Kalendarium historycznych wydarzeń

[astropl]

Dziś mija 30 lat od pierwszego startu rakiety Energia.

[Orionid]

48 lat temu w marcu 1969 miała miejsce wyprawa Apollo 9.
W jej trakcie doszło do przetestowania LM w locie autonomicznym wraz z astronautami na pokładzie. Mimo istnienia procedur ratunkowych na wypadek niemożności połączenia lądownika z CSM brano pod uwagę możliwość porażki.
Przez pewien czas istniało ryzyko niezrealizowania  EVA z powodu niedyspozycji zdrowotnej Russella  Schweickarta.
Droga do testowania LM w pobliżu powierzchni Księżyca została przetarta.

By the beginning of 1969 the Apollo Command and Service Module (CSM) which would transport men to the Moon had been extensively tested, but an “all-up” demonstration of the entire ship, including the Lunar Module (LM), remained untried. Apollo 9 would be a tough mission, involving two separate manned spacecraft…and for Dave Scott, the Command Module Pilot (CMP), it encapsulated rendezvous, docking and an unspoken need to train for worst-case, what-if scenarios. If Commander Jim McDivitt and Lunar Module Pilot (LMP) Rusty Schweickart were unable to control the LM, Scott might be able to dock with them manually. But if not, the harrowing alternative was that he might have to abandon them and return home alone.

http://www.americaspace.com/2017/03/04/certainly-not-supposed-to-happen-remembering-the-trailblazing-mission-of-apollo-9-part-1/

From his station on the left-hand side of the LM, McDivitt performed a pitch maneuver, then yawed, to enable Scott to verify that Spider’s four legs were properly extended. Forty-five minutes later, McDivitt fired the descent engine to insert Spider into a circular orbit “above” Gumdrop. As he throttled the engine for the first time, it ran smoothly until it achieved 10 percent thrust, but when advanced to 20 percent both astronauts noted a peculiar chugging noise. McDivitt paused and resumed and was delighted that the strange groaning did not recur, even when he throttled up to 40 percent.

Next, the pyrotechnics were fired to jettison the descent stage and the ascent engine blazed silently to life to place Spider into an orbit “below” and “behind” Gumdrop. The kick affected more than just the crew: As the two sections of the vehicle separated, a small cloud of debris hit the ascent stage and knocked out its strobe tracking beacon. In accordance with the laws of celestial mechanics, the lander, being in a lower orbit, began to gain on its quarry. A few hours later, the first all-up demonstration of the lunar module in flight was completed in spectacular fashion, with Scott lining up and McDivitt executing a perfect docking. During their 6.5-hour independent flight, the two men aboard Spider had cleared another obstacle on the road to the Moon.

http://www.americaspace.com/2017/03/05/more-confidence-than-ever-remembering-the-trailblazing-mission-of-apollo-9-part-2/


(18 Dec. 1968) --- These three astronauts are the prime crew of the Apollo 9 (Spacecraft 104/Lunar Module 3/Saturn 504) space mission. Left to right, are James A. McDivitt, commander; David R. Scott, command module pilot: and Russell L. Schweickart, lunar module pilot. The Apollo 9 launch is scheduled no earlier than February 28, 1969.


(3 March 1969) --- Framed by palm trees in the foreground, the Apollo 9 (Spacecraft 104/Lunar Module 3/ Saturn 504) space vehicle is launched from Pad A, Launch Complex 39, Kennedy Space Center (KSC) at 11 a.m. (EST), March 3, 1969.


(6 March 1969) --- Astronaut Russell L. Schweickart, lunar module pilot, is photographed from the Command Module (CM) "Gumdrop" during his extravehicular activity (EVA) on the fourth day of the Apollo 9 Earth-orbital mission. He holds, in his right hand, a thermal sample which he is retrieving from the Lunar Module (LM) exterior. The Command and Service Modules (CSM) and LM "Spider" are docked. Schweickart, wearing an Extravehicular Mobility Unit (EMU), is standing in "golden slippers" on the LM porch. Visible on his back are the Portable Life Support System (PLSS) and Oxygen Purge System (OPS). Astronaut James A. McDivitt, Apollo 9 commander, was inside the "Spider". Astronaut David R. Scott, command module pilot, remained at the controls in the CM "Gumdrop".


(February 1969) --- Composite of six artist's concepts illustrating key events, tasks and activities on the fifth day of the Apollo 9 mission, including vehicles undocked, Lunar Module burns for rendezvous, maximum separation, ascent propulsion system burn, formation flying and docking, and Lunar Module jettison ascent burn. The Apollo 9 mission will evaluate spacecraft lunar module systems performance during manned Earth-orbital flight.


(13 March 1969) --- The Apollo 9 crew men walk on a red carpet after arriving aboard the prime recovery ship, USS Guadalcanal. Left to right, are astronauts Russell L. Schweickart, David R. Scott, and James A. McDivitt. They are walking from the recovery helicopter which picked them up from the splashdown area. Splashdown occurred at 12:00:53 p.m. (EST), March 13, 1969, only 4.5 nautical miles from the USS Guadalcanal to conclude a successful 10-day Earth-orbital space mission.

https://spaceflight.nasa.gov/gallery/images/apollo/apollo9/ndxpage11.html

[kanarkusmaximus]

Tej grafiki piątego dnia Apollo 9 nigdy nie widziałem! Świetna! Czy jest podoba dla innych dni i misji?

