Autor Wątek: Chandra X-ray Observatory (CXO)  (Przeczytany 46901 razy)

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #15 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:06 »
Obraz Galaktyki w Cyrklu z supernową SN 1996cr, będący złożeniem danych z Chandry i HST. Interesujące, że chociaż była to jedna z bliższych supernowych w ciągu ostatnich 25 lat, została pokryta wiele lat po wybuchu na podstawie archiwalnych danych. Po raz pierwszy zauważono ją na obrazach z Chandry w 2001r, ale nie określono wtedy natury obiektu. Źródło zostało następnie zidentyfikowane w dalszych latach jako supernowa na podstawie spektrogramu z VLT i danych z 18 innych teleskopów. Obrazy optyczne z Anglo-Australian Telescope pozwoliły stwierdzić, że supernowa wybuchła między 28.02.1995 a 15.03.1996r. Zjawisko było widoczne tyko na półkuli południowej, gdzie niebo jest słabiej monitorowane niż na północnej. Obserwacje oraz modele teoretyczne wykazały, że przed eksplozją gwiazda usunęła ze swojego otoczenia gaz tworząc pustą przestrzeń. Po eksplozji fala uderzeniowa przemieszczała się przez pustkę, a po uderzeniu w materie międzygwiazdową wywołała intensywną emisję w zakresie radiowym i rentgenowskim. Supernowa ta to jedna z najjaśniejszych w tych zakresach widma. Podobne zachowanie obserwowano w przypadku SN1987a, co wskazuje, że zjawisko oczyszczania przestrzeni  przez gwiazdę skazaną na eksplozję jest pospolite.

http://chandra.harvard.edu/press/08_releases/press_092508.html

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #16 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:07 »
Rejon gwiazdotwórczy RCW 108 na obrazie będącym złożeniem danych z Chandry (kolor niebieski) i Sitzera (kolor czerwony). We wnętrzu chmury molekularnej znajduje się młoda gromada masywnych gwiazd. Z lewej strony widoczne są też gwiazdy z gromady NGC 6193. masywne gwiazdy z tej gromady powoli rozproszą chmurę. Jednak wcześniej promieniowanie tych gwiazd wywołało proces formowania masywnych gwiazd w obłoku.

http://chandra.harvard.edu/photo/2008/rcw108/

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #17 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:08 »
Gromada galaktyk Abell 521 - złożenie obrazów z Chandry (kolor niebieski) i obrazu radiowego przy 125 cm (kolor różowy). Gromada ta jest w fazie zderzania z inną grupą lub gromadą galaktyk. Wykryto ją na długich falach radiowych, ale jest prawie nie wykrywalna na falach krótkich, gdzie zwykle takie obiekty są dobrze widoczne. Odkrycia tego dokonano dzięki Giant Metrewave Radiotelescope (GMRT) w Indiach i potwoerdzono za pomocą VLA. Gromada jest dobrze widoczna na falach 125 cm, znacznie słabsza przy 49 cm i prawie znika przy 21 cm. Przypuszcza się, że istnieje cała populacja takich trudnych do wykrycia gromad. Obraz rentgenowski (emisja gorącego gazu) pokazuje jajowaty kształt gromady, świadczący o epizodzie zderzania się z inną gromadą.

http://chandra.harvard.edu/press/08_releases/press_101508.html

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #18 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:08 »
Dzięki danym z Chandry i archiwalnym obserwacją z Comptona wykonano poszukiwania antymaterii w znanej nam zderzającej się parze gromad galaktyk 1E 0657-56, nazywanej potocznie Bullet Cluster. Niewielkie ilości antymaterii powstałej po Wielkim Wybuchu mogły się zachować dzięki szybkiemu oddaleniu od zwykłej materii w fazie inflacyjnej. Niektóre teorie mówią, że skupiska antymaterii mogły oddalić się na odległość odpowiadającą gromadom galaktyk. Przy zderzeniach gromad galaktyk pozostałości antymaterii powinny anihilować emitując promieniowanie rentgenowskie i gamma. Para 1E 0657-56 stanowiła dobry obiekt obserwacji z uwagi na niewielką odległość i korzystną orientację względem obserwatora. Udało się zaobserwować promieniowanie rentgenowskie, ale brak emisji gamma wskazuje, że zawartość antymaterii w tym obiekcie jest niemierzalnie mała. Wskazuje to na brak wykrywalnych ilości antymaterii na przestrzeni 65 milionów lat świetlnych (prawdopodobna pierwotna odległość zderzających się gromad). Poniższy obraz układu 1E 0657-56 Jest złożeniem danych z Chandry oraz obrazów optycznych z HST i Magellan Telescope.

