i dopiero obecna pandemia wydobyła te sprawy na wierzch. Problem jest trudny, bo jeżeli chcielibyśmy mieć budynki, które mogłyby funkcjonować w oparciu o wentylację naturalną, to trzeba by je od początku tak projektować. To oznacza też koszty. A często jest tak, że pieniądze na budowę budynku płyną z jednej kieszeni, na jego eksploatację z innej, nie mówiąc już o tym, że zupełnie kto inny zapłaci w przyszłości za leczenie ludzi, którzy tam mieszkają czy pracują. I w perspektywie dekad trudno to skalkulować.

Czy to znaczy, że aby pozbyć się koronawirusa, mamy przeprojektować wszystkie budynki świata?

To istotny czynnik: wiele miejsc użyteczności publicznej jest – od strony jakości powietrza – pomyślanych dość bezsensownie. Okna się nie otwierają, wentylacja tylko sztuczna i często nieefektywna. To sprzyja roznoszeniu się chorób. Ale zmiana zajmie dziesięciolecia. W perspektywie walki z wirusem tu i teraz są inne środki, które można i należy natychmiastowo stosować. I często kosztują tyle, co nic.

Na przykład?

Często wystarczy otworzyć drzwi i okna, zrobić przeciąg po prostu, żeby jakość powietrza się ogromnie poprawiła. W ogóle o wietrzeniu pomieszczeń bardzo często zapominamy i rzadko się o tym mówi w związku z koronawirusem. A to jest bardzo ważne. Nie należy też tworzyć tłumu i ścisku, szczególnie w zamkniętych pomieszczeniach. Powinniśmy stosować oczyszczacze powierza. I oczywiście nie zapominać o maseczkach.

Maseczki działają?

Oczywiście! Generalnie maseczki, które wszyscy dziś nosimy, mają mniejszą skuteczność dopiero przeciwko najmniejszym pyłom i zanieczyszczeniom – tym, które powstają np. w wyniku spalania. Tam, gdzie mówimy o rozmiarach tak małych i masie drobin tak niewielkiej, że przemieszczą się one z każdym prądem powietrza. Więc jeżeli maseczka nie przylega idealnie, to pyły trafią przez tę szczelinę.

Ale koronawirus przenosi się w cząstkach nieco większych, przeciwko którym zwykła maseczka stanowi już ochronę. Nawet jeśli nie przylega absolutnie idealnie. Grunt, żeby zakrywała w całości nos i usta.

Może to dobry moment, żeby trochę uporządkować: w przypadku koronawirusa wszystkie obostrzenia, o których ciągle słyszymy, mają zablokować kontakt z zakażonymi powierzchniami (stąd dezynfekcja wszystkiego i wezwania do mycia rąk) i drogą kropelkową (skąd maseczki i zachowywanie dystansu społecznego).

Tak. Droga kropelkowa, ściśle rzecz biorąc, dotyczy tych największych kropelek, które widać nawet gołym okiem, kiedy ktoś kicha albo po prostu mówi. One są największe, więc najszybciej opadają, stąd idea, że trzeba zachowywać dystans – jeśli stoję tak daleko, że kropelki nie dolecą (więcej niż 1,5–2 m), to już wystarczy. Natomiast to, czego w tych obostrzeniach ciągle na ogół brakuje, to przenoszenie się wirusa już nie w kropelkach, tylko przez aerozol, a więc w cząstkach tak drobnych, że nie opadają, tylko mogą unosić się w powietrzu na odległość metrów czy wręcz dziesiątków metrów. I na to właśnie staramy się zwrócić uwagę.

My, czyli kto?

Opowiem po kolei. Mieszkam w Australii, co roku jestem kilka razy w Europie – ostatni raz byłam tu w styczniu i wybierałam się stąd na narty do Japonii. I właśnie w drodze powrotnej, na lotnisku we Frankfurcie, dostałam mail od kolegi z Chin. Był sfrustrowany faktem, iż żadne chińskie regulacje nie biorą pod uwagę, że koronawirus może się tak dobrze przenosić przez powietrze. Powiedział mi, że coś trzeba z tym zrobić, napisać coś na ten temat. Odpowiedziałam, że bardzo chętnie, ale dopiero jak wrócę, bo teraz lecę na narty. Odpisał po trzech minutach, że to musi być teraz. Że to jest tak ważne. Więc poprosiłam, by przysłał, co ma, i że będę pracowała w samolocie. I z Dubaju mu odesłałam.

