Kosmiczne artykuły

[Orionid]

Łódź/ Otwarcie najnowocześniejszego w kraju planetarium - w piątek
05.01.2016

Najnowocześniejsze w kraju, wyposażone w sprzęt wartości ok. 13 mln zł, planetarium w Łodzi zostanie otwarte w najbliższy piątek. Na pierwsze projekcje, odbywające się na 14-metrowym ekranie w kształcie kopuły, zarezerwowano już prawie 3 tys. biletów.

"Mamy już blisko 2,9 tys. rezerwacji z czego ponad 2,3 tys. zostało dokonane przez system internetowy, który uruchomiliśmy w nocy z 1 na 2 stycznia. Pozostałe przeprowadzono telefonicznie i dotyczą grup szkolnych" - zaznaczył dyrektor Centrum Nauki i Techniki w EC1 Paweł Żuromski.
 
Najnowocześniejsze w kraju i w Europie - w opinii łódzkich władz - planetarium rozpocznie działalność w piątek w zrewitalizowanym budynku dawnej elektrowni EC1 Wschód. Projekcje odbywać się będą na 14-metrowym ekranie w kształcie kopuły. W sali projekcyjnej znajduje się 110 miejsc. (...)

PAP - Nauka w Polsce
http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,407912,lodz-otwarcie-najnowoczesniejszego-w-kraju-planetarium---w-piatek.html
 

[Orionid]

Cztery lasery wytworzą sztuczne gwiazdy nad Obserwatorium Paranal
28.04.2016

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) wzbogaciło się o nowe, zaawansowane lasery do wytwarzania na niebie sztucznych gwiazd.

Urządzenia te są potrzebne astronomom do niwelowania zaburzeń w obrazach rejestrowanych przez kamery pracujące na teleskopach, a wynikających z przechodzenia światła gwiazd przez ziemską atmosferę.
 
Uroczystość tzw. pierwszego światła czterech potężnych laserów odbyła się we wtorek, 26 kwietnia, w Obserwatorium Paranal w Chile. Uczestniczyli w niej pracownicy Europejskiego Obserwatorium Południowego oraz przedstawiciele europejskich firm, które były zaangażowane w budowę urządzeń. (...)

Źródło: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,409441,cztery-lasery-wytworza-sztuczne-gwiazdy-nad-obserwatorium-paranal.html

[Orionid]

Nie żyje Ray Tomlinson, wynalazca e-mailowego adresu
08.03.2016

Nie żyje człowiek, który wysłał pierwszego na świecie e-maila i stworzył typowy adres mailowy, wykorzystujący znak @. O śmierci 74-letniego Raya Tomlinsona poinformował jego pracodawca, amerykański koncern zbrojeniowy Raytheon.

Jak podała w poniedziałek agencja AP, Tomlinson zmarł w sobotę. Raytheon, przekazując w niedzielę wiadomość o jego śmierci, nie podał żadnych szczegółów.
 
W 1971 roku Tomlinson, pracujący nad siecią ARPANET, która była prekursorem internetu, zmodyfikował istniejące wtedy protokoły tak, aby można było przesyłać elektroniczne wiadomości między dwoma komputerami. Przedtem tylko użytkownicy tego samego komputera mogli przekazywać sobie takie wiadomości. Komputery były wtedy, całe lata przed erą PC-ów, wielkimi maszynami, wykorzystywanymi przez wielu ludzi.
 
Tomlinson wpadł też na pomysł wykorzystania znaku @ w adresach poczty elektronicznej. Znak ten był pierwotnie wykorzystywany przez kupców do wskazania jednostkowej ceny towaru - np. "dziesięć artykułów @ 1,95 dolara".
 
Wykorzystanie tego znaku w poczcie elektronicznej wydało się Tomlinsonowi logiczne, tym bardziej, iż był to jedyny znak, którego żadna z osób korzystających z sieci ARPANET nie użyła w swej nazwie użytkownika.
 
Magazyn "Forbes" napisał w 1998 roku, że Tomlinson zademonstrował swego pierwszego maila kolegom, prosząc ich, żeby tego nie rozgłaszali, ponieważ to nie czymś takim miał się w pracy zajmować. Kiedy e-mail zaczął być wszechobecny, Tomlinson doczekał się ogólnoświatowego uznania za swój wynalazek.
 