[mss]

Jest tylko dla Apollo-9 od startu do lądowania:

1) https://spaceflight.nasa.gov/gallery/images/apollo/apollo9/html/s69-19792.html

2) https://spaceflight.nasa.gov/gallery/images/apollo/apollo9/html/s69-19793.html

3) https://spaceflight.nasa.gov/gallery/images/apollo/apollo9/html/s69-19794.html

4) https://spaceflight.nasa.gov/gallery/images/apollo/apollo9/html/s69-19795.html

5) https://spaceflight.nasa.gov/gallery/images/apollo/apollo9/html/s69-19796.html

6) https://spaceflight.nasa.gov/gallery/images/apollo/apollo9/html/s69-19797.html

7) https://spaceflight.nasa.gov/gallery/images/apollo/apollo9/html/s69-19798.html

 

[Orionid]

55 lat temu niewiele brakowało , żeby Donald Slayton został czwartym Amekaninem w kosmosie, oraz drugim  na orbicie wokółziemskiej. Jednak 15 marca 1962 na  kilka tygodni przed startem na orbitę  lekarze uznali , że z powodu idiopatycznego migotania przedsionków astronauta nie powinien lecieć w kosmos. Wada serca uchodząca za niegroźną została zdiagnozowana już w czasie badań medycznych w czasie naboru do pierwszej grupy astronautów NASA. Decyzja medyczna o odsunięciu astronauty od lotów kosmicznych nie była podzielana przez wszystkich lekarzy. James Webb podejmując decyzję o uziemieniu astronauty brał pod uwagę możliwość niepowodzenia startu statku Mercury, co skutkowałoby użyciem systemu katapultującego,  co wiązać się mogło z wystąpieniem przeciążeń do 21 G, a tego mógł nie wytrzymać organizm pasażera. NASA wolała ograniczyć maksymalnie ryzyko wystąpienia śmierci astronauty, co mogło niekorzystnie odbić się na wizerunku agencji w czasie realizacji załogowego  programu księżycowego.

On 16 March 1962, the day after the decision, Deke Slayton sat through a lengthy press conference, during which the medical minutiae were examined. One journalist asked the astronaut if stress had caused the problem, to which Slayton responded—with a barbed hint of caustic irony—that the only stress in the space business was the press conference! Hugh Dryden explained that he might still be eligible for future assignments, although that seemed unlikely. Slayton gave up drinking, started working out more regularly—“quit doing everything that was fun, I guess,” he wrote—and even secured an appointment with Dr. Paul Dudley White, the cardiologist of former President Dwight Eisenhower.

http://www.americaspace.com/2017/03/11/change-in-velocity-remembering-deke-slaytons-unrealized-mercury-mission-part-1/

Effectively grounded from spaceflight in March 1962, Slayton found himself heading up the astronaut corps from the summer of that year as “Co-ordinator of Astronaut Activities”. A lesser man might have thrown in the towl, but not Slayton. The other astronauts loathed the idea of an outside manager or a military superior to serve as their boss. “We wanted someone who knew us,” wrote Wally Schirra in his memoir, Schirra’s Space, “who trained with us. Deke was the one and only choice.”

http://www.americaspace.com/2017/03/12/worth-waiting-16-years-for-remembering-deke-slaytons-unrealized-mercury-mission-part-2/



Jednak kolejne badania medyczne okazały się pomyślne dla astronauty, co pozwoliło mu zostać członkiem ostatniej załogi Apollo . W wieku 51 lat został wtedy najstarszym człowiekiem, który poleciał w kosmos.

http://www.americaspace.com/2015/07/11/partners-in-space-the-first-u-s-russian-manned-space-mission-part-1/
http://www.americaspace.com/2015/07/12/partners-in-space-the-first-u-s-russian-manned-space-mission-part-2/
http://www.americaspace.com/2015/07/18/partners-in-space-the-first-u-s-russian-manned-space-mission-part-3/

If the return to Earth had been grim for the Apollo crew, its grimness would be duplicated in the realisation that ASTP would not live up to one of its promises: it would not be the first in a string of ambitious U.S.-Soviet joint missions. In fact, more than 15 years would elapse before negotiators again returned to the table to seriously discuss future co-operative efforts in manned space exploration. As a bitter footnote, whilst in Honolulu, a pre-cancerous lesion was discovered on Apollo crewman Deke Slayton’s lung. Thankfully, it was benign and had actually turned up in a pre-flight X-ray, but had been overlooked. Had it been spotted before launch, he would have been grounded for the second time in his astronaut career.

http://www.americaspace.com/2015/07/19/partners-in-space-the-first-u-s-russian-manned-space-mission-part-4/

42 lata temu 24 lipca 1975 nastąpiło wodowanie w 6. rocznicę powrotu kapsuły Apollo 11 na Ziemię.

[Orionid]

12 sierpnia 2017 minęło 40 lat od pierwszego autonomicznego lądowania Enterprise.

They gathered in their thousands—65,000, in fact—at Edwards Air Force Base, Calif., in the cool, pre-dawn hours of Friday, 12 August 1977, to witness America’s first Space Shuttle take flight and perform its first independent landing. Among those thousands were 900 accredited members of the media and 2,000 special guests. By this time, “Enterprise” had already conducted a number of tests, attached to the top of NASA’s Boeing 747 Shuttle Carrier Aircraft (SCA), but 40 years ago this week she demonstrated that the Space Shuttle could achieve flight under its own control.

http://www.americaspace.com/2017/08/13/thanks-for-the-lift-40-years-since-enterprise-took-free-flight/
http://lk.astronautilus.pl/loty/stsent.htm

[Orionid]

Lista lotów kosmonautów i astronautów, którzy odbyli co najmniej 200-dniowe loty orbitalne.