http://chandra.harvard.edu/press/08_releases/press_103008.html

Polskie Forum Astronautyczne

Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #18 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:08 »

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #19 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:09 »
Obserwacje z Chandry pozwoliły na opracowanie pierwszego szczegółowego obrazu krawędzi mgławicy wiatru pulsara w mgławicy Krab. Mgławica wiatru pulsara została uformowana przez energetyczne cząstki emitowane przez niego. Odgrywało tu rolę intensywne pole magnetyczne generujące dżety materii i antymaterii wybiegające z biegunów pulsara oraz intensywny wiatr emitowany w kierunku równikowym. Widoczny wewnętrzny pierścień jest falą uderzeniową na granicy między cząstkami emitowanymi z pulsara a otaczają go mgławicą. Elektrony i pozytony wbiegają z tego pierścienia i formują dodatkowy, zewnętrzny pierścień oraz są odpowiedzialne za rozproszoną emisję rentgenowską. Zatoki, pętle i ‘palce’ widoczne na granicy mgławicy wskazują, że ruch cząstek jest uzależniony od pola magnetycznego i filamentów chłodniejszej materii. Cząstki mogą poruszać się szybko wzdłuż pola magnetyczne i przebyć kilka lat świetlnych zanim wypromieniują energię. W poprzek pola mogą poruszać się znacznie wolnej i przebyć mniejsze odległości przed utratą energii. Efektem tym tłumaczy się długie pętle i palce oraz ostre granice zatok. Duże zatoki widoczne na dole są prawdopodobnie wywołane przez toroidalne pole magnetyczne będące pozostałością pierwotnej gwiazdy.

http://chandra.harvard.edu/photo/2008/crab/

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #20 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:09 »
Obserwacje galaktyki M84 wykazały obecność dużych pustek wytworzonych w gazie i pyle przez wyrzuty materii w okolic czarnej dziury. Emituje ona dwa relatywistyczne dżety. Pustki takie znajdują się jedna w drugiej, co wskazuje na wielokrotne epizody silnych eksplozji. Fale uderzeniowe ponadto podgrzewają gaz w galaktyce. Utrudnia to jego stygnięcie i formowanie nowych gwiazd. Pozwala to na wyjaśnienie, dlaczego niektóre galaktyki zawierają spore zapasy gazu, a nie forują intensywnie nowych pokoleń gwiazd. Załączony obraz jest złożeniem danych z Chandry (kolor niebieski), obrazu radiowego z VLA (czerwony) i obrazu optycznego z Sloan Digital Sky Survey.

http://chandra.harvard.edu/photo/2008/m84/

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #21 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:10 »
Za pomocą Chandry wykonana została jedna z najdłuższych ekspozycji galaktyki spiralnej w zakresie rentgenowskim. Celem była galaktyka M101. Na uzyskanym obrazie jasne źródła rentgenowskie to układy podwójne zawierające czarne dziury lub gwiazdy neutronowe, oraz pozostałości supernowych. Innymi źródłami są gromady masywnych gwiazd i gorący gaz w ramionach spiralnych. Obserwacje takie pozwalają na opracowanie profilu emisji rentgenowskiej galaktyk spiralnych. Daje to możliwość badań ewolucji gwiazd prowadzących do powstania czarnych dziur, a także pozwala na zebranie informacji potrzebnych do interpretacji obserwacji galaktyk bardzo odległych.
(http://chandra.harvard.edu/photo/2008/m101/)

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #22 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:11 »
W obszarze gwiazdotwórczym 30 Dorados (Mgławica Tarantula) w LMC zaobserwowane zostało skupisko superbąbli. Powstają one, gdy przestrzenie wytworzone w zimnym gazie i pyle przez promieniowanie i wiatry gwiazdowe bardzo masywnych gwiazd zostaną powiększone przez wybuchy supernowych. W centrum mgławicy znajduje się gromada gwiazd R136. Jest położona na przecięciu 3 bąbli. Gwiazdy w tej gromadzie są za młode, aby być źródłem supernowych które wytworzyły bąble. Bąble te spowodowały kompresję gazu w centrum mgławicy, co doprowadziło do powstania gromady właśnie w tym miejscu.