Tak powstał nasz tekst „Airborne transmission of SARS-CoV-2: The world should face the reality” („Przenoszenie się SARS-CoV-2 przez powietrze. Świat powinien spojrzeć prawdzie w oczy”). 10 kwietnia ukazał się on w „Environment International” i przez długi czas był najczęściej pobieranym tekstem ze strony tego czasopisma.

A potem napisaliście list otwarty do WHO.

Zastanawialiśmy się już w większej grupie, jak to ugryźć. Mieliśmy poczucie, że zagrożenie związane z przenoszeniem wirusa przez powietrze jest ciągle zaniedbywane. I wiedzieliśmy, że kluczowa będzie opinia WHO. Ale jak się do nich przebić? Można było napisać zwykły list, ale wtedy mógłby zostać zignorowany. Można było pójść z tym do mediów, ale wtedy WHO odebrałoby to jako atak na siebie. Rozważaliśmy puszczenie artykułu do „New York Timesa”, ale wtedy lekarze mogliby mieć opory przed podpisaniem się. Dużo było strategicznych podchodów.

Mówiąc krótko, nawet naukowcom światowej klasy nie jest łatwo zabrać głos tak, by zostać usłyszanym.

Ten list otwarty, podpisany przez ponad dwustu specjalistów, poszedł ostatecznie na początku lipca („It is time to address airborne transmission of coronavirus disease 2019” – „Czas skonfrontować się z tym, że COVID-19 roznosi się przez powietrze”). Zaadresowaliśmy go urbi et orbi, a konkretnie „do krajowych i międzynarodowych ciał decyzyjnych”. A WHO wymieniliśmy na samym początku. Na tym etapie media zorientowały się już, że coś się dzieje, i gdy list się ukazał, miały w zasadzie gotowe artykuły na ten temat. W ten sposób udało się jakoś przebić z tematem.

I czy coś się zmieniło? Od razu powiem, że w Polsce niespecjalnie.

W Australii też akurat niewiele, bo żyjemy tu trochę jak w średniowieczu. Rząd nie przyjmuje faktów do wiadomości, podobnie jak choćby w sprawie transformacji energetycznej. Myślenie rządu australijskiego jest takie, że skoro mamy dużo węgla, to trzeba z niego korzystać. Z koronawirusem nie jest lepiej.

Natomiast patrząc globalnie, to owszem, ta wiedza stała się p owszechniejsza, choć wciąż jest to jeden krok naprzód, a potem jeden wstecz. Na przykład amerykański CDC (Centers for ­Disease Control and Prevention – Centra Kontroli i Prewencji Chorób) opublikował pewnego dnia nowe wytyczne, że przenoszenie się wirusa na aerozolach jest kluczowe… ale następnego dnia je zdjął.

Skąd bierze się ten opór?

W jakieś mierze stąd, że wynikałaby stąd konieczność znacznie głębszych zmian niż tylko maseczki, lockdowny i mycie rąk. Najłatwiej i najtaniej jest po prostu nie przyjmować do wiadomości.

I jest jeszcze kwestia metodologii. WHO najbardziej by chciała zobaczyć wyniki oparte na randomizowanych, kontrolowanych badaniach klinicznych. Ale tego nie da się przecież w tym przypadku zrobić, bo to oznaczałoby, że trzeba zdrowych ludzi zarażać koronawirusem i badać, jak się on rozprzestrzenia. Ogniska koronawirusa badamy tylko wstecznie. Staramy się post factum dociec, kto od kogo się zaraził i jak ten wirus się przeniósł. A dane wsteczne są zawsze niekompletne, zawsze czegoś brakuje, nawet elementarnych rzeczy, kto się z kim widział i tak dalej. Trzeba też pamiętać, że bardzo dużo jest przypadków bezobjawowych, więc części ludzi w ogóle nie da się włączyć w model rozprzestrzeniania się wirusa, bo oni nawet nie wiedzą, że go mieli. Mówimy tu więc o składaniu w całość różnego typu danych. Wiemy, że ten wirus jest wykrywany w powietrzu, wiemy, że przenosi się nawet tam, gdzie ludzie ograniczają bezpośrednie kontakty. I wzięte razem dane dają naprawdę mocny przekaz – że tak, koronawirus przenosi się przez powietrze na odległości znacznie większe niż półtora metra.