W niektórych sytuacjach dopiero okoliczności w czasie trwania misji kosmicznych powodowały przekroczenie tej granicy czasowej.

Te loty kosmiczne są udziałem 18. ludzi.

Tylko Walerij Polakow odbył więcej, niż jeden lot kosmiczny, trwający ponad 200 dni.
8. kosmonautów spędziło poza Ziemią powyżej 300 dni, w tym tylko jeden Amerykanin.

Jest to lista arbitralna - niektórym astronautom brakuje dosłownie godzin, a wielu od tej granicy dzieli niewiele dni.
Uświadamia ona jednak, jak niewiele mamy obecnie załogowych lotów, które wykraczają poza typowy wymiar czasu.
Jednak ostatnio daje się zauważyć powrót do dłuższych lotów. (NASA ma w planach dłuższe pobyty astronautów na ISS).
W nawiasach podany jest wiek "wyczynowców" w momencie rozpoczęcia lotu w kosmos.

Anatolij Bieriezowoj (40)
13.05.1982 - 10.12.1982  211:09:04:33

Walentin  Lebiediew (40)
13.05.1982 - 10.12.1982  211:09:04:33

Leonid Kizim (42)
08.02.1984 - 02.10.1984  236:22:49:04

Władimir Sołowjow (37)
08.02.1984 - 02.10.1984  236:22:49:04

Oleg At'kow (34)
08.02.1984 - 02.10.1984  236:22:49:04

Jurij Romanienko (42)
05.02.1987 - 29.12.1987  326:11:37:20

Władimir Titow (40)
21.12.1987 -21.12.1988  365:22:38:38

Musa Manarow (36)
21.12.1987 -21.12.1988  365:22:38:38

Walerij Polakow (46)
29.08.1988 - 27.04.1989  240:22:34:47

Siergiej Krikalow (32)
18.05.1991 - 25.03.1992  311:20:00:34

Walerij Polakow (51)
08.01.1994 - 22.03.1995  437:17:58:17

Tałgat Musabajew (47)
29.01.1998 - 25.08.1999  207:12:49:02

Nikołaj Budarin (44)
29.01.1998 - 25.08.1999  207:12:49:02

Siergiej Awdiejew (42)
13.08.1998 - 28.08.1999  379:14:51:10

Michaił Tiurin (46)
18.09.2006 - 21.04.2007  215:08:22:22

Michael Lopez-Alegria (48)
18.09.2006 - 21.04.2007  215:08:22:22

Michaił Kornijenko (53)
27.03.2015 - 02.03.2016  340:08:42:54

Scott Kelly (51)
27.03.2015 - 02.03.2016  340:08:42:54

Peggy Whitson (56)
17.11.2016 - 03.09.2017  289:05:01:31

[Orionid]

Wraz z zakończoną 15 września 2017 misją sondy Cassini bilans trwających obecnie misji "planetarnych"  przedstawia się następująco:

Orbitery:

ARTEMIS P1 i ARTEMIS P2 2007
LRO 2009
Chang'e 5 2014

Akatsuki 2010/2015

2001 Mars Odyssey 2001 Mars
Mars Express 2003
MRO 2005/2006
MAVEN 2013/2014
MOM 2013/2014
TGO 2016

Dawn 2007/2015

Juno 2011/2016

Lądownik:

Chang'e 3 2013

Łaziki:

Yutu 2013

Opportunity 2003/2004
Curiosity 2011/2012

[ekoplaneta]

Yutu jeszcze działa? 

[Orionid]

Yutu jeszcze działa? 

Dzięki. Od końca lipca 2016 nie przesyła żadnych już danych naukowych.

China’s Yutu rover dies on the moon
August 4, 2016 Stephen Clark

A Chinese rover sent to the moon in 2013 has stopped operating, officials announced Wednesday, ending a groundbreaking 31-month mission that made discoveries in lunar geology and catapulted China’s space program to new heights.

https://spaceflightnow.com/2016/08/04/chinas-yutu-rover-dies-on-the-moon/

[ekoplaneta]

I tak długo wytrzymał. A czy lądownik Chang 3 jeszcze działa?

[Orionid]

I tak długo wytrzymał. A czy lądownik Chang 3 jeszcze działa?

Nie ma oficjalnie informacji o zakończeniu misji.
Mowa nawet jest o 30 latach funkcjonowania teleskopu na lądowniku.
Jest plan działania do końca 2017.
http://www.forum.kosmonauta.net/index.php?topic=780.msg105924#msg105924

[Orionid]

25 - lecie Centrum Badań Kosmicznych PAN
Poprawiony: czwartek, 15 kwietnia 2010 13:01

Trudno jest podsumować dwudziestopięcioletni dorobek interdyscyplinarnej placówki naukowej o tak szerokim wachlarzu tematyki badawczej jaki reprezentuje Centrum Badań Kosmicznych. Ponieważ tym, co łączy tematykę uprawianą w CBK jest technika kosmiczna, więc uzasadnione wydaje się przypomnienie najpierw kilku liczb charakteryzujących aktywność CBK w badaniach realizowanych za pomocą aparatury własnej konstrukcji umieszczanej w przestrzeni kosmicznej.