http://chandra.harvard.edu/photo/2008/30dor/

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #23 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:11 »
Obserwacje 80 gromad galaktyk prowadzone na przestrzeni wielu lat pozwoliły na istotne oszacowania co do natury ciemnej energii. Chandra obserwował gorący gaz w gromadach zarówno bliskich jak i odległych. Zebrane dane pozwoliły na stwierdzenie, że przyrost masy gromad jest zgodny z modelem Wszechświata zdominowanego przez ciemną energię. Ciemna energia powoduje hamowanie zapadania się gromad, co zostało zaobserwowane. Dane dostarczają silnych dowodów, że ciemną energią jest energia próżni (stała kosmologiczna). Inne możliwości wymagały odstępstw od ogólnej teorii względności w bardzo dużych salach przestrzennych. Obserwacje gromad pozwoliły na pierwsze testy ogólnej teorii względności na tak dużych przestrzeniach. Ogólna teoria względności doskonale pasuje do danych obserwacyjnych.

Poniższa grafika przedstawia gromadę Abell 85 (dane z Chandry nałożone na obraz optyczny) oraz model rozwoju gromad galaktyk.

(http://chandra.harvard.edu/photo/2008/darkenergy/)
http://chandra.harvard.edu/press/08_releases/press_121608.html

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #24 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:13 »
Ostatnio na konferencji American Astronomical Society zaprezentowano 2 istotne prace na temat pozostałości supernowej Cassiopea A (Cas A).

Na podstawie obserwacji wykonanych w styczniu 2000r, lutym 2002r, lutym 2004r i grudniu 2007r w pozostałości udało zaobserwować się zmienność. Oszacowano tępo rozszerzania się zewnętrznej fali uderzeniowej. Wynosi ona 11 milionów mil na godzinę, znacznie niej niż przewidywały modele. Uważa się, że jest to wynikiem tracenia energii poprzez wytwarzanie wysokoenergetycznego promieniowania kosmicznego. Jony i protony w fali uderzeniowej poruszają się wzdłuż linii pola magnetycznego zyskując znaczną energie, podobnie jak elektrony emitujące promieniowanie synchrotronowe. Z uwzględnienie szybkości rozszerzania się fali uderzeniowej, szacowanej energii eksplozji supernowej i szacowanej ilości wyrzuconej materii określono, że na promieniowanie kosmiczne przypada 35% energii  w pozostałości. Zaobserwowano ponadto okresowe pojaśnienie emisji synchrotronowej elektronów w fali uderzeniowej. Jest to najprawdopodobniej spowodowane przyspieszaniem cząstek do wysokich energii w tych obszarach. Po raz pierwszy bezpośrednio zaobserwowano to zjawisko w zewnętrznej fali uderzeniowej. Wcześniej sądzono, że przyspieszanie cząstek zachodzi w fali uderzeniowej poruszającej się do wnętrza pozostałości. Z tego powodu wcześniejsze obserwacje pojaśnień w obrębie wewnętrznej fali uderzeniowej mogą być tak naprawdę projekcją pojaśnień fali zewnętrznej częściowo zasłaniającej falę wewnętrzną na dwuwymiarowym obrazie.


   
   
Odp: Chandra X-ray Observatory
« Odpowiedz #39 : 11/01/2009 06:14 »
   
Ostatnio na konferencji American Astronomical Society zaprezentowano 2 istotne prace na temat pozostałości supernowej Cassiopea A (Cas A).