Tomlinson nie potrafił sobie przypomnieć, jaka była treść jego pierwszego maila. Była to wiadomość testowa i - jak pisał potem na swej stronie internetowej - najprawdopodobniej zawierała po prostu ciąg znaków z górnego rzędu klawiatury - QWERTYUIOP lub coś w tym rodzaju.
 
"Dziękujemy ci, Rayu Tomlinsonie, za wynalezienie e-maila i rozsławienie znaku @" - napisano na oficjalnym profilu poczty e-mailowej Google'a - Gmail - na Twitterze.(PAP)

http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,408711,nie-zyje-ray-tomlinson-wynalazca-e-mailowego-adresu.html

[Orionid]

Co zrobi NASA, jeśli astronauta umrze w kosmosie?
Moonshield · 27 października 2015

Mimo braku oficjalnego protokołu postępowania, astronauci wykonują pewne ćwiczenia na wypadek tego najgorszego z możliwych scenariuszy. Astronauta Chris Hadfield (o nim więcej dowiecie się tutaj: Chris Hadfield odpowiada na pytania internautów) opisuje w swojej książce "An Astronaut's Guide to Life on Earth" ćwiczenie nazwane "symulacją śmierci", które ma przygotować astronautów na to, co mają robić w razie śmierci jednego ze swoich kolegów.

"Właśnie otrzymaliśmy wiadomość ze Stacji: Chris nie żyje". Natychmiast zaczęto omawiać ten problem. Dobra, co robimy z ciałem? Na Stacji nie ma żadnych worków na ciała, więc czy mamy je włożyć do skafandra i zamknąć w szafie? A co z zapachem? Może powinniśmy wysłać je w statku zaopatrzeniowym na Ziemię i pozwolić mu się spalić w atmosferze razem ze śmieciami? Wyrzucić je podczas spaceru kosmicznego i pozwolić, żeby podryfowało daleko w przestrzeń kosmiczną? (...)

Najprostszym rozwiązanie wydaje się wyrzucenie ciała w przestrzeń kosmiczną, niczym ciało dr. Poole'a w filmie "2001: Odyseja Kosmiczna". Tutaj napotykamy jednak problem natury prawnej. Otóż według wytycznych Biura ONZ do spraw Przestrzeni Kosmicznej takie działanie jest niczym innym jak zaśmiecaniem przestrzeni kosmicznej, co jest zakazane. Nawet jeśli ostatnią wolą zmarłego było wyrzucenie jego ciała w przestrzeń kosmiczną. Choć tutaj pewną furtką byłoby zrzucenie ciała w kierunku Ziemi, aby spaliło się podczas wejścia w atmosferę. (...)


http://joemonster.org/art/33953

http://www.businessinsider.com/what-if-someone-dies-in-space-2015-4
http://www.slate.com/articles/technology/future_tense/2015/04/death_in_space_the_ethics_of_dealing_with_astronauts_bodies.html

[Orionid]

Większy kieliszek zachęca do picia
08.06.2016

Ludzie wypijają więcej wina, gdy spożywają je w większych kieliszkach – czytamy w czasopiśmie „BMC Public Health”.

Naukowcy z Uniwersytetu w Cambridge i Uniwersytetu w Bristolu (W. Brytania) zaobserwowali, że klienci kupują i wypijają o około 10 proc. więcej wina, jeśli jest ono podawane w większych lampkach niż zazwyczaj, choć w takiej samej ilości.
 
Badacze przez kilkanaście tygodni monitorowali sprzedaż wina w pewnym lokalu składającym się z części restauracyjnej i baru. Sprzedawano tam wino o objętości 125 lub 175 ml w standardowych kieliszkach wielkości 300 ml, ale co dwa tygodnie podmieniano lampki na takie o wielkości 370 lub 250 ml. (...)

Źródło: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,410010,wiekszy-kieliszek-zacheca-do-picia.html

[Orionid]

Gdański e-nos w minutę pozna źródło brzydkich zapachów
24.08.2015

Elektroniczny nos, który powstał na Politechnice Gdańskiej, potrzebuje zaledwie minuty, aby rozpoznać źródło brzydkiego zapachu. W porównaniu do innych urządzeń tego typu zyskał czujniki, dzięki którym wytrzyma nawet najsilniejsze wonie.