W latach 1977-2001 zaprojektowano, zbudowano i doprowadzono do wyniesienia poza Ziemię 44 przyrządy badawcze, w tym 19 rakietowych i 25 satelitarnych. Początkowo były to głównie eksperymenty realizowane za pomocą rakiet VERTICAL w ramach programu INTERKOSMOS, ale ostatni eksperyment rakietowy przeprowadzono w 1992 roku z pokładu rakiety NASA Terrier-Black Barnt. Eksperymenty satelitarne zapoczątkowały dwa przyrządy pracujące od 1986 roku na obiekcie JONOSOND (Kosmos-1809). Oprócz satelitów INTERKOSMOS aparatura CBK wchodziła w skład oprzyrządowania sond międzyplanetarnych FOBOS i MARS-96 oraz została zainstalowana na pokładzie stacji orbitalnej MIR. I wreszcie skonstruowany w CBK czujnik własności termicznych atmosfery i powierzchni Tytana znajduje się w bloku aparaturowym próbnika HUYGENS i leci do Saturna w ramach międzynarodowej misji CASSINI/Huygens koordynowanej przez NASA i ESA.



Oprócz przyrządów wynoszonych w przestrzeń kosmiczną w CBK zbudowano wiele unikatowych urządzeń naziemnych - np. jonosondę KOS, dalmierz laserowy, mikrofalowy miernik wilgotności gruntu, spektrometr charakterystyk odbiciowych obiektów naturalnych w zakresie światła widzialnego - które służą realizacji projektów badawczych Centrum i innych placówek.

Wszystkie konstrukcje CBK były podstawą prac naukowych publikowanych w recenzowanych czasopismach o zasięgu międzynarodowym i wydawnictwach konferencyjnych. W latach 1992-2001 (w których wydawane były drukiem Raporty Roczne CBK zawierające szczegółowe wykazy wszystkich publikacji i referatów na konferencjach międzynarodowych) pracownicy CBK ogłosili ogółem 876 prac, z których 338 znalazło się w bazie danych SCI (Science Citation Index), czyli na tzw. liście filadelfijskiej.

Czym dwudziestopięcioletnia działalność Centrum Badań Kosmicznych wzbogaciła wiedzę o Ziemi i jej kosmicznym otoczeniu oraz jak poszerzyła postrzeganie praktycznych aspektów eksploracji przestrzeni okołoziemskiej? Zaczynając od spraw dotykających poniekąd naszej codzienności wspomnijmy o trzech zagadnieniach. Pierwszym jest włączenie Polski do europejskiego fundamentalnego geodezyjnego układu odniesienia EUREF (EUropean REference Frame). Dzięki wykorzystaniu globalnego systemu nawigacji satelitarnej GPS utworzono po raz pierwszy w historii państwa polskiego jednorodną sieć powierzchniową, złożoną z 358 punktów, których współrzędne zostały wyznaczone z centymetrową dokładnością [1,2] i związano ją z siecią europejską. Umożliwia to nie tylko realizowanie zadań praktycznych w układzie współrzędnych wspólnym dla krajów Unii Europejskiej ale także podejmowanie nowych problemów naukowych. Sieć ta została następnie rozbudowana i połączona z systemem wysokościowym poprzez powiązanie danych GPS, niwelacji i mareograficznych pomiarów pływowych. Drugim zagadnieniem jest ustanowienie Polskiej Skali Czasu Atomowego opracowanej przy pomocy nowych metod wielokanałowego transferu czasu GPS i GLONASS [3]. Trzecim jest opracowanie lokalnego modelu jonosfery nad Europą [4], dzięki któremu CBK zapewnia najwyższy poziom serwisu prognoz heliogeofizycznych dla potrzeb zarówno krajowych służb telekomunikacyjnych jak również międzynarodowego systemu ISES (International Space Environment Service).

Spojrzenie na Ziemię jako na planetę kieruje uwagę na dwa aspekty działalności CBK. Z jednej strony Obserwatorium Astrogeodynamiczne CBK w Borowcu jest aktywnym ogniwem  międzynarodowej geodynamicznej sieci laserowych pomiarów satelitarnych. W ciągu ostatnich dziesięcioleci Obserwatorium to zmieniło profil działalności z klasycznych obserwacji astrometrycznych na współczesne precyzyjne techniki satelitarne uwzględniające pomiary laserowe i GPS. Obecnie CBK uczestniczy w takich globalnych sieciach obserwacyjnych jak IERS (International Earth Rotation Service) i IGS (International GPS Geodynamical Service). Analiza uzyskanych dzięki temu danych doprowadziła do wykrycia krótkookresowych oscylacji ruchu bieguna ziemskiego, perturbacji szybkości obrotu Ziemi i ich korelacji z pewnymi zjawiskami geofizycznymi [5]. Zauważone też zostały nieregularne zmiany nutacji [6]. Wyznaczono geoidę obszaru Polski uwzględniając wszystkie dostępne dane grawimetryczne oraz globalny model geoidy wyznaczony z danych satelitarnych [7]. Wykonywanie ciągłych obserwacji pływowych na stacjach CBK służy badaniom współoddziaływania poziomu wód gruntowych, pływów ziemskich i atmosfery [8].

Z drugiej strony liczne eksperymenty rakietowe i satelitarne, w których CBK uczestniczyło, pozwoliły głębiej wniknąć w globalny obraz elektromagnetycznego otoczenia Ziemi i odkryć jego antropogenne uwarunkowania [9].