Na podstawie obserwacji wykonanych w styczniu 2000r, lutym 2002r, lutym 2004r i grudniu 2007r w pozostałości udało zaobserwować się zmienność. Oszacowano tępo rozszerzania się zewnętrznej fali uderzeniowej. Wynosi ona 11 milionów mil na godzinę, znacznie niej niż przewidywały modele. Uważa się, że jest to wynikiem tracenia energii poprzez wytwarzanie wysokoenergetycznego promieniowania kosmicznego. Jony i protony w fali uderzeniowej poruszają się wzdłuż linii pola magnetycznego zyskując znaczną energie, podobnie jak elektrony emitujące promieniowanie synchrotronowe. Z uwzględnienie szybkości rozszerzania się fali uderzeniowej, szacowanej energii eksplozji supernowej i szacowanej ilości wyrzuconej materii określono, że na promieniowanie kosmiczne przypada 35% energii  w pozostałości. Zaobserwowano ponadto okresowe pojaśnienie emisji synchrotronowej elektronów w fali uderzeniowej. Jest to najprawdopodobniej spowodowane przyspieszaniem cząstek do wysokich energii w tych obszarach. Po raz pierwszy bezpośrednio zaobserwowano to zjawisko w zewnętrznej fali uderzeniowej. Wcześniej sądzono, że przyspieszanie cząstek zachodzi w fali uderzeniowej poruszającej się do wnętrza pozostałości. Z tego powodu wcześniejsze obserwacje pojaśnień w obrębie wewnętrznej fali uderzeniowej mogą być tak naprawdę projekcją pojaśnień fali zewnętrznej częściowo zasłaniającej falę wewnętrzną na dwuwymiarowym obrazie.


http://chandra.harvard.edu/photo/2009/casa/

Kolejną sprawą jest trójwymiarowa, multispektralna rekonstrukcja struktury pozostałości Cas A. Oparta jest na danych z Chandry i Spiztera oraz obserwacją naziemnym uzyskanym za pomocą 4-metrowego teleskopu w obserwatorium Kitt Peak, oraz teleskopu Michigan-Dartmouth-MIT. Na załączonej grafice obszar zielony jest bogaty w żelazo widoczne w zakresie rentgenowskim. Obszar  żółty jest bogaty w argon zaobserwowany w zakresie rentgenowskim, optycznym i podczerwonym. Obszar czerwony jest zimny, i został zaobserwowany w podczerwieni. Kolor niebieski to zewnętrzna fala uderzeniowa widoczna w promieniach X. W celu opracowania wizualizacji posłużono się efektem Dopplera – gaz poruszający się w stronę obserwatora emituje promieniowane o fali krótszej, a oddalające się od niego – o fali dłuższej. Ponadto promieniowanie było charakterystyczne dla danych pierwiastków. Zaznaczone na niebiesko promieniowanie synchrotronowe z fali uderzeniowej nie mogło być mapowane w ten sposób, ponieważ jest to szerokie pasmo. Model pozwolił na wykrycie 2 komponentów w pozostałości – zewnętrznej sferycznej, oraz wewnętrznej spłaszczonej. W komponencie spłaszczonym wykryto dżety bogate w krzem skierowane północo – wschodnio i południowo – zachodnio, a także dżety bogate w żelazo skierowane południowo – wschodnio i północno. Ich orientacja wcześniej nie była znana. Komponent sferyczny powstał podczas odrzucania zewnętrznych warstw gwiazdy, a komponent spłaszczony – podczas eksplozji jej wewnętrznej części. Model jest istotny dla teorii opisujących eksplozje supernowych, które teraz wymagają uwzględnienia spłaszczenia komponentu wewnętrznego i różnej orientacji przestrzennej dżetów.

http://chandra.harvard.edu/photo/2009/casa2/

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #25 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:15 »
Za pomocą obserwatorium Chandra wykonano obserwacje obszaru gwiazdotwórczego NGC 604 w galaktyce M33. W obserwowanym obszarze znajduje się około 200 masywnych gwiazd znacznie modyfikujących swoje otoczenie. Mgławica składa się z zimnego pyłu i gorącego gazu w którym wiatry gwiazdowe masywnych gwiazd wytworzyły puste przestrzenie. Zderzenia wiatrów z gazem odgrzały go również do temperatury umożliwiającej emisję rentgenowską.

We wschodniej części mgławicy (po prawej stronie zdjęcia) masa gorącego gazu jest szacowana na 4300 mas Słońca. Wraz z jasnością w zakresie rentgenowskim taka masa jest zgodna z modelami mówiącymi, że gaz ten jest podgrzewany tylko przez gorące gwiazdy. Wcześniejsze modele innych bąbli pokazywały natomiast ich jasność niższą od szacowanej. Wskazywało to na konieczność ich podgrzewania przez wybuchy supernowych. W przypadku tego fragmentu NGC 604 nie wystąpiły więc wybuchy supernowych, albo były bardzo nieliczne.

