Krater po misji SMART-1 odnalezionyBY KRZYSZTOF KANAWKA ON 3 PAŹDZIERNIKA 2017
Grafika ukazująca sondę SMART-1 / Credits - ESAObrazy uzyskane z orbitera LRO pozwoliły na odnalezienie miejsca upadku pierwszej europejskiej misji księżycowej – SMART-1.
Aż do początku lat 90. XX wieku w kierunku Księżyca jedynie USA i ZSRR wysyłały swoje sondy i lądowniki. W 1990 roku japońska misja Hiten została wysłana ku Srebrnemu Globowi – była to pierwsza misja spoza Ameryki czy Rosji w kierunku naszego naturalnego satelity.
Czwartą organizacją, która dokonała własnego lotu w kierunku Księżyca stała się Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) dzięki misji SMART-1 (Small Missions for Advanced Research in Technology-1). Jej start przypadł na 27 września 2003 roku, kiedy to sonda została wyniesiona jako ładunek dodatkowy na pokładzie rakiety Ariane 5. Co ciekawe, SMART-1 dotarł na orbitę Księżyca ponad rok po starcie – 15 listopada 2004 roku.
Nagranie dotyczące misji SMART-1 z kwietnia 2005 / Credits – ESA
Misja SMART-1 miała przede wszystkim znaczenie technologiczne – sonda miała przetestować silnik bazujący na tzw. efekcie Halla. Ten silnik charakteryzował się bardzo niewielkim przyśpieszeniem, rzędu około 0,2 mm/s2, co przekładało się na zmianę prędkości o około 0,7 m/s na godzinę. Ten silnik mógł jednak operować przez bardzo długi czas – w momencie zakończenia misji czas pracy osiągnął 5000 godzin. Jednocześnie, w trakcie tych 5000 godzin zużyto zaledwie 82 kg paliwa (gaz ksenon), który łącznie wygenerował delta V o wielkości 3,9 km/s.
Całkowita masa SMART-1 wyniosła 367 kg, z czego wspomniane 82 kg przypadło na paliwo. Misja SMART-1 była stosunkowo niewielka i tania – jej koszt wyniósł 110 milionów EUR. Głównym wykonawcą tej sondy była firma Swedish Space Corporation. Na pokładzie SMART-1 zainstalowano kilka zminiaturyzowanych detektorów, w tym kolorowej kamery AIME (Advanced Moon micro-Imager Experiment) czy teleskopu na promieniowanie rentgenowskie D-CIXS (Demonstration of a Compact X-ray Spectrometer).
Uderzenie SMART-1 w Księżyc / Credits – Canada-France-Hawaii Telescope CorporationMisja SMART-1 zakończyła się celowym uderzeniem w Księżyc w dniu 3 września 2006 roku. Uderzenie było obserwowane przez naziemne obserwatoria astronomiczne, które m.in. dokonały analizy spektralnej wybitego materiału. Nie udało się jednak odkryć krateru powstałego po uderzeniu sondy SMART-1. Przewidywano jedynie, że sam krater będzie mieć nie więcej niż około 10 metrów średnicy.
Krater po sondzie SMART-1 / Credits – P Stooke/B Foing et al 2017/ NASA/GSFC/Arizona State UniversityDwudziestego piątego września na konferencji European Planetary Science Congress 2017 w Rydze poinformowano o odkryciu krateru powstałego po uderzeniu sondy SMART-1. Krater został odkryty dzięki danym z amerykańskiego orbitera Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) przez Dr Phila Stoke z kanadyjskiego Western University.
Krater po misji SMART-1 ma dość nietypowy wygląd – jest podłużny i zawiera pewną “przerwę”. Sugeruje to, że sonda SMART-1 uderzyła z niewielką prędkością względną pod niewielkim kątem w powierzchnię Księżyca i nawet się od niego odbiła, po czym “potoczyła”. Jest to zgodne z końcową trajektorią sondy. Typowe kratery powstają inaczej – prędkość i kąt impaktu są większe. Długość żlebu to około 20 metrów a jego średnica to około 4 metry. Dookoła krateru do odległości kilkudziesięciu metrów znajduje się jaśniejsza materia, która prawdopodobnie częściowo pochodzi od sondy a częściowo od wybitego podpowierzchniowego regolitu księżycowego.
(ESA, EPSC)
http://kosmonauta.net/2017/10/krater-po-misji-smart-1-odnaleziony/#prettyPhotohttp://www.skyatnightmagazine.com/news/european-planetary-science-congress-2017http://sci.esa.int/smart-1/http://sci.esa.int/smart-1/47714-esa-shares-smart-1-legacy-with-the-world/http://m.esa.int/Our_Activities/Space_Science/SMART-1/Tectonic_wrinkles_in_Crater_De_Gasparis