Specjalnością CBK stały się badania plazmy kosmicznej. Eksperymenty dotyczące oddziaływania z jonosferą modulowanych wiązek elektronowych i strumieni plazmy pozwoliły zbadać proces wzbudzania i propagacji fal plazmowych. Doprowadziły one nie tylko do lepszego poznania struktury i osobliwości górnych warstw atmosfery Ziemi, ale także dały okazję do wykorzystania przestrzeni okołoziemskiej jako unikatowego laboratorium plazmowego, wnosząc wkład w rozwój fizyki plazmy [10]. Badania scyntylacji fal elektromagnetycznych emitowanych przez sztuczne satelity Ziemi doprowadziły do stworzenia obrazu turbulencji w jonosferze, stanowiącego istotny element modelu tego obszaru przestrzeni okołoziemskiej niezbędnego dla potrzeb prognozowania warunków propagacji [11]. Przewidziano istnienie cienkich warstwowych strumieni podczas burz magnetycznych w rejonach polarnych magnetosfery ziemskiej. Zidentyfikowano nową populację plazmową w bliskiej magnetosferze, która w literaturze przedmiotu uzyskała nazwę ciepłej otoczki warstwy plazmowej [12]. Odkryto ponadto, że lej plazmowy (tzw. kasp) posiada drobnoskalową strukturę włóknistą, obserwowaną zarówno w jego zewnętrznej części, jak i na wysokościach jonosferycznych [13].

Eksperymentalne i teoretyczne badania korony słonecznej, gdzie temperatura plazmy sięga milionów stopni, a w szczególności opracowanie metod i aparatury do rejestracji i analizy widm rentgenowskich rozbłysków słonecznych, umożliwiły określenie składu chemicznego plazmy, co w konsekwencji przybliża zrozumienie - dotychczas niewyjaśnionych - procesów wydzielania energii w koronie Słońca [14, 15].



Wśród najciekawszych wyników badań oddziaływania plazmy wiatru słonecznego z materią lokalnego ośrodka międzygwiazdowego, prowadzonych przede wszystkim po kątem analizy kształtu heliosfery i procesów zachodzących w okolicach heliopauzy, warto odnotować propozycje wyjaśnienia międzyplanetarnej emisji radiowej w zakresie 2-3 kHz zaobserwowanej przez sondy Voyager [16]. Opracowano pierwszy realistyczny model modulacji rozkładu wodoru międzygwiazdowego w heliosferze wywołanych związanymi z cyklem słonecznym efektami niestacjonarności ciśnienia promieniowania Słońca oraz częstości aktów jonizacji wodoru [17]. CBK uczestniczyło w odkryciu przez sonde ULYSSES helu międzygwiazdowego w przestrzeni międzylpanetarnej [18] oraz w interpretacji danych z AMPTE/IRM, które potwierdziły przewidzianą teoretycznie w CBK obecność tam neutralnego helu [19]. Opracowano teoretyczne modele planetarnych ogonów magnetycznych, które pozwoliły prognozować kształty takich struktur plazmowych; dla Ziemi i Jowisza zostały one potwierdzone eksperymentalnie przez sondy ISEE 3 i Voyager [20]. Zastosowanie opracowanego w CBK trójwymiarowego i zależnego od czasu magnetohydrodynamicznego modelu oddziaływania wiatru słonecznego z całkowicie zjonizowaną materią międzygwiazdową oraz lokalnym polem magnetycznym Galaktyki doprowadziło do wyjaśnienia asymetrii obszaru granicznego heliosfery widocznych w danych spektroskopowych uzyskanych za pomocą Teleskopu Kosmicznego Hubble'a i danych fotometrycznych z sond Voyager [21].

Badania środowiska plazmowego komety Halleya podczas misji sond VEGA przyniosły rozpoznanie dotychczas zupełnie nieznanej morfologii fal plazmowych wokół jądra kometarnego. Ciekawym, chociaż nieoczekiwanym, rezultatem udziału CBK w eksperymencie VEGA było pokazanie możliwości wykorzystania anteny elektrycznej jako detektora cząstek pyłu [22]. Mówiąc o komecie Halleya trzeba wspomnieć o wkładzie CBK w badania subtelnych efektów w ruchach komet.

W komecie Halleya po raz pierwszy zaobserwowano bezpośrednio jądro komety i jego aktywność; w CBK wykorzystano te informacje do zbudowania modelu sil niegrawitacyjnych działających na kometę i włączono go do zakrojonego na szeroką skalę programu badań orbitalnych [23]. Wśród wielu komet okresowych, dla których opracowano modele ruchu, znalazła się także kometa Wirtanena, która będzie obiektem wszechstronnych badań w ramach przygotowywanej przez Europejską Agencję Kosmiczną misji ROSETTA [24].



CBK weszło w nowe stulecie z bogatym doświadczeniem i zaangażowaniem w priorytetowe dziś kierunki rozwoju technologii i badań kosmicznych. Przykładem mogą być prace poświęcone modelowaniu atmosfery Marsa dla potrzeb przyszłych misji do tej planety [25]. Porozumienie o współpracy między Polską i Europejską Agencją Kosmiczną, które zostało podpisane w 1994 roku oraz renegocjowane i zmodyfikowane w 2001 roku, umożliwiło CBK udział w kluczowych misjach ESA poprzez m.in. budowę aparatury dla takich eksperymentów jak CASSINI/HUYGENS (badania układu Saturna), MARS EXPRESS (badania Marsa), INTEGRAL (kosmiczne laboratorium promieniowania gamma), ROSETTA (badania komety), HERSCHEL (badania materii międzygwiazdowej oraz procesów powstawania gwiazd i układów planetarnych). Dwustronna współpraca z Rosją zaowocowała znaczącym wkładem CBK w misję CORONAS-F. CBK intensyfikuje ponadto polskie zaangażowanie w eksplorację przestrzeni kosmicznej dzięki uczestnictwu w programach badawczych Unii Europejskiej (m.in. COST i 5-ty Program Ramowy).