Rosnące standardy działania zakładów przemysłowych, nowe regulacje prawne wymuszające dbałość o jakość powietrza i środowiska naturalnego powodują, że zakłady produkcyjne, oczyszczalnie ścieków czy wysypiska potrzebują narzędzi umożliwiających szybkie wykrywanie przyczyn brzydkich zapachów.
 
Rozwiązaniem może być e-nos opracowany przez naukowców Politechniki Gdańskiej. "Możliwości zastosowania naszego urządzenia są bardzo duże. Sprawdzi się w przemyśle rafineryjno-petrochemicznym, chemicznym, biotechnologicznym, jak również spożywczym, np. przy ocenie stopnia świeżości i jakości żywności. Jest doskonałym rozwiązaniem dla komunalnych oczyszczalni ścieków oraz wysypisk śmieci" – mówi kierownik Katedry Inżynierii Chemicznej i Procesowej Politechniki Gdańskiej prof. Marian Kamiński.

PAP - Nauka w Polsce
http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,406172,gdanski-e-nos-w-minute-pozna-zrodlo-brzydkich-zapachow.html
 

[Orionid]

Dinozaur z nochalem
23.09.2014

Roślinożerny gatunek dinozaura obdarzony dużym nosem zamieszkiwał Amerykę Północną ok. 75 mln lat temu – informują naukowcy na łamach „Journal of Systematic Palaeontology”.

Dinozaur żył w górnej kredzie ok. 75 mln lat temu. Mierzył około 10 m długości i zamieszkiwał bagniste ujścia rzek. Nazwano go Rhinorex ze względu na pokaźny nos. „Rhinos” oznacza po grecku „nos”, a „rex” to po łacinie „król”. Ten roślinożerca należał do hadrozaurów typowych w tym rejonie i był blisko spokrewniony z takimi gatunkami jak Parasaurolophus czy Edmontosaurus.
 
Hadrozaury zazwyczaj odznaczały się kościanym czubem na głowie. Rhinorex takowego nie posiadał, wyróżniał się za to wielkim nosem. Gatunek odkryli naukowcy z North Carolina State University i Brigham Young University, badając zbiory muzealne BYU.
 
Rhinoreksa odkopano jeszcze w latach 90. XX w., jednak nikt nie zdawał sobie sprawy, że jest to nowy gatunek. Wtedy zwrócono uwagę na znakomicie zachowane odciski skóry dinozaura.
 
Dopiero teraz, kiedy dokonano rekonstrukcji czaszki, naukowcy zdali sobie sprawę, że mają do czynienia z nieznanym wcześniej gatunkiem o niezwykłym wyglądzie. Jak podkreślają badacze, samo wydobycie kości z piaskowca i wypreparowanie ich zajęło dwa lata.(PAP)

http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,401952,dinozaur-z-nochalem.html

[Orionid]

Jeden z najstarszych gatunków żółwi... znaleziony przy śląskim wysypisku
08.06.2016

Skamieniałości nieznanego gatunku pierwotnych żółwi sprzed ok. 215 mln lat opisali polscy paleontolodzy. Badacze natknęli się na nie przez przypadek... koło wysypiska śmieci w Porębie. Gatunek otrzymał nazwę na cześć tego śląskiego miasta.

W okresie triasu, jeszcze zanim Ziemię na dobre opanowały dinozaury, chodziły już po świecie inne gady - żółwie. I to całkiem podobne do tych, które znamy ze współczesności. A w dodatku zamieszkiwały one tereny dzisiejszej Polski. Wiemy to dzięki badaniom naukowców z Instytutu Paleobiologii PAN.
 
Nieznany dotąd nauce gatunek żółwia sprzed 215-220 mln lat opisali Tomasz Szczygielski i dr hab. Tomasz Sulej z IP PAN. Badacze znaleźli i skatalogowali skamieniałe szczątki 200 okazów żółwi - w tym cztery kompletne pancerze. "Na cześć Poręby nadajemy mu nazwę Proterochersis porebensis, co przetłumaczyć można jako >>pierwotny żółw z Poręby<<" - wyjaśnia PAP Tomasz Szczygielski, doktorant z IP PAN. Badania ukazały się pod koniec maja w "Zoological Journal of the Linnean Society". (...)