Kiedy opowiada Pani o Waszych próbach zainteresowania decydentów tą sprawą, mam wrażenie, jakby mówiła Pani o przebijaniu się przez mur z waty. A chyba nie tak to powinno wyglądać, kiedy naukowiec chce dotrzeć do władz z ważną informacją. Jak zatem powinno być? W jednym z Waszych artykułów jest mowa, że „politycy powinni podejmować decyzje na podstawie najnowszych danych naukowych”. Brzmi dobrze. Ale jak do tego doprowadzić?

W idealnym społeczeństwie władza powinna być otwarta na – używając dużego słowa – prawdę. Władza polityczna powinna mieć ciała doradcze, które składają się z naukowców z różnych dziedzin, przedstawiających dane i dowody. I oczywiście, z jednej strony jest nauka, ale z drugiej strony jest rzeczywistość społeczna i wiadomo, że nie da się wszystkiego naraz zmienić. Jest więc kwestia wyboru priorytetów. I dlatego – w idealnej sytuacji – politycy i naukowcy powinni pracować razem. Powinno być tak, że kładziemy na stół wszystkie opcje, zagrożenia i możliwości, jakie mamy, a następnie staramy się zdecydować, co jest najważniejsze na ten moment i dalej, jak to wdrożyć. Tylko że nigdzie na świecie tak nie jest…

Oczywiście.

Każdy rząd na świecie jest poddany wpływom i naciskom z wielu stron. I nauka wcale nie jest najważniejszym czynnikiem. Skrajnym przykładem są oczywiście Stany Zjednoczone, gdzie dzisiaj władza po prostu nie przyjmuje doniesień naukowych do wiadomości. Mówiliśmy o Polsce czy Australii – te kraje są przykładem działania lobby węglowego, którego wpływ jest tak silny, że władza nie jest w stanie się zdecydować na transformację energetyczną. Priorytetem dla każdego rządu jest przecież wygrać następne wybory, więc podjęcie jakichkolwiek niepopularnych decyzji zawsze jest bardzo trudne.

Natomiast ja jestem z natury optymistką. Ludzkość niejeden kryzys już przetrwała. Odporność społeczeństw czy systemów politycznych na wiedzę naukową też nie jest problemem wyłącznie naszego pokolenia. Podobnie albo jeszcze gorzej było za czasów Kopernika czy Galileusza. Ale ostatecznie wiedza naukowa zawsze sobie torowała drogę. Ufam, że tak będzie i tym razem. ©


ANTHONY WEATE / ARCHIWUM PRYWATNE

PROF. LIDIA MORAWSKA pracuje na Queensland University of Technology w Brisbane w Australii. Specjalizuje się w fizyce atmosfery, bada rozprzestrzenianie się różnych cząstek, m.in. czynników chorobotwórczych, w powietrzu. Konsultantka Światowej Organizacji Zdrowia. Autorka lub współautorka ok. 900 publikacji naukowych, cytowanych łącznie ponad 87 tys. razy.

https://www.tygodnikpowszechny.pl/wirus-wisi-w-powietrzu-165580

[Orionid]

Aktor Andrzej Wejngold o walce z koronawirusem i powikłaniami. COVID zaatakował płuca i wątrobę
Katarzyna Grzęda-Łozicka,  2 miesiące temu

Film nagrany przez Andrzeja Wejngolda podczas pobytu w szpitalu jest jednym z bardziej poruszających świadectw osób, które walczyły z COVID-19. Mężczyzna przyznaje, że wcześniej nie wierzył w zagrożenie, a maseczkę nosił, żeby uniknąć mandatu. Los z niego zadrwił. Wirus zaatakował nie tylko jego płuca, ale również wątrobę.