 
Literatura:

1. J.B. ZIELIŃSKI, A. ŁYSZKOWICZ, L. JAWORSKI, A. ŚWIĄTEK, R. ZDUNEK, S. Gelo, Polref-96 - the New Geodetic Reference Frame for Poland. In: Advances in Positioning and Reference Frames, IAG Symposia, Vol. 118, pp. 161-166,Springer-Verlag 1998.

2. J.B. ZIELIŃSKI, L. JAWORSKI, A. ŚWIĄTEK, R. ZDUNEK, Report on the Analysis of the Polish EUVN Subnetwork. Report on the Results of the European Vertical Reference Network GPS Campaign 97 (EUVN'97), EUREF Symposium, pp. 118-128, 1998.

3. W. Lewandowski, J. NAWROCKI, J. Azoubib, First use of IGEX precise ephemerides for intercontinental GLONASS P-code time transfer. Journal of Geodesy, Vol. 75, pp. 620-625, 2001.

4. I. STANISŁAWSKA, G. JUCHNIKOWSKI, R. Hanbaba, H. ROTHKAEHL, G. Sole, Z. ZBYSZYŃSKI, COST 251 Recommended Instantaneous Mapping Model of Ionospheric Characteristics - PLES. Physics and Chemistry of the Earth C, Vol. 25, pp. 291-294, 2000.

5. W. KOSEK, B. KOŁACZEK, Semi-Chandler and Semiannual Oscillation of Polar Motion. Geophysical Research Letters, Vol. 24, pp.                                              2235-2238                       , 1997.

6. A. BRZEZIŃSKI, Capitane N.,  The use of the precise observations of theCelestial Ephemeris Pole in the analysis of geophysical excitation of earthrotation. Journal of Geophysical Research, Vol. 98, No. B4, pp.                                              6667-6675                       , 1993.

7. A. ŁYSZKOWICZ, The New Gravimetric Geoid for the Territory of Poland. Publications of the Institute of Geophysics Polish Academy of Science, Vol. M-18 (273), pp. 191-197, 1996.

8. T. CHOJNICKI, Earth tides observations at Polish permanent stations 0905 and 0906. Proceedings of the Twelfth International Symposium on Earth Tides, Beijing, New York, pp. 115-127, 1985.

9. Z. KŁOS, A. KIRAGA, S. Pulinets, Broad-Band Hectometric Emission in the Topside Ionosphere Created by Ground-Based Transmitters. Advances in Space Research, Vol. 10, pp. 7(77)-7(80), 1990.

10. A. KIRAGA, Z. KŁOS, V. Oraevsky, V. Dokukin, S. Pulinets, Electromagnetic Emissions in the Ionosphere-Pulsed Electron Beam System. Geophysical Monograph 103, pp. 185-191, 1998.

11. A.W. WERNIK, Yeh K.C., Chaotic behavior of ionospheric scintillation: modeling and observations. Radio Science, Vol. 29, pp. 135-144, 1994.

12. D. ZWOLAKOWSKA, B. POPIELAWSKA, Tail plasma domains and the auroral oval - result of mapping based on the Tsyganenko 1989 magnetosphere model. Journal of Geomagnetism and Geoelectricity, Vol. 44, pp. 1145-1158, 1992.

13. J. BŁĘCKI, K. KOSSACKI, R. WRONOWSKI, Z. Nemecek, J. Safrankowa, S. Savin, J.A. Sauvaud, S. Romanov, J. JUCHNIEWICZ, S. Klimov, P. Triska, J. Smilauer, J. Simunek, Low Frequency Plasma Waves Observed in the Outer Polar Cusp. Advances in Space Research, Vol. 23, pp. 1765-1768, 1999.

14. J. SYLWESTER, J.R. Lemen, R.D. Bentley, A. Fludra, M-C. Zolcinski, Detailed evidence for Flare-to-Flare Variations of the Coronal Calcium Abundance. Astrophysical Journal, Vol. 501, pp. 397-407, 1998.

15. B. SYLWESTER, The Analysis of Energy Release in Solar Flares Based on X-ray Observations. Space Science Reviews, Vol. 76, pp. 319-337, 1996.

16. A. CZECHOWSKI, S. GRZĘDZIELSKI, Frequency drift of 3 kHz interplanetary radio emissions: Evidence of Fermi accelerated trapped radiation in a small heliosphere. Nature, Vol. 344, pp. 640-641, 1990.

17. D. RUCIŃSKI, M. BZOWSKI, Modulation of interplanetary hydrogen distribution during the solar cycle. Astronomy and Astrophysics, Vol. 296, pp. 248-263, 1995.

18. M. BANASZKIEWICZ, M. Witte, H. Rosenbauer, Determination of interstellarhelium parameters from the ULYSSES-NEUTRAL GAS experiment: Method of dataanalysis. Astronomy and Astrophysics Suppl. Ser., Vol. 120, pp. 587-602, 1996.

19. M. BZOWSKI, H.J. Fahr, D. RUCIŃSKI, H. Scherer, Variation of bulk velocityand temperature anisotropy of neutral heliospheric hydrogen during the solarcycle. Astronomy and Astrophysics, Vol. 326, pp. 396-411, 1997.

20. S. GRZĘDZIELSKI, W. MACEK, An open magnetopause model of the earth's distant tail based on ISEE-3 evidence. Journal of Geophysical Researche,  Vol. 93, pp. 1795-1808, 1988.