PAP - Nauka w Polsce, Ludwika Tomala
http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,409963,jeden-z-najstarszych-gatunkow-zolwi-znaleziony-przy-slaskim-wysypisku.html

[Orionid]

Archeolog: wiele tysięcy lat temu życie kwitło na pustyni Gobi
07.06.2016

Wiele tysięcy lat temu na mongolskiej pustyni Gobi kwitło życie. Ślady bogatego osadnictwa z okresu epoki kamienia odkryli tam wrocławscy archeolodzy. O wynikach wykopalisk poinformował PAP prof. Józef Szykulski.

Obecnie Gobi jest drugim co do wielkości na świecie obszarem pustynnym. Teren jest całkowicie pozbawiony infrastruktury drogowej i zamieszkany jedynie przez pojedyncze rodziny koczownicze. Z badania wynika jednak, że wiele tysięcy lat temu panowały tam warunki bardziej korzystne do życia, niż obecnie.
 
Archeolodzy znaleźli tam liczne ślady dawnych obozowisk - poinformował w rozmowie z PAP prof. Józef Szykulski z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, który prowadzi projekt wspólnie z prof. Mirosławem Masojciem. (...)

Szymon Zdziebłowski (PAP)
http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,409957,archeolog-wiele-tysiecy-lat-temu-zycie-kwitlo-na-pustyni-gobi.html

[Orionid]

Tworzywa sztuczne w wodzie zmieniają zachowanie ryb
05.06.2016

Ryby w postaci larw mające kontakt z bardzo drobnymi fragmentami tworzyw sztucznych wykazują zmiany w zachowaniu i słabiej rosną. Może to oznaczać ich większą śmiertelność - twierdzą naukowcy w "Science".

Drobiny tworzyw sztucznych o średnicy nie większej niż 5 mm (w brytyjskiej nomenklaturze nazywane mikroplastikiem) powstają przez rozdrobnienie większych produktów z tworzyw sztucznych (np. opakowań, nakrętek, włókien czy torebek foliowych). Wyjątkowo małe drobiny bywają też wytwarzane m.in. jako składnik niektórych kosmetyków, choćby peelingów. Bardzo duża ilość tworzyw sztucznych trafia do rzek, ścieków i wysypisk śmieci, skąd później dostają się i do oceanów. Z czasem większe kawałki tworzyw sztucznych dzielą się na maleńkie fragmenty, które mogą przetrwać w wodzie setki, jeśli nie tysiące lat.
 
Wyjątkowo ogromne skupisko takich sztucznych tworzyw - przede wszystkim mikroskopijnych kawałków plastiku (zwane Wielką Pacyficzną Plamą Śmieci) dryfuje na północy Pacyfiku. O kształcie plamy śmieci decydują oceaniczne prądy, utrzymujące plastikową drobnicę na powierzchni oceanu ponad dwa razy większej, niż powierzchnia Wysp Brytyjskich. (...)

Źródło: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,409945,tworzywa-sztuczne-w-wodzie-zmieniaja-zachowanie-ryb.html

 

[Orionid]

Fundacja MARE: w 2050 r. w morzach będzie więcej plastiku niż ryb
08.06.2016

Jeśli nie zmienimy naszych przyzwyczajeń w 2050 r. w morzach i oceanach będzie więcej plastiku niż ryb – alarmuje Fundacja MARE. Z okazji w Światowego Dnia Oceanów zachęca też do działań na rzecz ograniczenia ilości odpadów trafiających do mórz i oceanów.

Wszyscy, bez względu na to, gdzie mieszkamy, jesteśmy zależni od mórz i oceanów, które stanowią 71 proc. powierzchni Ziemi. To one kształtują klimat na Ziemi, organizmy w nich żyjące produkują większość tlenu, a ryby i owoce morza stanowią podstawowe źródło białka dla ponad 3 miliardów ludzi na całym świecie - przypomina fundacja w materiale przesłanym PAP z okazji Światowego Dnia Oceanów. (...)
 
Obchodzony 8 czerwca na całym świecie dzień oceanów został ustanowiony przez rząd Kanady w 1992 r., a w 2009 r. - oficjalnie uznany przez ONZ. Ma przypominać, że wszyscy jesteśmy zależni od oceanów i powinniśmy czuć się odpowiedzialni za ich stan.

Źródło: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,410016,fundacja-mare-w-2050-r-w-morzach-bedzie-wiecej-plastiku-niz-ryb.html

[Orionid]

Polski wynalazek pozwoli zmniejszyć koszty ochrony roślin i zadbać o ekologię
07.06.2016

Dzięki urządzeniu, nad którym pracują naukowcy z Lublina, będzie można bezpośrednio na polu uprawnym przeprowadzać testy wykrywające i analizujące szkodliwe dla roślin mikroorganizmy. "Laboratorium w pudełku" opracowywane przez startup Nexbio ma m.in. zmniejszyć koszty ochrony roślin.