1. Miał COVID. Schudł 14 kilogramów

Andrzej Wejngold ma 49 lat. Zachorował ponad miesiąc temu. Sam przyznaje, że pierwsze objawy choroby ignorował, nie brał pod uwagę, że koronawirus może go dotknąć.

- Pierwsze objawy przypominały przeziębienie. Kupiłem w aptece gripex oraz inne środki dostępne bez recepty i próbowałem się leczyć na własną rękę. Temperatura ciągle rosła, a ja miałem problem, żeby ją zbić. Bóle były coraz większe, do tego zacząłem mieć taki płytki oddech i duszności. Nie miałem jeszcze kaszlu. Ale wtedy COVID w ogóle nie przychodził mi do głowy, zakładałem, że on mnie dotyczy - mówi Wejngold.

Kiedy temperatura nie chciała spaść, mężczyzna zaczął podejrzewać, że to nie jest zwykła infekcja.

- Maksymalnie miałem 39,4 stopnia, ale nie wierzyłem, że to może być prawda. W pewnym momencie stwierdziłem, że mój termometr pewnie jest zepsuty i poprosiłem siostrę, żeby kupiła mi nowy. Trzymałem ręcznik w lodówce i robiłem okłady, brałem chłodne prysznice, ale to nie pomagało. Gdzieś tam przysypiałem, traciłem świadomość, nie wiedziałem, która jest godzina, jaki mamy dzień - tak wyglądały jego pierwsze dni walki z chorobą.


(arch. prywatne)

Kiedy trafił do szpitala, był w stanie ciężkim. Musiał mieć podany tlen. Na szczęście obyło się bez respiratora. Łącznie spędził w szpitalu 19 dni.

- Najpierw wykonano mi testy na grypę i koronawirusa, na wynik tego drugiego czekałem w izolacji dobę. I po tym czasie przyszedł lekarz i powiedział, że to jest COVID i że szukają dla mnie miejsca w jakimś szpitalu w województwie i zostanę do niego przewieziony. Wtedy to dopiero do mnie dotarło. Przewieziono mnie do szpitala w Elblągu. To było długich 19 dni - wspomina Andrzej Wejngold.


(arch. prywatne)

- Ból był okropny, tak jakby ktoś tłuk mnie kijem z każdej strony, każde drżenie mięśnia to był jeden wielki ból, jakby uderzyć paluchem od nogi w metal. Nie raz byłem chory, ale nigdy czegoś takiego nie przechodziłem. Nie miałem kompletnie apetytu, głównie piłem wodę. Ciężko mi było zrobić kilka kroków. Wyczynem było dojście do łazienki. Kręciło mi się w głowie, miałem wrażenie, że bolą mnie nawet czubki włosów. Psychicznie też nie byłem w najlepszym stanie - opowiada aktor.

2. Pokonał COVID-19, ale teraz walczy z powikłaniami. Wirus zaatakował wątrobę

Podczas choroby schudł 14 kilogramów. Skutki COVID-19 odczuwa do dziś. Nadal jest bardzo osłabiony. Okazuje się, że choroba pozostawiła swoje powikłania i zaatakowała nie tylko płuca, ale i wątrobę. Lekarze nie pozostawiają złudzeń, że powrót do formy sprzed choroby zajmie wiele miesięcy.


(arch. prywatne)

- 14 kg w moim przypadku to dużo. Kiedy uprawiałem sport, miałem problem, żeby zrzucić chociaż kilogram, więc czuję się mocno osłabiony, szybko się męczę. Dystans, który wcześniej pokonywałem w 20 minut, teraz zajmuje mi 40.