21. L. Ben-Jaffel, O. Puyoo, R. RATKIEWICZ, Echoes from the frontier between the solar wind and the local interstellar cloud. Astrophysical Journal, Vol. 533, pp. 924-930, 2000.

22. P. OBERC, Small-scale dust structures in Halley's coma; evidence from the Vega-2 electric field records. Icarus, Vol. 140, pp. 156-172, 1999.

23. G. SITARSKI, On the nongravitational motion of Comet P/Halley. Acta Astronomica, Vol. 38, pp. 253-268, 1988.

24. M. KRÓLIKOWSKA, S. SZUTOWICZ, Oblate sferoid model of nucleus of Comet 46P/Wirtanen. Astronomy and Astrophysics, Vol. 343, pp. 997-1000, 1999.

25. M.I. BŁĘCKA, A. JUREWICZ, Modelling the Seasonal variations of solar radiation scattered from the dust rings of Mars. In: Planetary systems: the long view, eds. L.M. Celnikier, J. Tran Thanh Van, Editions Frontieres 1998, pp. 161-164, 1999.

http://www.cbk.waw.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=20:historia-centrum-bada-kosmicznych&catid=12&Itemid=14

[Orionid]

XL-lecie CBK PAN
środa, 14 czerwca 2017 09:48









6 czerwca br. świętowaliśmy 40-lecie istnienia Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk. W uroczystych obchodach udział wzięli zaproszeni przedstawiciele władz państwa, władz Akademii, urzędów centralnych, samorządowych, dziekani uczelni, dyrektorzy instytutów naukowych, dyrektorzy departamentów ministerstw, reprezentanci firm oraz pracownicy CBK PAN.

Podczas uroczystości krótkie przemówienie wygłosił Pan Adam Bielan, Wicemarszałek Senatu RP IX kadencji, odczytano również list gratulacyjny prof. Jarosława Gowina - wiceprezesa Rady Ministrów, ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Następnie gratulacje i podziękowania złożyli: wiceprezes PAN prof. Paweł Rowiński, Dyrektor Departamentu Geodezji i Kartografii Urzędu Marszałkowskiego województwa mazowieckiego Krzysztof Mączewski, wieloletni przewodniczący sekcji Teledetekcji KBKiS prof. Jan Romuald Olędzki, dziekan wydziału geodezji i kartografii Politechniki Warszawskiej prof. Alina Maciejewska, kierownik Ośrodka Badawczego w Warszawie Instytutu Nauk Geologicznych prof. Krystyna Szeroczyńska, były minister MEN, obecnie dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie Tadeusz Sławecki, kierownik Centrum Teledetekcji IGiK prof. Katarzyna Dąbrowska Zielińska, dyrektor Centrum Astronomicznego im. M. Kopernika PAN prof. Piotr Życki, kierownik Centrum Diagnostyki Radiowej Środowiska Kosmicznego UWM prof. Andrzej Krankowski.

Tym samym zostaliśmy uhonorowani medalami i odznaczeniami: Medalem Polskiej Akademii Nauk, Medalem Pamiątkowym „Pro Masovia”, Medalem Pamiątkowym Politechniki Warszawskiej, i in. Wręczono również odznaczenia przyznane postanowieniem Prezydenta RP na wniosek Prezesa PAN – Złote Krzyże Zasługi dla: prof. Marka Banaszkiewicza, prof. Jana Błęckiego, dr. Jerzego Grygorczuka, prof. Wiesława Macka, dr. Piotra Orleańskiego, prof.  Barbary Popielawskiej, prof.  Stanisława Schillaka, prof. Iwony Stanisławskiej; Srebrne Krzyże Zasługi dla: dr. hab. Marka Kaczorowskiego i dr. hab.  Marka Siarkowskiego, oraz Medale Złote za Długoletnią Służbę dla: mgr Jolanty Grygorczuk, inż. Jacka Krasowskiego, prof. Janusza Sylwestra oraz Haliny Żurek.  Najbardziej zasłużonych pracowników wyróżniono również specjalnymi statuetkami  CBK PAN:  prof. Andrzeja K. Wróblewskiego, pierwszego przewodniczącego RN CBK PAN, prof. Roberta R. Gałązkę, wieloletniego przewodniczącego RN CBB PAN, prof. Stanisława Grzędzielskiego – pierwszego i wieloletniego dyrektora CBK PAN, prof. Zbigniewa Kłosa -  drugiego dyrektora, prof. Marka Banaszkiewicza – trzeciego dyrektora, dr. hab. Jana Kazimierza Łatkę – wicedyrektora,  prof. Janusza B. Zielińskiego – wicedyrektora, prof. Barbarę Popielawską – wicedyrektora. Z okazji XL-lecia CBK PAN dyrekcja Centrum przygotowała statuetkę również dla pierwszego zarejestrowanego pracownika Instytutu: Pani Haliny Żurek. Uroczystość uświetnił występ Chóru Akademickiego WAT, który wykonał utwory m.in. Jakuba Neske do wiersza Mirona Białoszewskiego pt. Mironczarnia czy balladę „And so it goes” Billy’ego Joela w aranżacji Boba Chillcota, a część oficjalną zamknął wykład ks. prof. Michała Hellera „Człowiek we Wszechświecie – Wszechświat w Człowieku” wraz z krótką dyskusją. Na zakończenie obchodów  sesję wspomnieniową poprowadzili dr Krzysztof Ziołkowski oraz dr Andrzej Kotarba, w której kilka anegdot i wspomnień opowiedzieli poprzedni Dyrektorzy instytutu: prof. Stanisław Grzędzielski, prof. Zbigniew Kłos oraz prof. Janusz Zieliński. Po sesji wyświetlono film wspomnieniowy z historii CBK PAN, przygotowany przez Panie Zenkę Sawicką i Marię Miłodrowską.