We wschodniej części mgławicy natomiast masa gorącego gazu jest szacowana na 1750 mas Słońca. Obserwowanej jasności nie wyjaśniają też w pełni wiatry młodych gwiazd. Widoczne tu bąble są więc prawdopodobnie dużo starsze i podgrzewane również przez supernowe.

Przedstawiony obraz jest kombinacją obrazów z Chandry (kolor niebieski) i HST (kolor brązowy).

http://chandra.harvard.edu/photo/2009/n604/

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #26 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:16 »
Opublikowany został obraz galaktyki aktywnej Centaurus A (NGC 5128) będący złożeniem zdjęcia optycznego, danych z Chandry, oraz obserwacji w zakresie submilimetrowym z Atacama Pathfinder Experiment (APEX). APEX jest 12-merowym teleskopem fal submilimetrowych zlokalizowanym na płaskowyżu Chajnantor w rejonie Atakama w Andach Chilijskich.

Dzięki APEX relatywistyczne dzietny plazmy wyrzucanej z okolic centralnej czarnej dziury zostały po raz pierwszy zarejestrowane na falach submilimetrowych. Za emisje tą są odpowiedzialne elektrony poruszające się wzdłuż linii sił pola magnetycznego dżetów. Pomiary wykazały, że materia w dżetach porusza się z szybkością równą w przybliżeniu połowie szybkości światła.

Rentgenowski obraz galaktyki został pokazany na niebiesko. Uwidacznia on, że materia na skraju dżetów zderza się z otaczającym gazem tworząc jaśniejszą falę uderzeniową.

http://chandra.harvard.edu/photo/2009/cena/
http://astronomynow.com/090129BlackholeoutflowsfromCentaurusArevealed.html

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #27 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:16 »
Chandra wykonał obserwacje pulsara PSR J0108-1431, który okazał się najstarszym izolowanym (nie związanym w układzie podwójnym) pulsarem aktywnym rentgenowsko. Jest on 10 razy starszy od wcześniejszego najstarszego pulsara tego typu. Znajduje się w odległości zaledwie 770 lat świetlnych.

Wcześniejsze obserwacje radiowe wykazały, że rotuje on niewiele szybciej od 1 raza na sekundę i jest też bardzo łaby. Jest to więc pulsar którego aktywność powoli ustaje. Jednak dane z Chandry wraz z dokładniejszymi oszacowaniami odległości do pulsara wykazały, że jest silnym źródłem promieniowania rentgenowskiego. W emisję rentgenowską przekształcana jest energia tracona podczas zwalniania obrotów. W zakresie rentgenowskim emituje on energie efektywniej niż podobne młodsze pulsary. Emisja rentgenowska pochodzi z 2 źródeł – z populacji cząstek okrążających linie sił pola magnetycznego, oraz z rozgrzanych obszarów wokół biegunów magnetycznych pulsara. Pomiary temperatury i wielkości tych ostatnich dostarczą istotnych informacji na temat właściwości powierzchni gwiazdy neutronowej oraz mechanizmów przyspieszania cząstek.

Pozycja pulsara na obrazach rentgenowskich z początku 2007r znacznie różni się od pozycji wyznaczonej na podstawie obserwacji radiowych z początku 2001r. Wskazuje to, że porusza się on z szybkością 440 000 mil na godzinę, co jest podobne do szybkości innych pulsarów. Pulsar porusza się na południe od płaszczyzny Drogi Mlecznej, ale jego szybkość jest mniejsza od szybkości ucieczki z Galaktyki. Po pewnym czasie powróci od do płaszczyzny Drogi Mlecznej. Dzięki wyznaczonej szybkości prawdopodobnie udało się od odnaleźć ten obiekt na obrazach optycznych z VLT z 2000r. Takie badania multispektralne są istotne dla poznania ewolucji pulsarów - ich ochładzania się i rozwoju pola magnetycznego.