- Będę miał kontrolę w poradni chorób płuc. Jeśli chodzi o wątrobę, to kiedy wychodziłem ze szpitala, te wyniki nie były najlepsze. Nie wiem, dlaczego akurat te narządy zaatakował wirus. Wcześniej nie miałem żadnych problemów z wątrobą, bo badam się regularnie. Mam chorobę współistniejącą Leśniowskiego-Crohna, o której nigdy wcześniej publicznie nie opowiadałem, więc mój układ immunologiczny nie jest taki, jak u w pełni zdrowego człowieka. Przypuszczam, że to mogło spowodować, że ten przebieg był u mnie taki ciężki.

- W tej chwili biorę dwadzieścia tabletek dziennie. Kuracja ma trwać 2-3 miesiące. Tak naprawdę lekarz powiedział mi wyraźnie: "nie znamy tej choroby, nie wiemy, jakie mogą być późniejsze następstwa i skutki. Proszę się nie przerażać, że to będzie trochę trwało. Z dnia na dzień nie wróci pan do formy sprzed COVID-u".

3. Aktor trafił do szpitala

Aktor mieszka w 15-tysięcznym Lidzbarku Warmińskim i był 13 osobą, która zachorowała w powiecie. Z perspektywy czasu przyznaje, że on i jego znajomi żyli w szklanej bańce - zakładając, że u nich koronawirusa nie ma.

- Nasze województwo liczy mniej mieszkańców niż sama Warszawa. Warmia i Mazury przez długi czas był taką zieloną wyspą bez COVID-u. Nie znałem nikogo, kto by zachorował. Straszne jest też to, co robili rządzący. Najpierw ostrzegają, że to coś starszego, my się dostosowujemy, zamykają lasy przy 300 zachorowaniach, potem słyszymy, że wirus jest już niegroźny. Na początku pamiętam, że traktowałem to serio, nosiłem rękawiczki, ale później maseczkę zakładałem tylko po to, żeby nie dostać mandatu. Ta czujność, gdzieś została uśpiona. Nie znałem nikogo, kto by zachorował. Aż do momentu, kiedy trafiłem do szpitala, nie przychodziło mi do głowy, że to może być COVID - przyznaje Andrzej Wejngold.

4. Aktor nagrał w szpitalu film

Andrzej Wejngold nagrał podczas pobytu w szpitalu poruszający film, w którym ostrzega innych przed zakażeniem. Popularność nagrania była dla niego szokiem.


(arch. prywatne)

- Nie znałem skali tego udostępniania. Któregoś dnia przyszła do mnie pielęgniarka i mówi, że wiele przeżyła, ale ja powaliłem ją na kolana, siedziała z mężem i ryczała. Zapytałem, o co chodzi, a ona, że wszyscy dzwonią do szpitala i chcą się ze mną skontaktować.

"To, co tutaj widzę, to co się dzieje za tymi drzwiami, to jest coś, czego nikomu nie życzę oglądać. Tutaj ludzie umierają, tutaj walczą nie tylko o zdrowie. Tutaj nikt nie wybiera peselu. Tu leży dziewczynka z matką. Ma 13 lat, mają problem z oddychaniem" - mówi na nagraniu.




Najbardziej bolesne było to, że po nagraniu był atakowany. Wielu zarzucało mu, że udaje, że jest wynajęty, albo zrobił to dla pieniędzy. Ktoś napisał nawet, że w jego oczach odbija się ekipa filmowa.

- Wszyscy oparli się na tym, że skoro jestem aktorem, to gram. To śmieszne. Każdy może zachorować, tu nie ma warstwy społecznej, covidowcy to jest jedna rodzina. Zaważyły emocje, coś we mnie pękło, jak pomyślałem o tych wszystkich ludziach, którzy nie uważają, a obok mnie komuś COVID zamknął oczy. To był wyraz tego, co w danym momencie czułem. Nie byłbym w stanie tego zagrać.

- Jedyne co możemy teraz zrobić, to zadbać o siebie i najbliższych - apeluje Andrzej Wejngold.

https://portal.abczdrowie.pl/aktor-andrzej-wejngold-o-walce-z-koronawirusem-po-poruszajacym-filmie-ze-szpitala-w-ktorym-ostrzega-innych-wylala-sie-na-niego-fala-hejtu