Obchody 40-lecia CBK PAN zakończyliśmy spotkaniem towarzyskim przy grillu.

40 lat istnienia CBK PAN prezentacja prof. Iwony Stanisławskiej.pdf

Centrum Badań Kosmicznych PAN to instytut jedyny w swoim rodzaju. Od momentu powstania CBK PAN w roku 1977 grupy badawcze i inżynierskie aktywnie uczestniczą w licznych eksperymentach prowadzonych w ramach międzynarodowych misji kosmicznych (do tej pory ponad 80). Współpracujemy z agencjami kosmicznymi na całym świecie, głównie z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA) i Narodową Agencją Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA), a także z Rosyjską Agencją Kosmiczną (Roskosmos), agencjami kosmicznymi  Chin, Indii czy Japonii.

W CBK PAN zostały zaprojektowane i zbudowane instrumenty naukowe, pracujące w największych misjach ESA, takich jak:  Rosetta, Cassini-Huygens, Mars-Express, Venus-Express, Integral, Herschel, Exo-Mars, Bepi-Colombo czy Solar Orbiter.

W latach 2010-2013 w Instytucie powstały dwa pierwsze polskie naukowe satelity astronomiczne BRITE PL – „Lem” i „Heweliusz” we współpracy z Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN i partnerami z Kanady i Austrii. Centrum jest także jednym z liderów przygotowania polskich, większych satelitów o naukowym, aplikacyjnym i wojskowym zastosowaniu.


Bierzemy aktywny udział w realizacji europejskich innowacyjnych misji satelitarnych. Jedną z nich jest Proba-3, która będzie pierwszą na świecie misją weryfikującą technologię precyzyjnych lotów w formacji (konstelacji satelitów). Inną innowacyjną misją jest projekt OPS-SAT, który pozwoli przetestować zupełnie nowe technologie w sferze operowania satelitami.

Główne kierunki prac naukowo-badawczych w CBK PAN stanowią:

- fizyka Słońca (oddział we Wrocławiu),

- badanie planet i małych ciał Układu Słonecznego,

- fizyka przestrzeni międzyplanetarnej i astrofizyka,

- fizyka plazmy,

- geodezja planetarna i geodynamika,

- obserwacje Ziemi.


Nowe kierunki aktywności CBK PAN to także zastosowania technik satelitarnych w wykorzystaniu nawigacji satelitarnej i obserwacji Ziemi w sytuacjach kryzysowych (Centrum Informacji Kryzysowej) czy też tworzenie zintegrowanych aplikacji oraz udział w światowych programach dotyczących ostrzegania i zapobiegania zagrożeniom kosmicznym.

Częścią Centrum jest Obserwatorium Astrogeodynamiczne w Borówcu pod Poznaniem, w którym prowadzone są obserwacje laserowe satelitów, utrzymywana jest geodezyjna stacja referencyjna GPS oraz Polska Atomowa Skala Czasu, wspomagająca także system Galileo.

 Zdjęcia: Joanna Pietrzak, Zenka Sawicka
Poprawiony: czwartek, 22 czerwca 2017 11:56
http://www.cbk.waw.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=770&Itemid=260

[Orionid]

25 lat temu 25 września 1992 wystartowała rakieta nośna Titan III/TOS z sondą Mars Observer. Misja  zakończyła się niepowodzeniem.



And Then Silence: 25 Years Since the Rise and Fall of Mars Observer
By Ben Evans September 24th, 2017

(...) For 687 Earth-days, from January 1994 through the end of 1995, it would have surveyed the ochre-hued world. “Once the primary task is completed,” noted NASA’s Mars Observer press kit, “the mission may be extended, if the spacecraft and instruments are still in good condition and if there is enough fuel to control the spacecraft’s attitude and orientation.” The status of Mars Observer seemed good as spring burned into summer 1993. It acquired a pair of images of its planetary destination in late July and there seemed no doubt that the United States was heading for another spectacular success to add to the tally it had accrued with the Mariner 9 orbiter and the two Viking landers.(...)
http://www.americaspace.com/2017/09/24/and-then-silence-25-years-since-the-rise-and-fall-of-mars-observer/

How an $800m mission to Mars left Nasa red-faced 25 years ago today
25th September Martin Hannan

(...) On August 21, 1993, all communications were lost instantaneously. Television pictures at the time showed the shock on the Nasa scientists’ faces as the realisation sank in. The spacecraft was just three days from entering the orbit around Mars.

The flight managers tried everything they could to re-establish contact with Observer, including sending signals every 20 minutes for hours on end, but finally they had to conclude that Observer was defunct. (...)

The most probable cause of the loss of Observer, according to the final official report, was “rupture of the fuel (monomethyl hydrazine – MMH) pressurisation side of the spacecraft’s propulsion system, resulting in a pressurised leak of both helium gas and liquid MMH under the spacecraft’s thermal blanket.” Immediate doom, in other words. (...)

http://www.thenational.scot/news/15555004.How_an__800m_mission_to_Mars_left_Nasa_red_faced_25_years_ago_today/

https://mars.nasa.gov/programmissions/missions/past/observer/
https://www.jpl.nasa.gov/jplhistory/the80/mars-observer-t.php
https://solarsystem.nasa.gov/missions/marsobserver/indepth