Problemem, z który mierzy się Nexbio, jest stosowanie pestycydów w rolnictwie. Obecnie – tłumaczy Kuzdraliński - środki ochrony roślin stosowane są „na oślep”, kiedy rośliny są w początkowej fazie wzrostu i niewiele jest na nich szkodliwych mikroorganizmów. Stosowanie pestycydów ma charakter prewencyjny, bez analizy rzeczywistej sytuacji panującej na polu. Użyte w ten sposób pestycydy zabijają nie tylko to, co powinny, one zabijają wszystko to, co może być na nie wrażliwe. Ginie bardzo dużo mikroorganizmów, również tych pożytecznych.
 
Jak mówi Kuzdraliński, jego firma zagląda do DNA mikroorganizmów. "Potrafimy określić, jakie mikroorganizmy, jakie patogeny, są w tym momencie, w danym miejscu. Można dzięki temu dobrać odpowiednie dawki środków ochrony roślin, dopasować je w zależności od wykrytych mikroorganizmów” – podkreśla. (...)

PAP - Nauka w Polsce
http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,409999,polski-wynalazek-pozwoli-zmniejszyc-koszty-ochrony-roslin-i-zadbac-o-ekologie.html

[Orionid]

Rząd przyjął projekt ustawy o dostępie do zasobów genetycznych
08.06.2016

Rada Ministrów przyjęła we wtorek projekt ustawy o dostępie do zasobów genetycznych, wdrażający unijne przepisy mówiące o równym i sprawiedliwym podziale korzyści wynikających z wykorzystywania zasobów genetycznych - poinformowało Centrum Informacyjne Rządu. (...)

Źródło: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,410024,rzad-przyjal-projekt-ustawy-o-dostepie-do-zasobow-genetycznych.html

[Orionid]

AIDS ma już 35 lat
06.06.2016

Pierwsze przypadki choroby znanej dziś jako AIDS zostały opisane 5 czerwca 1981 roku u młodych mieszkańców Los Angeles.

W cotygodniowym raporcie MMWR wydawanym przez U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) opisano wówczas przypadki pięciu młodych, uprzednio zdrowych homoseksualistów z rzadko spotykanym zapaleniem płuc typu PCP, wywoływanym przez drobnoustrój Pneumocystis carinii (z biegiem lat zarazek ten zdążył zmienić nazwę na Pneumocystis ijroveci i jest obecni klasyfikowany jako grzyb, a nie pierwotniak).
 
Oprócz zapalenia płuc u wszystkich pięciu pacjentów występowały także inne nietypowe infekcje, co wskazywało, że ich układy odpornościowe nie pracują prawidłowo. W momencie opublikowania raportu dwaj z nich już nie żyli. Pojawieniem się tajemniczej choroby, która wydawała się dotyczyć wyłącznie homoseksualistów szybko zainteresowały się media. Do końca roku odnotowano w sumie 270 przypadków ciężkiego niedoboru odporności u gejów. 121 z nich zmarło. U wielu chorych pojawiał się rzadko spotykany nowotwór - mięsak Kaposiego. (...)

Źródło: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,410001,aids-ma-juz-35-lat.html

[Orionid]

Amerykański fizyk prof. Larry McLerran doktorem honoris causa UJ
07.06.2016

Amerykański fizyk prof. Larry McLerran otrzymał w poniedziałek w Krakowie tytuł doktora honoris causa UJ. Naukowca doceniono m.in. za pionierskie badania nad nowym stanem materii, tzw. plazmą kwarkowo-gluonową, i za wkład w rozwój fizyki w Polsce.

Jak czytamy w uzasadnieniu przyznania tytułu, McLerran otrzymał go m.in. za pionierskie badania nad nowym stanem materii, tzw. plazmą kwarkowo-gluonową, który tworzy się w warunkach laboratoryjnych w wysokoenergetycznych zderzeniach ciężkich jonów i który dominował we wszechświecie na wczesnych etapach jego ewolucji. (...)

PAP - Nauka w Polsce
http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,410007,amerykanski-fizyk-prof-larry-mclerran-doktorem-honoris-causa-uj.html