Załączony obraz jest kompozycją danych z Chandry i obrazu z VLT. Zaznaczono kierunek jego ruchu. Wydłużony obiekt to galaktyka tła. Niebieska plama nad galaktyką to prawdopodobnie obraz optyczny pulsara z 2001r.

http://chandra.harvard.edu/press/09_releases/press_022609.html

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #28 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:17 »
Opublikowany został obraz galaktyki NGC 4194 nazywanej potocznie Meduzą będący złożeniem danych z Chandry (kolor niebieski) i z HST (kolor pomarańczowy). Nad galaktyką widoczny jest ogon pływowy złożony z materii wyrwanej z niej pod wpływem sił pływowych wykowanych przez inną galaktykę. W jego obrębie widoczne jest źródło rentgenowskie będące układem podwójnym gwiazdy i czarnej dziury. Takie rentgenowskie układy podwójne mogą też zawierać gwiazdę neutronową. Obiekty takie emitują promieniowane rentgenowskie znacznie dłużej niż widoczne są gwiazdy odpowiedzialne za ich powstanie. Dzięki temu można ich użyć do badań przeszłej aktywności gwiazdotwórczej.

Obserwacje tej galaktyki i 9 innych wykonano w celu skorelowania aktywności gwiazdotwórczej z produkowaniem rentgenowskich układów podwójnych. Głównym zadaniem było skorelowanie Meduzy z galaktyką NGC 7541. W obu występuje stosunkowo duże tempo formowania gwiazd. Badania takie mogą być użyteczne dla prób szacowania tempa wytwarzania gwiazd w bardzo odległych galaktykach.

Ponadto oszacowano, że z 1 miliona ton gazu wchodzącego w procesy gwiazdotwórcze tona wejdzie potem w skład gwiazdy neutronowej albo czarnej dziury. Pozwoli to na ulepszenie modeli powstawania rentgenowskich układów podwójnych.


http://chandra.harvard.edu/photo/2009/medusa/

Scorus

  • Gość
Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #29 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:18 »
Za pomocą spektrometru HETGS wykonane zostały badania mikrokwazara GRS 1915+105. mikrokwazar to czarna dziura o masie gwiazdowej tworząca układ podwójny  gwiazdą i posiadająca dysk akrecyjny oraz dżety materii. Występowanie dżetów upodabnia taki obiekt do supermasywnej czarnej dziury w jadrach kwazarów. Czarna dziura GRS 1915+105 ma masę około 14 mas Słońca. Emisja tego źródła wykazuje nieprzewidywalne zmiany w czasie od sekund do miesięcy. Rozpoznano 14 schematów zmienności. Zmienność jest spowodowana słabo poznanymi oddziaływaniami między dyskiem akrecyjnym a dżetem radiowym.

Chandra obserwował ten obiekt wiele razy począwszy od 1999r. Obserwacje wskazują, że dżet zanika periodycznie, gdy dysk akrecyjny emituje silny wiatr energetycznych cząstek i jonów widoczny w promieniowaniu rentgenowskim. Wiatr ten prawdopdoobnie odcina dopływ materii do dżetu. Gdy wiatr ustaje, dżet znowu pojawia się. Nie jest jednak jasne jakie procesy powodują odtwarzanie dżetu.

Obserwacje pokazują też, że dżet i wiatr usuwają z okolic czarnej dziury prawie taką samą ilość materii. Pokazuje to, że czarne dziury mogą regulować swój wzrost dzięki oddziaływaniu między dżetem i wiatrem. Mechanizm taki jest znany w przypadku supermaywnych czarnych dziur, ale dla czarnych dziur o masach gwiazdowych zaobserwowano go po raz pierwszy. Spodziewano się zaobserwować tutaj podobieństwo, ponieważ mimo różnicy w skali przestrzennej oba typy czarnych dziur podlegają takim samym prawą fizycznym.

Dla supermansywch czarnych dziur nie można wykonać takich precyzyjnych obserwacji, ponieważ zmiana zachowania czarnej dziury w GRS 1915+105 w okresie godziny odpowiada zmienności czarnej dziury o masie miliona Słońca w czasie 10 000 lat.

http://chandra.harvard.edu/press/09_releases/press_032509.html

Polskie Forum Astronautyczne

Odp: Chandra X-ray Observatory (CXO)
« Odpowiedź #29 dnia: Lipiec 14, 2010, 08:18 »